Michel T Schroots en Pegah Silakhori

Het relatiebeding wordt vaak verward met een concurrentiebeding. Maar het gaat bij een relatiebeding niet om beperkingen van activiteiten die concurrerend zijn met die van de voormalige werkgever, maar om beperkingen ten aanzien van het benaderen van relaties en klanten van de voormalige werkgever. Soms bevat de arbeidsovereenkomst of beëindigingsovereenkomst een lijst met namen van de bedoelde relaties. De werknemer kan veel last hebben van een relatiebeding, afhankelijk van de precieze bewoordingen ervan.

Zo kunnen de LinkedIn-activiteiten van een werknemer een inbreuk op het relatiebeding opleveren. Al in maart 2011 oordeelde de rechter te Arnhem dat een werknemer een boete van tienduizend euro moest betalen omdat hij een klant van zijn vorige werkgever aan zijn LinkedIn-contacten toevoegde, terwijl alleen het benaderen van oude relaties hem expliciet was verboden. In een vergelijkbare zaak oordeelde diezelfde rechtbank in oktober 2012 ook dat het relatiebeding was geschonden, maar onlangs besloot het Hof Arnhem-Leeuwarden in hoger beroep anders: de werknemer had zijn relatiebeding toch niet geschonden door op die wijze te handelen.

De feiten waren als volgt: in de arbeidsovereenkomst was bepaald dat de werknemer voor een periode van zes maanden na uitdiensttreding geen oude relaties van zijn werkgever mocht benaderen. Vlak voordat hij uit dienst trad, had hij door een openbaar bericht op zijn LinkedIn-profiel laten weten dat dat hij binnenkort bij een andere werkgever aan de slag zou gaan en dat hij daar heel blij mee was. In eerste instantie oordeelde de kantonrechter dat deze mededeling - gedaan op een medium dat gericht is op zakelijke contacten - kan worden gezien als het benaderen van relaties. De werknemer had immers drie relaties van zijn werkgever in zijn LinkedIn-netwerk.

In hoger beroep oordeelde het Hof dat de inhoud van het LinkedIn-bericht niet zonder meer betekende dat in strijd was gehandeld met het relatiebeding. Het Hof vond echter een ander punt met name relevant en interessant: de werknemer had het bericht gepost drie weken voordat hij uit dienst trad. Omdat het relatiebeding uit zijn arbeidsovereenkomst zag op het benaderen van relaties na uitdiensttreding, kwam in dit geval aan het relatiebeding geen werking toe.

Ook uitlatingen op Twitter en Facebook kunnen een schending van het relatiebeding tot gevolg hebben. Het hangt van de precieze bewoordingen van de geplaatste tekst af of een werknemer hiermee klanten beoogt te werven en contacten wil onderhouden of dat het als een privé-uitlating is bedoeld. Ten aanzien van Twitter wordt bijvoorbeeld relevant geacht of een tweet specifiek gericht is aan een bepaalde volger, en wie het initiatief heeft genomen tot volgen: de werknemer of de klant van de voormalige werkgever.

Uit deze uitspraken volgt dat de inhoud en reikwijdte van een relatiebeding zeer belangrijk zijn bij de vraag of er sprake is van schending van dat beding. Vooral als een werknemer werkzaam is in een commerciële of HR-gerelateerde functie, kan het verstandig zijn om vooraf goed naar dergelijke bedingen te kijken.

Uit de uitspraak van het Hof Arnhem-Leeuwarden leren wij ook dat het raadzaam kan zijn het relatiebeding ook te betrekken op gedragingen in de periode voorafgaand aan de uitdiensttreding. Hierbij is wel weer van belang dat het relatiebeding een strikt onderscheid maakt tussen benaderen in opdracht van de werkgever, en benaderen op eigen initiatief en voor eigen rekening. Als het de werknemer in absolute zin en zonder het genoemde onderscheid wordt verboden contact te hebben met relaties, kan hij per saldo zijn werkzaamheden niet meer uitvoeren.