Nieuws 27 augustus 2018

Menno Snel: 'Aanbestedingsprocedures beschermen tegen fiscale invloed big four'

De Europese en Nederlandse aanbestedingsprocedures bieden genoeg bescherming tegen belangenverstrengeling met de big four bij het vormgeven van fiscaal beleid op Europees en Nederlands niveau.

Dat zegt staatssecretaris Menno Snel van Financiën in antwoord op vragen van kamerlid Renske Leijten (SP). Leijten stelde haar vragen naar aanleiding van een rapport van Corporate Europe Observatory (CEO), dat concludeert dat de big four een centrale rol spelen in wereldwijde belastingontwijking door bedrijven en verregaande invloed uitoefenen op de Europese aanpak van deze problematiek.

Volgens CEO is er sprake van belangenconflicten, omdat de big four veel geld ontvangen van de EU voor onderzoek naar het belastingbeleid van de EU, terwijl zij tegelijkertijd geld zouden ontvangen van bedrijven om belasting te ontwijken. Daarnaast constateert CEO dat de big four actief zijn in lobbygroepen die het fiscale beleid in het voordeel van grote bedrijven proberen te beïnvloeden, en ook transparantie proberen te verminderen en belastingdrempels te verwijderen. Verder zou er ook sprake zijn van 'draaideurpolitiek', omdat veel kopstukken van belangrijke EU-instituten afkomstig zijn van de big four.

Draaideurpolitiek

Wat betreft de draaideurpolitiek is Snel van mening dat het wel voorkomt dat accountants of fiscalisten bij een van de genoemde kantoren een carrièreoverstap maken om bij de Commissie te gaan werken, maar dat het geen probleem is, omdat "enkel het arbeidsverleden van een medewerker niets zegt over zijn integriteit, objectiviteit of onafhankelijkheid".

Daarnaast vindt Snel het belangrijk dat er bij het vormgeven van fiscaal beleid wordt gesproken met "partijen die met het beleid en de wetgeving in de praktijk in aanraking komen, zoals adviseurs, bedrijfsleven, niet-gouvernementele organisaties en burgers en bij hen advies wordt ingewonnen, bij voorkeur door tussenkomst van overkoepelende organisaties".

Snel vindt het van belang dat "geen enkele externe partij een doorslaggevende stem heeft bij de vormgeving van fiscaal beleid of bij de totstandkoming van fiscale wetgeving. Dat externe partijen opkomen voor een deelbelang is op zichzelf niet bezwaarlijk". Volgens Snel is het aan het kabinet om een belangenafweging te maken of de adviezen het algemeen belang dienen, met de Eerste en Tweede Kamer als controleurs.

Aanbestedingsprocedures

Snel is van mening dat de aanbestedingsprocedures op nationaal en Europees niveau voldoende bescherming bieden tegen belangenverstrengeling. "Deze procedures beogen zorgvuldigheid en transparantie te creëren. […] Belastingadvieskantoren worden niet per definitie uitgesloten van overheidsopdrachten op basis van het enkele feit dat ze ook voor partijen uit het bedrijfsleven werkzaam zijn. Als de Commissie van oordeel is dat er sprake is van conflicterende belangen kan zij, op basis van de voor haar geldende financiële verordening, de inschrijving terzijde leggen met als argument dat het kantoor niet over de vereiste beroepsbekwaamheid beschikt", aldus Snel.

Volgens Snel moet er wel wat strenger gekeken worden naar kantoren die eerder in de fout zijn gegaan. "Er kan nooit sprake zijn van het kopen van invloed op beleidsvorming. Een onderzoek of advies op een specifiek terrein door een kantoor dat op dat gebied een flinke scheve schaats heeft gereden dient naar mijn mening kritisch beoordeeld te worden." Snel zegt er vanuit te gaan dat de Commissie "de vier grote accountantskantoren op dezelfde wijze behandelt als andere bedrijven en organisaties". Hij ziet daarom geen aanleiding om actie te ondernemen in Brussel. "Ik vertrouw op de deskundigheid, onafhankelijkheid en integriteit van de Commissie en de procedures die belangenverstrengeling tegengaan en transparantie bevorderen."

Geen opdrachten

Kamerlid Leijten vroeg ook naar een overzicht van opdrachten die het ministerie van Financiën aan de big four heeft gegeven in de afgelopen acht jaar, maar volgens Snel heeft het ministerie in acht jaar tijd "geen betaalde opdrachten gegeven voor onderzoeken op fiscaal terrein aan Deloitte, PwC, Ernst&Young of KPMG. Er worden wel werkzaamheden in opdracht van het ministerie van Financiën verricht door deze kantoren op andere terreinen. Het gaat dan bijvoorbeeld om werkzaamheden op het gebied van ICT, organisatie inrichting of audits".

• Antwoorden Menno Snel op Kamervragen over invloed accountantskantoren
• Rapport CEO 'Accounting for influence - how the Big Four are embedded in EU policy-making on tax avoidance'