Leestips
Sommige woorden ontstaan spontaan. 'Sjoemelsoftware' is een recent voorbeeld. Net als 'dab', 'treitervlogger', 'jeukwoord', 'selfie' en 'brexit'. Taalkunstenaars toveren hun eigen woorden. Kees van Kooten en Wim de Bie hebben onze taal menigmaal verrijkt: 'klisjeemannetjes', 'doemdenken', 'bescheurkalender', 'wibocri', 'pruimen op sap zetten', 'tegenpartij', 'krommunicatie' en nog veel meer.
Op 28 januari 1977 introduceerden Van Kooten en de Bie 'de regelneef'. Ofwel een fikser/fixer. Ik moest er aan denken toen ik onlangs een boek kocht dat ik graag als boekentip voor de vakantie aanbeveel: The Fix. How bankers lied, cheated and colluded to rig the world’s most important number, geschreven door Bloomberg-journalisten Liam Vaughan and Gavin Finch.
Het boek gaat over het Liborschandaal, waarin 'onze eigen' Rabobank was betrokken. Centraal staat Tom Hayes 'a young, scruffy, socially awkward misfit from England whose genius for math and obsessive personality made him a trading phenomenon'. Een omschrijving die hem plaatst in een rijtje met Nick Leeson (Barings) en Jérôme Kerviel (Société Générale).
In The Fix wordt het netwerk van Hayes en vele andere handelaren ('regelneven') van financiële grootmachten ontrafeld en beschreven als 'the biggest financial conspiracy ever seen'. Het boek geeft een ontluisterend kijkje in de krochten van de grootste financiële instellingen ter wereld. Alsmede een inkijkje in de ziel van betrokkenen zoals Hayes:
'The first thing you think is where’s the edge, where can I make a bit more money, how can I push, push the boundaries, maybe you know a bit of grey area, push the edge of the envelope', aldus Hayes in een interview. 'But the point is, you are greedy, you want every little bit of money that you can possibly get because, like I say, that is how you are judged, that is your performance metric.'
Voor de liefhebbers van dit genre verscheen een soortgelijk boek: The Spider Network van David Enrich. Ook leuk: Confessions of a Wall Street Insider. A cautionary tale of rats, feds, and banksters van Michael Kimelman.
Dit soort boeken geeft goed weer hoe kwaadwillenden gebruik en misbruik maken van het systeem. Hoe ze collega's en toezichthouders om de tuin leiden. Op welke wijze zij mazen in wet- en regelgeving vinden; maar vooral ook mazen in interne en externe controlestructuren. Hoe zij worden geprikkeld door bonussen en variabele beloningen, synoniem voor frauderisicofactoren die alertheid van accountants vergen.
In dit verband wijs ik ook graag op een mooi boek (minder journalistiek, wetenschappelijker) van Eugene Soltes, hoogleraar aan Harvard Business School. De titel illustreert waarom dit verplichte kost is voor accountants: Why they do it. Inside the mind of the white-collar criminal.
Enfin. Na de golf aan boekhoudschandalen aan het begin van deze eeuw, na de invoering van allerhande wet- en regelgeving, na het bankendomino ten gevolge van de val van Lehman in september 2008 en ondanks de groei van het compliance- en controleursgilde, valt er nog genoeg te schrijven en te lezen over fraudeschandalen.
Komt het door de onmacht van het Openbaar Ministerie om aansprekende namen, ceo's en cfo's van beursgenoteerde ondernemingen, achter de tralies te krijgen, dat fraude welig tiert? Journalist Jesse Eisinger denkt van wel. Zijn jongste boek ligt daarom klaar op mijn vakantiekoffer: The Chickenshit Club. Why the Justice Department fails to prosecute Executives.
Fijne zomer, fijne vakantie en veel leesplezier (ik hoor overigens graag jullie leestips)!