Bas Knoop en Jeroen Piersma

'Ik wil met mijn poten in de modder blijven staan'

Marco van der Vegte (50) is op het eerste gezicht een atypische kandidaat voor het voorzitterschap van de NBA. Hij is jong en heeft nog volop ambities in de accountancy na een voorzitterstermijn. Ook opvallend: Van der Vegte wil het aanvoerderschap combineren met zijn baan als partner bij Deloitte.

Voor eerdere NBA-voorzitters, zoals Huub Wieleman en huidig voorzitter Pieter Jongstra, was het aanvoeren van de accountants het slotstuk van een lange accountantscarrière.

Toch is de keuze van het accountantsbestuur voor Van der Vegte niet onlogisch. Hij ontpopte zich de laatste jaren als een van de aanjagers van de grote hervormingsbeweging, die het door een reeks affaires gebutste imago van de sector probeert te herstellen.

Van der Vegte maakt onderdeel uit van een werkgroep die zich buigt over nieuwe hervormingsvoorstellen. Daarnaast gaf hij de afgelopen vijf jaar leiding aan de accountantspraktijk van Deloitte en voerde daar 'ingrijpende kwaliteitsverbeteringen' door. In juni droeg hij de leiding over.

Wat hebt u bij Deloitte voor elkaar gebokst?
'Wij maken duidelijke keuzes en besteden bijvoorbeeld 40% meer uren aan een controleopdracht en hebben afscheid genomen van een groot aantal klanten, waaronder in het mkb en de publieke sector. Tien jaar geleden deed je het als partner goed als je een goed gevulde klantenportefeuille had, tegenwoordig is het belangrijk om je rug recht te houden en gewoon een goede controle uit te voeren.'

Wilt u wel voorzitter worden? Wij hebben gehoord dat de NBA u gevraagd heeft te solliciteren?
'Ik heb toch echt zelf gesolliciteerd. Maar toen in juli de vacature voor het eerst voorbij kwam, heb ik niet direct gereageerd. De afgelopen vijf jaar waren hectisch. De lat voor kwaliteit is flink omhoog gegaan bij Deloitte. Er zijn ingrijpende veranderingen doorgevoerd. Ik stond daarom niet direct te springen om voorzitter van de NBA te worden. Even afkoelen.'

Waarom heeft u uiteindelijk wel gereageerd op de vacature?
'Ik wil leiding blijven geven aan het veranderingsproces in de sector. Mijn kennis en ervaring doorgeven aan collega's. Ik was bang dat te gaan missen als ik alleen maar jaarrekeningen zou controleren.'

U blijft in dienst bij Deloitte, is dat geen probleem? Het beeld kan ontstaan van een voorzitter die vooral de belangen van zijn eigen kantoor behartigt.
'Ik wil met mijn poten in de modder blijven staan. Maar het is inderdaad een dilemma. In moeilijke situaties komt het aan op leiderschap. Keuzes maken die in het belang zijn van de hele beroepsgroep. Daar kun je mij aan houden.'

Uw opponent Marco Moling pleit voor een federatief bestuursmodel, zodat de verschillende bloedgroepen meer zeggenschap krijgen. Goed idee?
'Ik wil dat zeker gaan onderzoeken en heb dat vorig jaar ook al geopperd. Het zou niet verkeerd zijn als de afzonderlijke ledengroepen wat meer ruimte krijgen om zich te profileren. De mogelijkheid voor een onafhankelijk voorzitter neem ik in die studie mee. Een blik van buiten kan ongelooflijk belangrijk zijn.'

U wilt blijven hervormen. Dat impliceert dat de sector nog steeds een probleem heeft.
'De business is niet rot. Het zou een miskenning zijn dat wij in de afgelopen jaren niet zijn opgeschoten. Maar het moet beter. Bij de volgende AFM-toets moeten de dossiers echt op orde zijn.'

Bent u te porren voor radicale veranderingen, zoals kantoren die alleen controle doen?
'Die oplossingen moeten dan wel zin hebben. Als je controle en advies uit elkaar haalt, moet je bij een controle allerlei specialisten inhuren. Nu hebben wij al die disciplines onder één dak. Dat heeft veel voordelen. Bij dit soort oplossingen moet je altijd bedenken: wat gooi je weg en wat krijg je er voor terug.'

