Nieuws
Meerderheid kleine kantoren wil keurmerk - Accountants als sponsor - Ruzie Financiën en IFO over onderzoek woekerpolissen - One-tier of two-tier? - Filmfonds wil uitgebreider accountantsonderzoek - Rechter wijst miljoenenclaim tegen Moore Stephens af - KPMG Duitsland: ‘Siemens heeft ons bedrogen’.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 7/8, 2008
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Meerderheid kleine kantoren wil keurmerk
Uit een enquête van het NIVRA onder 730 kleinere accountantskantoren blijkt dat een meerderheid van de respondenten voorstander is van een keurmerk voor kleine kantoren van register accountants. Het NIVRA wil graag weten of deze behoefte breder leeft onder haar leden en zo ja, waar een dergelijk keurmerk dan aan zou moeten voldoen. Adviesbureau Berenschot gaat dit onderzoeken.
De respons op de elektronische enquête bedroeg 42 procent, wat aangeeft dat het onderwerp tot de verbeelding spreekt. Zestig procent gaf aan voorstander te zijn van een keurmerk, maar over de wijze waarop dat vorm zou moeten krijgen lopen de meningen sterk uiteen.
De uitkomsten van de enquête vormen voor het NIVRA aanleiding om een uitgebreider onderzoek te verrichten onder mkb-ondernemingen en zo hun behoeften omtrent een eventueel keurmerk voor accountantskantoren in beeld te brengen.
Meer informatie over het onderzoek is verkrijgbaar via Piet Nobel, coördinator mkb bij het NIVRA.
Werkgelegenheid mkb groeit vier procent
De werkgelegenheid in het midden- en kleinbedrijf is het afgelopen jaar met vier procent gegroeid. Daarmee loopt Nederland in de pas met het wereldwijde gemiddelde. Dat blijkt uit het International Business Report van Grant
Thornton. Binnen de Europese Unie lag het gemiddelde groeicijfer met twee procent een stuk lager. De sterkste groei vindt plaats in Oost-Azië en de snelgroeiende economieën in Latijns Amerika. De groei van werkgelegenheid in het Nederlandse mkb ligt een procent hoger dan vorig jaar.
Accountants als sponsor
De sponsorverbintenis tussen voetbalbond KNVB en PricewaterhouseCoopers is verlengd tot en met het Europees Kampioenschap van 2012 in Polen en Oekraïne. PwC is al sinds 1992 sponsor van de KNVB en het Nederlands elftal. Volgens de nieuwe overeenkomst gaat PwC nadrukkelijk kennis en expertise beschikbaar stellen aan het amateurvoetbal, onder meer door projecten rond fiscaliteit en bedrijfsvoering.
Alfa Accountants en Adviseurs wordt hoofdsponsor van Nederlandse talenten in de selectie van Team Friesinger.
Volgens Alfa past dit in haar arbeidsmarktcommunicatie. De organisatie zal zich met de Nederlandse talenten presenteren op 31 augustus 2008 tijdens het wielerevenement Ride for the Roses. De opbrengsten daarvan gaan naar KWF Kankerbestrijding.
De Jong & Laan accountants belastingadviseurs heeft een bedrag van € 10.000 gedoneerd aan Stichting Kinderen Kankervrij (KiKa). Het geld wordt besteed aan vernieuwend onderzoek waarmee versneld therapieën beschikbaar moeten komen voor een betere behandeling en genezing van kinderkanker.
Meer over accountants en sponsoring op pagina 22.
Innovatieplatform
Op 10 juni 2008 heeft het NIVRA een website gelanceerd die specifiek is gericht op het informeren en inspireren over vernieuwing in het accountantsvak. De site (http://innovatieplatform.nivra.nl) bevat onder meer cases, interviews en een weblog rondom dit thema. Wie wil reageren op artikelen of relevante praktijkervaringen, cases of vernieuwende inzichten wil inbrengen kan mailen naar innovatie@nivra.nl.
De lancering ging gepaard met een rondetafelbijeenkomst met als titel ‘Een bloeiend beroep’. Hierin presenteerde een aantal spraakmakende mensen uit en rond het vak, onder wie Kor Mollema, Paul Koster, Nart Wielaard en Jaap Koelewijn, een aantal stellingen. Deze werden vervolgens besproken.
Een en ander vormde de opmaat tot een vervolgbijeenkomst op 30 oktober 2008, getiteld: ‘De accountantspraktijk van de toekomst’. Aanmelding hiervoor staat open voor een ieder.
Position Paper internal auditfunctie
De beroepsorganisaties IIA, NIVRA en NOREA geven in een position paper update een geactualiseerd beeld van de dienstverlening van de internal audit-functie (IAF). De nieuwe position paper (www.nivra.nl/Downloads/Interne_Accountancy/Position_Paper_Internal_Audit_2008.pdf) is onder meer bedoeld voor de leden van raden van bestuur en raden van commissarissen. De beginselen zoals in 2005 beschreven in de position paper De Internal Auditor in Nederland zijn niet veranderd, maar de invulling van die functie wel. Kenmerkend zijn: een meer proactieve rol, een risicogeoriënteerde benadering en een verschuiving van de focus naar de actuele tactische en strategische risico’s.
Ruzie Financiën en IFO over onderzoek woekerpolissen
Het Instituut voor Financieel Onderzoek (IFO), waar diverse prominente RA’s als adviseur aan zijn verbonden, is verbolgen over de in haar ogen onvolledige informatie over het onderzoek naar woekerpolissen die het ministerie van Financiën aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Minister Wouter Bos is ontevreden over het verloop van het onderzoek, heeft per brief aan de Tweede Kamer het vertrouwen in het IFO opgezegd en voorgesteld om met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) verder te gaan.
In een brief op haar eigen website wijst het IFO erop dat zij het ministerie al in februari 2008 heeft ingelicht over het onvermogen individuele verzekeringsbedrijven en verzekeringsproducten te noemen in het onderzoek. “Dit gegeven is nogmaals expliciet bevestigd in e-mails aan het departement in de eerste helft van maart en daarna”, schrijft het IFO aan de minister. “De vermelding van namen en rugnummers vormde overigens ook geen onderdeel van de aan IFO verstrekte opdracht.”
IFO vervolgt: “In uw berichtgeving aan de Tweede Kamer d.d. 25 maart 2008 geeft u - zonder enig voorafgaand overleg met IFO en in strijd met het besprokene - aan dat in een bijlage bij het rapport melding zal worden gemaakt van de vijftig geselecteerde producten en verzekeringsmaatschappijen met daaraan gekoppeld een beschrijving van productkenmerken. IFO had echter duidelijk aangegeven dat deze melding niet met naam en toenaam kon gebeuren en uitgelegd waarom.”
Ook krijgt de minister het verwijt dat hij een vertrouwelijk IFO-stuk aan de Tweede Kamer heeft doorgestuurd, met daarbij de mededeling dat het rapport ‘tekortschoot’. Het onderzoeksbureau besluit de brief met te stellen dat zij het onderzoek naar de woekerpolissen binnen enkele weken kan voltooien, nu er nieuwe informatie van de verzekeraars beschikbaar is gekomen.
Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft het voorstel van Bos om het onderzoek verder te laten uitvoeren door de AFM, inmiddels verworpen. Bij het ter perse gaan van dit nummer, was de afloop nog onduidelijk.
Last van nomofobie?
Na de homofoob en de xenofoob is het nieuwste fobieslachtoffer, met name onder het werkende volksdeel, de nomofoob. Nomofobie staat kortweg voor no mobile phobia, ofwel de vrees om onbereikbaar te zijn. Volgens een recente Britse studie raakt ruim 53 procent van de mobiel bellende Britten in paniek wanneer de mobiele telefoon wordt vergeten, uit moet staan, geen beltegoed heeft of niet opgeladen is. Van de ondervraagde vrouwen krijgt 48 procent dan een paniekgevoel, van de mannen is dat 58 procent. Meer dan de helft van de ondervraagden zet de gsm daarom nooit uit.
Omdat deze aandoening ook in accountantskring slachtoffers maakt, vermelden we bij deze, voor de ernstig verslaafden, het adres van een speciale website met tips om de bereikbaarheid optimaal te houden: www.nomophobia.com.
Lees meer over alles wat te maken heeft met ‘lekker werken’ op Accountant.nl (‘Lekker Werken’).
One-tier of two-tier?
