Opinie 02 september 2011

Deloitte legt de lat duidelijk hoger

Tot nog toe ben ik gematigd enthousiast geweest over de transparantieverslagen. Ik las er te veel fraaie volzinnen zonder tastbare inhoud in. Compliance-documenten met een beperkte toegevoegde waarde. Maar er is verbetering zichtbaar. Sterker, Deloitte legt de lat voor de collega-kantoren duidelijk hoger.

En dat laatste is van belang. De grote vier kijken altijd goed naar elkaar. Op onderdelen is er competitie: wie heeft de meeste omzet, het hoogste resultaat, de beste leverage en dergelijke? Onder dat laatste valt natuurlijk ook de vraag 'Wie realiseert het hoogste partnersalaris?'. Soms lijkt de competitie wel een potje 'ver plassen' voor jonge jongens. A circle jerk zoals de Amerikanen het noemen.

Ik hoop dat de collega-kantoren goede nota nemen van het deze week door Deloitte gepubliceerde transparantieverslag. Ik zie daarin een duidelijke verbetering ten opzichte van eerdere jaren en citeer het bestuur van Deloitte: 'Dit verslag onderscheidt zich van voorgaande jaren door een meer gedetailleerde en transparante uitwerking van onze inspanningen en de door ons gesignaleerde verbeterpunten op het gebied van kwaliteit en onafhankelijkheid.'

Maar ook op het gebied van beoordelen en belonen wordt meer diepgang en zelfs enige kwantitatieve onderbouwing bereikt.

Deloitte geeft bovendien als eerste kantoor meer openheid over de bevindingen van de AFM. ‘'Dit verslag bespreekt hoe wij zijn omgegaan met de bevindingen van het onderzoek van de AFM van afgelopen jaar', aldus het Deloitte-bestuur. Op de pagina's 52 tot en met 55 van het transparantieverslag wordt gedetailleerd verhaald over de observaties van de AFM en worden voorbeelden van verbeterpunten gegeven. Veel daarvan blijken te liggen op het gebied van documentatie en het aspect controle-informatie.

Indien alle in het onderzoek van de AFM betrokken kantoren op deze wijze rapporteren kan (1) een vergelijking tussen de kantoren worden gemaakt; en (2) beter worden beoordeeld of de conclusies van de AFM worden geschraagd door concrete bevindingen.

Deloitte's openheid gaat ditmaal zelfs zover dat eigenstandig publiek wordt gemaakt dat de AFM 'op basis van de gerapporteerde bevindingen met betrekking tot de jaarrekeningcontroles over boekjaar 2008, heeft aangegeven voornemens te zijn aan Deloitte een bestuurlijke boete op te leggen'. Het is het eerste concrete signaal waaruit blijkt dat de AFM over gaat van woorden naar daden.

Overigens laat Deloitte - en dat is haar goed recht - even zo duidelijk blijken het met de AFM oneens te zijn over de interpretatie en weging van vaktechnische standaarden: 'Het baart Deloitte daarom zorgen dat de AFM detailbevindingen niet (zichtbaar) weegt en niet (zichtbaar) rekening houdt met de aard, ernst en bijvoorbeeld de mate van verwijtbaarheid in de specifieke omstandigheden van het geval.'

Deloitte maakt dan ook - gemotiveerd in vier punten - bezwaar tegen het voornemen van de AFM tot het opleggen van de bestuurlijke boete. Wat daarvan ook de uitkomst zal zijn, de verhoogde transparantie draagt bij aan het door derden beter kunnen begrijpen en beoordelen van de kritiek van de AFM en de opvattingen van de accountantsorganisatie daarover.

Die transparantie dient dus het publieke belang. Ik hoop dat de andere accountantsorganisaties dat ook beseffen. Een goed voorbeeld, doet goed volgen. Hetgeen overigens Deloitte noopt tot verbeteringen in het verslag over een volgende periode. Want verbeteringen zijn nog steeds mogelijk en dienen dan ook nagestreefd te worden.