'De Grote Vier zouden blij moeten zijn met mij'

Marco Moling was de afgelopen jaren een voortdurende plaaggeest voor het NBA-bestuur. De voorzitter van de belangenclub van kleine accountantskantoren Novak signaleerde telkens weer dat de belangen van de kleine kantoren bij de NBA ondergesneeuwd raken. Vorig jaar slaagde hij erin om een plan voor een nieuwe organisatie te torpederen. Nu werpt hij zich op als alternatief voor de officiële kandidaat van het bestuur voor het voorzitterschap, Marco van der Vegte van Deloitte.

Waarom heeft u zich pas in november aangemeld als tegenkandidaat en niet deze zomer toen het bestuur op zoek was?
‘We hebben in 2015 al geroepen dat we niet iedere keer een voorzitter van één van de grote kantoren willen hebben. Ik geloof in het goede van de mens en ga ervan uit dat, als je zaken aankaart, daar rekening mee wordt gehouden. Dat gebeurde dus niet. Daarom heb ik alsnog besloten om mij beschikbaar te stellen.'

Bent u de kandidaat van de proteststem?
'Nee, dat heeft mij een te negatieve lading. Ik zorg ervoor dat de leden van de NBA echt iets te kiezen hebben. Er ligt nu een visiedocument van de NBA over de toekomst van het accountantsberoep. Daarin wordt niet gerept over onze wens om tot een federatief model te komen voor de NBA, met meer invloed voor de verschillende bloedgroepen. De meeste aandacht gaat nu uit naar de grote kantoren, slechts tien procent van de 21.000 leden. De mkb-accountants vormen een derde van de leden.'

Waaruit blijkt nou dat de NBA de afgelopen jaren te weinig heeft gelet op de belangen van de mkb-accountant?
'Een voorbeeld is het grote hervormingsplan dat de NBA in 2014 heeft opgesteld. Dat waren 53 maatregelen die vooral door de grote kantoren waren bedacht en waarvan men vond dat ze één op één vertaald konden worden naar de mkb-accountants. Maar dat kon niet. Een verplichte cultuurscan is zinloos als je maar tien mensen in dienst hebt. Die maatregelen moesten aangepast worden aan de schaal van de mkb-accountants. Dat is uiteindelijk ook gebeurd, maar alleen omdat wij ons ermee bemoeid hebben.'

Bent u als voortrekker van de mkb-accountants wel een geloofwaardige voorzitter voor de grote kantoren?
'Ik ben meer geweest dan voorzitter van de Novak. Ik heb ook als accountant in business en als overheidsaccountant gewerkt. Ik spreek de grote kantoren vaak, en weet wat er bij hen leeft. Ze zouden eigenlijk blij moeten zijn met mij. Als er een probleem is bij een Big Four kantoor is het wel prettig als de NBA-voorzitter op enige afstand staat.'

Hoe staat u eigenlijk tegenover het veelgehoorde idee van een onafhankelijke voorzitter?
'Als ik voorzitter word, wil ik die mogelijkheid onderzoeken. Een onafhankelijk voorzitter past bij mijn visie voor een federatief model voor de NBA. Ik zie een model voor mij waarbij alle bloedgroepen een eigen bestuurder hebben. Voor het overkoepelende bestuur van de NBA zouden ze er een externe voorzitter bij kunnen halen.'

Uw opponent Marco van de Vegte profileert zich vooral als een voorzitter die het hervormingsproces vooruit wil helpen. Dat veronderstelt dat de sector nog steeds een probleem heeft. Is dat volgens u ook zo?
'De sector heeft een probleem, maar dan vooral in de beeldvorming. Veel werk gaat hartstikke goed en dat positieve nieuws wil ik ook aan bod laten komen als ik straks voorzitter ben. Dat neemt niet weg dat waar gewerkt wordt, fouten worden gemaakt. Die kritische rapporten van de AFM, daar moeten we wat mee.'

Copyright © Het Financieele Dagblad, 2017. fd.nl