Maatschappelijk verkeer, algemeen belang, maatschappelijke juistheid en 'public interest'
‘Good old' Gilles Izeboud en ‘jonge accountant' Marc van Hilvoorde lijken elkaar te hebben gevonden. Uit hun reacties op de laatste weblog van Albert Fieret blijkt dat ze allebei afstand nemen van de Limpergiaanse notie dat de accountant de ‘vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer' is.
Izeboud noemt die notie zelfs ‘lang gekoesterde onzin' die uit de boeken moet worden geschrapt. Van Hilvoorde las het ‘met genoegen' en schreef in een eerder weblog: ‘Het maatschappelijk verkeer als onze voornaamste klant beschouwen lijkt wat potsierlijk omdat deze klant de rekening niet betaalt.'
Izeboud heeft als praktijkman zelf meegemaakt hoe serieus de accountantskantoren voornoemde notie nemen. Hij zal het wel weten, zijn kwalificatie waaraan ik zojuist refereerde zegt mij genoeg.
En hoewel ik soms denk dat mijn beeld gekleurd is door het feit dat ik - bijvoorbeeld in mijn tijd bij de FIOD en de Parlementaire Enquêtecommissie Bouwnijverheid - gedurende mijn loopbaan veel (te) commerciële accountants ben tegenkomen die het klantenbelang lieten prevaleren boven het algemeen belang, zou hij het best bij het rechte eind kunnen hebben.
Maar gelukkig kom ik nog regelmatig openbaar accountants tegen die zeggen te staan voor het algemeen belang. Hopelijk gaan hun woorden en daden hand in hand.
Qua begrippenkader komen we in dit verband van alles tegen: ‘vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer' (Limperg), ‘algemeen belang' (de term die in de eerste inhoudelijke bepaling - A-100.1 - van de VGC wordt gebezigd), ‘maatschappelijk juist' (VGC in relatie tot het doorbreken van de geheimhoudingsplicht, zie A-140.7) en ‘maatschappelijk verkeer' (het perspectief waarop de accountant zich bij een assuranceopdracht dient te richten, VGC B1-200.12).
Laatstgenoemde term komen we ook tegen in artikel 36 van het Besluit Toezicht Accountantsorganisaties.
In internationaal opzicht wordt veelal de ‘public interest' centraal gesteld. Zie bijvoorbeeld de missie van de International Federation of Accountants (IFAC): ‘To serve the public interest by setting high quality auditing and assurance standards and by facilitating the convergence of international and national standards, thereby enhancing the quality and uniformity of practice throughout the world and strengthening public confidence in the global auditing and assurance profession.'
Kortom: wat Izeboud en Van Hilvoorde stellen blijkt haaks te staan op wat wet- en regelgeving gebieden. Wet- en regelgevers binnen en buiten ons beroep hanteren nog steeds de visie van Limperg als kader.
Let wel: het gaat om recente wet- en regelgeving. Maar wellicht komen er nog eens andere tijden. Dan kunnen we ook meteen afscheid nemen van de notie dat de accountant onafhankelijk is. Een notie die volgens velen net zo onjuist is, zolang de klant de nota van de accountant moet betalen.