Bestuurders van Nederlandse ondernemingen zijn weinig enthousiast over een one-tier bestuursmodel naar Angelsaksisch voorbeeld. Uit onderzoek van Ernst & Young blijkt dat 71 procent van de bestuurders een voorkeur heeft voor het huidige two-tier model, met aparte raden voor bestuurders en commissarissen. Van de commissarissen prefereert ongeveer de helft het one-tier model. Aanleiding voor het onderzoek was het wetsvoorstel van minister Hirsch Ballin van Justitie om het one-tier model ook in Nederland toe te staan.
Auke de Bos: ‘Bestuurders vrezen extra toezicht bij one-tier’
“Wat ik hoor is dat bestuurders bang zijn dat commissarissen hen in een one-tier board te veel op de vingers kijken”, zegt Auke de Bos, partner van Ernst & Young en leider van het onderzoek. “Commissarissen zouden volgens hen wel eens heel compliance-gericht te werk kunnen gaan.”
De Bos voorziet geen grote verschuivingen in de kwaliteit van bestuur en toezicht. “Het goede van een one-tier board is het signaal naar het buitenland. Bedrijven laten zien dat ze internationaal georiënteerd zijn. De grotere betrokkenheid van commissarissen is ook een voordeel. Het voordeel van een two-tier board is echter juist de grotere afstand. Maar in de praktijk lopen de modellen wel eens door elkaar. Sommige two-tier boards opereren als een one-tier board. Het omgekeerde komt ook voor.”
Kees Cools: ‘Voorkeur vooral perceptiekwestie’
Ook Kees Cools, lid van de commissie Frijns, hoogleraar bedrijfsfinanciering en verbonden aan The Boston Consulting Group, acht het one-tier model niet per definitie beter. “Een eventuele voorkeur is vooral een kwestie van perceptie. Het is een misverstand dat je bepaalde bevoegdheden in het two-tier model zou missen. De mogelijke toegang tot informatie en personen binnen de onderneming is in beide modellen even groot.”
Een belangrijk verschil tussen beide modellen is wel de juridische aansprakelijkheid. Die is in het one-tier model even groot voor commissarissen en bestuurders, aldus Cools. Het grootste gepercipieerde voordeel van het two-tier model is volgens hem de duidelijkere scheiding van verantwoordelijkheden. Daardoor ervaren velen een sterkere onafhankelijkheid van commissarissen. “Maar dat verschil zit vooral tussen de oren, want wettelijk bestaat het niet.”
Paul Koster: ‘Complexe bedrijven vragen om one-tier’
Volgens voormalig AFM-bestuurder Paul Koster doen bedrijven met veel managementinitiatieven en complexe informatiestromen er goed aan wel over te stappen naar een one-tier model. “Beide modellen hebben hun sterke en hun zwakke punten. Afhankelijk van de aard van het bedrijf kies je voor een van beide modellen. Mijn stelling is dat een one-tier model de voorkeur heeft bij complexe informatiestromen en bij bedrijven met veel managementinitiatieven. De noodzaak om bij te blijven bij deze informatie is hier groot. In een two-tier model is het risico te groot dat commissarissen te veel op afstand zitten, waardoor ze minder gemakkelijk kunnen meebeslissen. Meestal zijn de besluiten al genomen. Er moeten dan wel heel zwaarwegende omstandigheden zijn om daar nog vanaf te wijken.”
Dat bestuurders in meerderheid het two-tier model verkiezen, verbaast Koster niet. “Bij een two-tier model heb je als bestuurder meer autonomie dan in een one-tier model.”
Hans Nieuwlands directeur IIA
Hans Nieuwlands is per 16 juli 2008 benoemd tot algemeen directeur van IIA Nederland, de beroepsorganisatie van
interne accountants. Nieuwlands stond aan de wieg van de organisatie en werd in 2003 het eerste erelid van IIA. Hans Nieuwlands werkte elf jaar als externe auditor en daarna bij uiteenlopende organisaties als internal auditor.
Begin 2007 stapte hij over naar het NIVRA met als aandachtsgebieden interne accountants en maatschappelijk verantwoord ondernemen. In zijn nieuwe functie gaat hij zich richten op vaktechniek, het uitbouwen van de dienstverlening en het positioneren van IIA Nederland in de maatschappelijke discussies over corporate governance, maatschappelijk verantwoord ondernemen en internal governance.
Gert-Jan van der Wielen nieuwe voorzitter NOvAA
De Algemene Ledenvergadering van de NOvAA heeft op 24 juni 2008 Gert-Jan van der Wielen gekozen tot nieuwe voorzitter. Hij is de opvolger van Dirk ter Harmsel.
Van der Wielen maakte gedurende 1997 tot 2001 al deel uit van het NOvAA-bestuur en was sinds juni 2007 plaatsvervangend voorzitter. Hij heeft een eigen kantoor in Oss: Van de Wiel & Van de Wielen Accountants.
Filmfonds wil uitgebreider accountantsonderzoek
Het Filmfonds moet standaard accountantonderzoek laten doen naar uitgaven voor en inkomsten uit gesubsidieerde speelfilms. Dat zegt bestuurder Hans van Beers in NRC Handelsblad van 29 mei 2008. Producenten die subsidie ontvangen moeten volgens hem eerst strenger worden gecontroleerd. Van Beers is een van de drie interim-bestuurders die in juli 2007 door het ministerie van OCW werden aangesteld om het opgestapte bestuur te vervangen. Die vervanging volgde vorig jaar op een aantal faillissementen in de filmwereld (First Floor Features), geruchten over opgeschroefde begrotingen (Het woeden der gehele wereld) en nieuws over onbetaalde rekeningen (Zwartboek).
De verscherpte controle waar het bestuur nu voor pleit zou niet alleen betekenen dat de producent na afloop van de productie het fonds de boeken laat controleren door een accountant (dat moet nu al), maar dat de accountant ook gegevens van andere partijen kan controleren, zoals coproducenten en toeleveranciers.
Rechter wijst miljoenenclaim tegen Moore Stephens af
Het gerechtshof in Londen heeft in hoger beroep de claim van 174 miljoen dollar afgewezen die de curatoren van Stone & Rolls Limited tegen accountantskantoor Moore Stephens hadden ingediend. Stone & Rolls werd eerder na een grote fraude veroordeeld tot het betalen van schadevergoeding van 94,5 miljoen dollar aan de Tsjechische Komercni Banka. De onderneming ging daarop failliet.
De poging van de curatoren om nog wat geld uit de zakken van de accountant te kloppen, lijkt nu definitief mislukt. Volgens de rechters is de claim gebaseerd op illegale activiteiten. Het argument dat de huisaccountant nu precies tot taak had die illegale activiteiten te ontdekken, is door de rechters van tafel geveegd.
Dat accountants in het algemeen niet tot taak hebben om fraude te ontdekken, mag uit deze uitspraak niet worden afgeleid. In dit geval hoorde het echter niet tot de zorgplicht van de accountant. Stone & Rolls was namelijk een onderneming die volledig onder controle stond van de Kroatische zakenman Zvonko Stojevic. Stojevic leende met valse documenten geld van de Tsjechische bank voor transacties die nooit werden uitgevoerd en sluisde de bedragen door naar het Oostenrijkse bedrijf BCL Trading Gmbh.
Stojevic gebruikte Stone & Rolls als een vehikel om fraude te plegen. Anders dan de curatoren zien de rechters Stone & Rolls dan ook niet als slachtoffer van de fraude. Bij het gerechtshof stond in hoger beroep de vraag centraal in hoeverre het accountantskantoor zich kon beroepen op het beginsel van ex turpi causa non oritur actio. Volgens dit beginsel kan een claim nooit worden gebaseerd op een oneerbare oorzaak ofwel een misdaad.
Om onder dit principe uit te komen, beweerden de curatoren dat Stojevic de fraude persoonlijk had gepleegd en Stone & Rolls daar (indirect) het slachtoffer van is. Stone & Rolls zou dus geen fraude hebben gepleegd en kan volgens hen als slachtoffer dus wel degelijk een schadeclaim neerleggen bij de accountant die nu juist als taak had de fraude te ontdekken.
Zoals gezegd denken de rechters daar anders over. Eén van hen, Lord Justice Mummery, vraagt zich aan het einde van de uitspraak retorisch af of gezond verstand ertoe doet. “Ja. Het gaat tegen alle gezond verstand in een claim toe te wijzen die direct of indirect voordelen zou verlenen aan het voertuig, dat gebruikt werd om fraude te plegen en daarvan niet het slachtoffer was, en aan de frauduleuze bestuurder van het frauduleuze voertuig.”
