Advocaat en beroepsethiek
Je ziet wel eens van die lijstjes aangaande de meest betrouwbare beroepen. Omdat ik me afvroeg hoe accountants daarop scoren, zocht ik er onlangs naar. Ik kwam uit op een top-20 lijst. Maar helaas: de accountants komen er niet op voor. Dat is opmerkelijk, omdat zij als belangrijkste taak het verschaffen van vertrouwen hebben.
Advocaten staan wel in de top-20, namelijk op plaats 14. Ruim achter de top-3 met daarin brandweerlieden, vliegtuigpiloten en verpleegkundigen. Ik had niet verwacht dat advocaten hoger zouden scoren dan accountants. Waar accountants staan voor onafhankelijkheid en onpartijdigheid, zijn advocaten weliswaar onafhankelijk maar zeker niet onpartijdig. Integendeel: zij dienen haast altijd een partijbelang.
Ik moest terugdenken aan het top-20 lijstje toen ik vrijdag 26 februari 2010 een interview in het NRC las met de scheidend deken van de Orde van Advocaten, Willem Bekkers. Hij sprak over de beroepsethiek van de advocaat en deed een aantal uitspraken die ik op voorhand niet van een advocaat had verwacht.
Het inspireerde mij. Bekkers toont leiderschap vanuit zijn beroepsorganisatie. Ik wil graag wat quotes delen omdat ik denk dat accountants er iets van kunnen leren.
Over zelfreflectie: "Als je iets niet weet, dan kun je je daarvoor verontschuldigen. Maar iets niet willen weten, dat kan niet. Deze crisis is schokkend voor de samenleving. Iedereen die op enige wijze actief is geweest op financieel-economisch of juridisch gebied, moet de hand in eigen boezem steken. Moet zelf onderzoeken wat zijn rol is geweest en of dat anders had gemoeten."
Over de vereiste kritische opstelling: "We zijn niet het oudste beroep ter wereld, als u dat denkt. Er zijn zeker cliënten die me vragen waarom ik zo moeilijk doe, ik word toch betaald om die dienst te leveren. Dan is het gat van de deur nabij. Dan wil ik een ander beroep uitoefenen."
Over het vertrouwensberoep: "De meerwaarde van de advocatuur is dat je een vertrouwensberoep hebt en je een pijler van de rechtsstaat bent. Als je makelaar wilt zijn of commercieel juridisch dienstverlener, dat is prima, maar dan houd je niet vast aan de pretentie van de advocatuur dat we in een geprivilegieerde positie in de rechtstaat hebben. Noblesse oblige."
Over commerciële kantoren en maatschappelijke verantwoordelijkheid: "De advocatuur is een commercieel beroep en daar is niets mis mee. Het moet alleen niet doorslaan. (...) De orde moet die maatschappelijke bewustwording stimuleren en ik ben blij als ik nu merk dat het niet aan dovemansoren wordt gericht."
Over betrouwbare informatie en vertrouwen: "Een advocaat zal zich altijd moeten bedenken of hij bij een bepaalde voorstelling van zaken niet liegt. Niet alleen juridisch niet liegen, maar ook materieel niet. Een advocaat moet op zijn woord kunnen worden geloofd, anders krijgt hij terecht het verwijt dat hij juristenspelletjes speelt. Je moet betrouwbare informatie geven. (...) Een samenleving kan niet functioneren zonder vertrouwen als uitgangspunt."
Over de essentie van het beroep: "Als je als advocaat veel geld wilt verdienen, dan droog je op en mis je de essentie van het beroep. Ik vind dat op de universiteit meer aandacht aan vraagstukken van integriteit en morele professionaliteit moet worden besteed."
Over wat verse juristen met die lessen doen als ze in een commerciële machine terecht komen: "Het valt me op dat je jonge, verstandige integere juristen hele verschrikkelijke dingen kunt laten zeggen. Niet omdat het juristen zijn die ouderen proberen naar de mond te praten, maar omdat ze die bewustheid nog niet hebben van hoeveel aspecten er aan een zaak kunnen zitten. Of niet in de gaten hebben dat ze worden misbruikt door een opdrachtgever die kwaad wil."