Opinie 26 juli 2012

Horizontaal toezicht: marketingtruc?

Sinds 2005 is de fiscus begonnen met horizontaal toezicht (HT). Uitgaande van wederzijds vertrouwen en transparantie sluit de fiscus convenanten af die uiteindelijk moeten leiden tot een versnelde aangifteregeling. Een win-winsituatie. Zou je denken. In de afgelopen decennia is duidelijk geworden, dat de fiscus via haar gebruikelijke controlemethodieken onvoldoende in staat is om alle aangiften op aanvaardbaarheid te toetsen.

Als accountant maakte ik destijds onderdeel uit van een handjevol controlespecialisten die alle ondernemers in de regio Rijnmond dienden te controleren. Dweilen met de kraan open. Als je nu eens de verantwoordelijkheid van een juiste aangifte zou neerleggen bij de ondernemer of diens adviseur? Daarover maak je dan duidelijke afspraken, dit verpak je in een mooi jasje en je laat de adviseur het overheidswerk doen. Voilà, horizontaal toezicht zag het levenslicht. Meer doen met minder. Een ordinaire bezuinigingsmaatregel. Duidelijkheid voor de klant. Maar wie is die klant?

Grote ondernemingen hebben belang bij duidelijkheid omtrent hun ingediende aangiften. Corporate governance waaraan toegevoegd een prachtig nieuw product: het tax control framework. Extra omzet genererende activiteiten voor de grote accountancy- en belastingadviesorganisaties. 

Onder welke paraplu (accountants- of belastingtak) deze omzet dient te vallen? Daarover schijnen nog verhitte discussies te worden gevoerd. Uiteindelijk gaat het schijnbaar niet om het hoger liggende doel - kwaliteit voor de klant en de informatieverschaffing naar de stakeholder - maar wiens omzet het is. Nog steeds niets geleerd. Vertrouwen. Daar gaat het toch om?

Overigens: het meeste werk voor de fiscus en de adviseur zit bij het mkb. In het onlangs uitgebrachte eindrapport van de commissie Stevens ter evaluatie van dit horizontaal toezicht vallen specifiek ten aanzien van dit mkb een aantal zaken op. 

Zo valt te lezen dat het evident is dat de fiscus meer vertrouwen kan hechten aan accountantsorganisaties met een AFM-vergunning dan zonder een vergunning. Waar de commissie deze wijsheid vandaan haalt, ontbreekt. Hebben accountantsorganisaties zonder vergunning geen adequaat stelsel van kwaliteitsborging? Of wil de commissie ons duidelijk maken dat er op HT-gebied geen toekomstig bestaansrecht is voor niet-vergunninghouders. Kwalijk. Een taak voor de NBA. 

Daarnaast wordt geconcludeerd dat financiële dienstverleners in het mkb die wel voor het convenant kiezen méér moeten doen dan in het verleden het geval was. Voor het deel natuurlijk dat de fiscus nu minder hoeft te doen. Ik begin het te begrijpen. Deze kosten worden gewoon verhaald op de mkb-ondernemer. Een ‘prachtig' instrument dus in deze barre tijden. Hoe duw ik HT door de strot van mijn mkb-cliënt? Een nieuwe PE-cursus ontstaat. 

Nee, dat het niet echt leeft binnen het mkb blijkt wel uit de lage toetredingsgraad. De aanbeveling is dan ook dat de fiscus nog beter de voordelen (?) dient te communiceren naar deze doelgroep. Iedereen aan het horizontaal toezicht. Dat levert geld op. Voor de overheid.

Je mag overigens ook gewoon kiezen voor géén HT. Geen extra gedoe en kosten. Gewoon op basis van een pleitbaar standpunt strijden voor de belangen van jouw klant. 

Zolang de fiscus haar eigen management-control framework ten aanzien van HT niet op orde heeft, valt er niets te vrezen. Het handjevol boekenonderzoeken is helaas ook niet serieus te nemen. 

Succes met het horizontaal toezicht.

Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het juli/augustusnummer van Accountant.