Nieuws 27 november 2013

Halsema: 'Misschien hadden we ook accountants moeten spreken'

De commissie Halsema heeft voor haar rapport wel mensen met een financiële achtergrond gesproken, maar achteraf was het wellicht goed geweest om ook accountants te spreken, bijvoorbeeld van de beroepsorganisatie.

Dat zei Femke Halsema vandaag in haar speech tijdens de Accountantsdag 2013 in de RAI. Halsema was vele jaren Tweede Kamerlid voor GroenLinks (van 2002 tot eind 2010 fractievoorzitter) en is nu onder meer voorzitter van de Commissie gedragscode goed bestuur voor de semipublieke sector. In september publiceerde de commissie daarover het adviesrapport 'Een lastig gesprek'.

Halsema antwoordde dit op een vraag na afloop, waarin de kritiek werd geuit dat ze geen kennis van zaken heeft over accountants en dat de commissie voor het onderzoek zelfs geen enkele accountant heeft gesproken. Ze legde uit dat de commissie slechts twee maanden de tijd had gehad, maar dat "neemt niet weg" dat het wellicht op dat punt anders had gemoeten.

In het adviesrapport pleitte de commissie onder meer voor een steviger rol van de accountant. Accountants moeten volgens de commissie bij semipublieke instellingen een oordeel geven over toekomstverwachtingen en risico's, ook op het gebied van behoorlijk bestuur. "Vaak blijkt de accountant alleen de getrouwheid van de gerealiseerde cijfers te controleren en niet of zeer beperkt te kijken naar de risico's, aangegane verplichtingen en verwachtingen", herhaalde Halsema in haar speech vandaag.

Accountancy is volgens haar een vitaal onderdeel van behoorlijk bestuur in semipublieke sector. "Niet de belangrijkste oorzaak", benadrukte ze. "Dat lijkt mij te veel eer. Maar wel zie je dat bij problemen soms falende accountants een rol speelden."

In haar speech vatte ze de hoofdlijnen van het rapport nog eens samen. Daarbij benadrukte ze vooral de noodzaak van een cultuurverandering, onder meer ten aanzien van de samenstelling van bestuur en toezichthouders. "Bestuurders en toezichthouders in de semipublieke sector zijn vooral uitgekozen op hun bedrijfsmatige kwaliteiten. Daarnaast zitten er mensen die zijn aangezocht vanwege hun politieke achtergrond. Dit zorgde voor een desastreus mengsel. Er zal een grotere nadruk moeten komen te liggen op evenwichtiger samenstelling van bestuur en toezichthouders."

Daarnaast hekelde ze de "verantwoordingscultus" die in veel delen van de semipublieke sector is ontstaan en die vooral tijdrovend is op de werkvloer. Ze noemde daarbij een klein voorbeeld uit eigen ervaring. "Mijn kinderen kregen les van heel goede oudere juf. Toch werd ze met ontslag bedreigd, simpelweg omdat ze op papier onvoldoende scoorde. Elke middag moest er schriftelijk verslag worden gedaan over de wederwaardigheden van de kinderen, en dat deed ze onvoldoende."

Tot slot ging ze in op de op Accountant.nl verwoorde kritiek van Jan Weezenberg dat accountants niet zijn geschoold om de discussie aan te gaan over risico's en verwachtingen, zoals de commissie bepleit. Dat zit namelijk niet in hun opleiding, stelde Weezenberg.

Halsema tot de zaal: "Ik zou willen vragen: klopt dat? En als dat klopt, zou dat dan niet moeten veranderen?"

Na afloop werd nog een poll gehouden onder de aanwezigen over de vraag: Is het goed dat de commissie geen gedragscode heeft opgesteld? Van de ruim 450 stemmers is 78 procent het daarmee eens.