FTM: Aanbesteding onderzoek naar mondkapjesdeal was niet volgens de regels
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vroeg Deloitte Forensic & Dispute Services in 2021 om onderzoek te doen naar de inkoop van persoonlijke beschermingsmiddelen tijdens de coronacrisis. Zo’n kostbare opdracht had echter aanbesteed moeten worden, aldus journalistiek onderzoeksplatform Follow the Money.
Aanleiding voor het onderzoek was de ophef over de mondkapjesdeal tussen VWS en Sywert van Lienden en partners. Door Deloitte te vragen dit onderzoek te verrichten, handelde het ministerie in strijd met de wet, stellen experts op het gebied van aanbestedingsrecht tegenover FTM.
Deskundigen stelden eerder al dat voor de grootschalige inkoop van beschermingsmiddelen (zoals mondkapjes) normaal gesproken aanbestedingsregels gelden. Volgens FTM besteedt Deloitte in de onderzoeksrapportage echter weinig aandacht aan het niet naleven van de Aanbestedingswet.
'Onderhands gegund'
Dat de kostbare onderzoeksopdracht door VWS daarna ook niet is aanbesteed, is in strijd met de wet, stellen deskundigen tegenover FTM. De opdracht aan Deloitte zou "onderhands gegund" zijn, na het opvragen van offertes. "Dit is gewoon consultancy die aanbesteed had moeten worden."
Volgens FTM, dat navraag deed bij VWS, bedroeg de geschatte waarde van de opdracht aan Deloitte 490 duizend euro. "Als de centrale overheid een dienst inkoopt boven de zogeheten drempelwaarde - 139 duizend euro in 2021 - dan is die overheid in beginsel wettelijk verplicht om de opdracht Europees aan te besteden", aldus FTM. "Dat biedt allerlei waarborgen omtrent transparantie en een eerlijke gang van zaken."
VWS stelt echter dat het ging om een zogeheten 'SAS-dienst', waarvoor een drempelwaarde van 750 duizend euro geldt. De geschatte kosten van het onderzoek lagen daar onder, daarom zou VWS geen verplichting tot Europese aanbesteding hebben. Maar de kosten van het onderzoek door Deloitte bedroegen uiteindelijk ruim negen miljoen euro. Daar kwam nog een bedrag van € 974.000 bovenop, in rekening gebracht door bureau EBBEN Partners.
Onbegrijpelijk
Advocaat en hoogleraar aanbestedingsrecht Pieter Kuypers zet "grote vraagtekens" bij het enorme verschil tussen de oorspronkelijke kostenraming van Deloitte en de uiteindelijke rekening. "De wet bepaalt dat een raming niet mag beogen om opdrachten te onttrekken aan de verplichting om aan te besteden." Hij noemt het "onbegrijpelijk dat de kosten niet zijn gemaximeerd."
VWS erkent tegenover FTM dat door het oplopen van de kosten in strijd is gehandeld met de aanbestedingsregels, maar dat het "ongewenst" was het onderzoek te stoppen en opnieuw aan te besteden, gezien de soort opdracht en "de maatschappelijk/politieke context". Door de omvang en complexiteit van het onderzoek liep de rapportage door Deloitte al flinke vertraging op.
Niet handig
Opvallend is nog is dat Hugo de Jonge, inmiddels minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, vorig jaar een nieuwe opdracht verleende aan ict-consultants van Deloitte, terwijl het onderzoek naar zijn betrokkenheid als minister van VWS bij de mondkapjesdeal nog liep.
Weliswaar betreft het twee verschillende service lines binnen Deloitte, maar "geheel gescheiden werelden zijn dat niet bij de accountant", aldus FTM. Hoogleraar Marcel Pheijffer noemt het van De Jonge "niet handig en niet verstandig".
Het tweede deel van het rapportage over de inkoop van persoonlijke beschermingsmiddelen door VWS is recent naar de Tweede Kamer gestuurd.
Gerelateerd
VWS hield extra onderzoek Grant Thornton naar 'mondkapjesdeal' tegen
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft begin 2021 uitgebreid forensisch onderzoek door Grant Thornton, naar de winst van Sywert van Lienden...
Veiling mondkapjesstichting Van Lienden brengt 15 mille op
De onlineveiling van de kantoorinventaris en medische beschermingsmiddelen van de mondkapjesstichting van voormalig bestuurder Sywert van Lienden en twee compagnons...
Hoge winstmarges leveranciers bij inkoop mondkapjes ‘ethisch onverantwoord’
De hoge winstmarges van sommige leveranciers bij de levering van persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals mondkapjes, in het begin van de coronapandemie waren ethisch...
Deloitte onderzoekt ook deal groothandel Lasaulec met Nederlandse overheid
De forensisch accountants van Deloitte onderzoeken, naast de 'mondkapjesdeal' van Sywert van Lienden, ook een omvangrijke levering van coronabeschermingsmiddelen...
Deloitte-onderzoek: VWS drukte mondkapjesdeal met Van Lienden door
Het onderzoek van Deloitte Forensic & Financial Crime naar de ‘mondkapjesdeal’ is openbaar gemaakt. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft...