Tragiek familiebedrijf
Enige tijd geleden schreef ik het voorwoord van het boek 'Valkuilen bij bedrijfsoverdracht', geschreven door Geert Mikkers en uitgegeven bij Kluwer. Het is een nuttig boek dat goed te lezen is door accountants. Daarom het voorwoord ditmaal als blog.
Geert Mikkers: een man met een missie
Een jaar geleden werd ik door Geert Mikkers benaderd. Hij wilde mij een verhaal vertellen. Zijn levensverhaal. Via de mail kondigde hij aan dat er het nodige in zijn leven mis was gegaan. Niet dat er in zijn toonzetting somberheid of terneergeslagenheid doorklonk. Integendeel zelfs. Strijdbaarheid is een betere kwalificatie. Ik vroeg hem waarom hij bij mij uitkwam. Omdat hij al de nodige contacten en gesprekken op Nyenrode had gehad, zo liet hij mij wij weten. Collega's hadden hem naar mij verwezen. Het verhaal had immers ook met accountancy, mijn vakgebied, te maken. Falende accountants, althans in de ogen van Geert. De eerste flarden van zijn verhaal intrigeerden mij en ik besloot een afspraak met hem te maken. Vanaf dat moment werd ik bestookt met mails en documenten. Opdat ik mij goed op ons gesprek kon voorbereiden.
Begin 2011 kwam Geert bij mij langs op Nyenrode. Een enthousiaste vent. Spontaan. Openhartig. Bevlogen. Een man met een missie. Die erin bestaat zijn verhaal te delen met anderen. Om hen te behoeden voor de fout die binnen zijn familie is gemaakt: het niet tijdig of eigenlijk geheel niet regelen van de opvolging binnen een zorgvuldig opgebouwde onderneming. Een familiebedrijf, met Kips leverworst als paradepaardje.
Het verhaal van Geert is een verhaal dat we vaker tegenkomen. Juist binnen familiebedrijven. Het midden- en kleinbedrijf, de motor van onze economie. Ondernemers die hard werken, hetgeen vaak ten koste gaat van een warm gezinsleven. Ondernemers die veel van hun vak weten, maar meestal te weinig van administratie, financiën, fiscaliteit, pensioenen en aanverwante zaken.
Een gebrek aan kennis dat wordt gecompenseerd door het in te kopen. Bij fiscalisten, consultants, advocaten, specialisten op het gebied van Corporate Finance en accountants. Personen die veel geld voor zichzelf verdienen, maar dat ook voor jou kunnen doen door de juiste vaktechnische adviezen te verstrekken. Personen waar je op zou moeten kunnen vertrouwen. Zeker als het om accountants gaat, zijn dat immers niet de 'vertrouwensmannen van het maatschappelijk verkeer'?
Na de dood van Geerts vader, Ton Mikkers, was de familie afhankelijk van een stel adviseurs. Die zij vertrouwden. Naar later bleek, ten onrechte. Althans volgens Geert. In zijn perceptie hebben de adviseurs niet altijd het beste met hem en zijn familie voor gehad. Geert voelt zich bedrogen. Bijvoorbeeld door de accountants en andere specialisten van KPMG en een accountant van BDO.
Tegen hen voert hij een jarenlange strijd die nu nog voortduurt, en dat kan nog wel even zo doorgaan. Niet in de laatste plaats door het boek dat voor u ligt en dat zijn tegenstanders niet zal bevallen. Geert spreekt duidelijke taal en zet dat kracht bij door het te onderbouwen met een door hem gemaakte selectie van documenten. Die zijn als bijlagen in het boek gevoegd.
Het verhaal, Geerts stellingname en de documenten roepen vele vragen op. Bijvoorbeeld over de dubbelrol en onafhankelijkheid van KPMG. Of over de waarde van de jaarrekening als geheel en de waardering van individuele posten in een jaarrekening. Of over de wijze waarop adviseurs partijen 'meenemen' en al dan niet juist voorlichten in een proces van bedrijfsoverdracht.
De vragen leven ook bij mij en ik zou er vaktechnisch van alles over kunnen zeggen. Zo kan ik op onderdelen aangeven dat de perceptie van Geert onjuist was en is omdat adviseurs op onderdelen vaktechnisch vermoedelijk juist hebben gehandeld. Maar even zo goed kan ik elementen aanwijzen waarop diezelfde betrokkenen anders hadden kunnen en vermoedelijk ook hadden moeten handelen. Waarin zij mogelijk hebben gefaald. Maar ik doe dat niet, in iedere geval niet op deze plaats. Ik zou het dan immers moeten doen met de door Geert gemaakte selectie van stukken. Zijn verhaal. Ik heb geen hoor en wederhoor gepleegd en ben ook geen rechter die een oordeel moet vellen.
Maar volgens mij gaat het Geert ook niet zozeer om de vraag wie of wat er nu precies goed of fout is. Ik heb Geert leren kennen als een man met een andere missie. Door zijn verhaal te vertellen wil hij andere ondernemers en families behoeden voor het stappen in de valkuilen van bedrijfsopvolging en bedrijfsoverdracht waar zijn familie en hij wel in zijn gestapt.
Maar ook wil hij de beroepsmatig bij die processen betrokkenen wijzen op het belang van onafhankelijkheid, vakmanschap en bovenal een open en eerlijke communicatie. Leg uit wat je doet en waarom. Wat de spelregels zijn en hoe dat spel wordt gespeeld. Opdat zij zich ook kunnen verplaatsen in hoe betrokkenen in de genoemde processen naar hun werkzaamheden kijken, wat ze ervan verwachten en waar het in de communicatie soms goed mis kan gaan.
Indien de familie Mikkers - en met name vader Ton - dit zelf goed hadden aangevoeld, was hun levenswerk uiteindelijk beter tot recht gekomen. Nu is dat levenswerk vernietigd. Maar niet alleen dat. Ook de familiebanden zijn kapot. Bijvoorbeeld tussen Geert en zijn moeder. En tussen Geert en zijn broers. Dat is voor mij de ware tragedie in hun verhaal. En daarom is dit boek een must read voor ieder ondernemersgezin.