4iTrust-management handelde ‘ernstig verwijtbaar’
Curator Reyn Snouckaert van Schauburg gaat één of meer bestuurders van de 4iTrust Group aansprakelijk stellen. Dat zegt hij desgevraagd naar aanleiding van het verschijnen van het tweede verslag over de afwikkeling van het faillissement van dit forensisch onderzoeksbureau. In een toelichting zegt Snouckaert van Schauburg dat met name bij de ‘afwikkeling van de pensioenkwestie sprake is geweest van onbehoorlijk bestuur c.q. van ernstig verwijtbaar handelen c.q. van onrechtmatig handelen’. De rechter zal uiteindelijk moeten vaststellen of de verantwoordelijke bestuurder(s) inderdaad aansprakelijk kunnen worden gehouden.
In het verslag uit de curator verder zijn bedenkingen bij de onjuiste toerekening van enkele kosten en bij het aangaan van verplichtingen, terwijl het management wist in welke financiële situatie de vennootschap verkeerde.
Ook vindt hij de “ongeoorloofde concurrentie met de vennootschap” een staaltje van onbehoorlijk bestuur, ernstig verwijtbaar dan wel onrechtmatig handelen.
Uit het verslag blijkt dat de doorstart een aanvullende opbrengst heeft opgeleverd van € 3.400,05. Daarmee komt de totale opbrengst van de doorstart op € 53.400,05. Snouckaert van Schauburg bevestigt dat de BV van René ter Haar en Gert van Beek bij de doorstart € 50.000 heeft betaald voor enkele activa uit de 4iTrust-boedel. Dat bedrag is bijna even hoog als de schadevergoeding van € 40.000 die De Telegraaf heeft betaald aan Ter Haar, Van Beek en Joop van den Bergh. Dit wegens de door die krant gepubliceerde geënsceneerde foto van de drie, waarbij een soort staatsieportret van Nina Brink op de achtergrond was gemonteerd.
Jos Nijhuis nieuwe topman Schiphol
Bestuursvoorzitter Jos Nijhuis van PricewaterhouseCoopers volgt per 1 januari 2009 Gerlach Cerfontaine op als president-directeur en ceo van Schiphol Group. Cerfontaine treedt na ruim tien jaar terug wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.
Nijhuis (50) is sinds 2002 bestuursvoorzitter van PwC en tevens lid van het Executive Committee van de Europese
PwC-organisatie. Hij zou eind dit jaar terugtreden in verband met het bereiken van de maximale bestuursperiode. Ten behoeve van een inwerkperiode van drie maanden treedt Nijhuis al op 1 oktober 2008 toe tot de directie van Schiphol Group.
KPMG Duitsland: ‘Siemens heeft ons bedrogen’
Tussen KPMG Duitsland en Siemens is een openlijke ruzie uitgebroken. Het elektronicaconcern beschuldigt de huisaccountant ervan al in 2000 op de hoogte te zijn geweest van corruptiepraktijken binnen het bedrijf en daar niets aan gedaan te hebben. Siemens dreigt met een schadeclaim. KPMG beweert echter te zijn bedrogen door Siemens.
Bij de rechtbank van München dient op dit moment het proces tegen de topfunctionarissen van Siemens, die er onder meer van worden beschuldigd bijna zestig miljoen euro naar geheime rekeningen in Oostenrijk te hebben overgeboekt om de belasting in Duitsland te ontduiken.
Volgens het vroegere hoofd van de juridische dienst van Siemens, die als getuige optrad, wist KPMG daar al in 2000 van. “Er is met KPMG over gesproken, ik was zelf bij dat gesprek”, aldus deze ex-medewerker.
Harald von Heynitz, leider van het KPMG-accountantsteam dat al jaren de boeken van Siemens controleert uitte tijdens het proces echter harde kritiek op Siemens: “Siemens heeft KPMG bedrogen. Topfunctionarissen hebben samengespannen om de accountants een rad voor ogen te draaien. Wij hebben echter aan onze verplichtingen voldaan. We hebben zaken die volgens ons niet klopten aan de top van Siemens gemeld. Dus men kan ons niet verwijten onjuistheden te hebben geconstateerd om daar vervolgens onze mond over te houden. Dat is niet juist.”