Aby Gazan

Waggelend en enigszins mentaal instabiel werpt ons huidig kabinet momenteel diverse pensioenwetsvoorstellen de kamer in. Kennelijk gaat dat lastig, en is de rollator hard nodig om op de been te blijven.  Het wetsvoorstel nieuw Financieel Toetsingskader (FTK) is daar weer een prachtig voorbeeld van. Het FTK beoogt de contouren van het pensioenlandschap te schetsen voor de komende decennia. Een deel van deze voorstellen treedt al per 1 januari 2015 in werking.

Twee typen

De regering wil pensioenfondsen een keuze bieden tussen twee typen pensioenregelingen. Bij het ene type gaat het om de garanties op pensioenuitkeringen. Je kunt dat het beste vergelijken met de momenteel collectief veel gehanteerde middelloonregelingen. Of dat nu bewust is of niet: Rutte c.s. stellen aan deze pensioenregelingen extreme voorwaarden omtrent de zekerheid. Zo worden er beperkingen opgelegd aan de huidige beleggingsvrijheid van pensioenfondsen en mag een fonds voortaan pas indexeren als er een ruime (over)reserve in kas is. Voeg hier de nieuwe waarderingsvoorschriften voor dit soort pensioenen (een steeds verder dalende rekenrente) aan toe en u zult begrijpen dat pensioenfondsbestuurders hier bepaald niet op zitten te wachten.

Maar daar is een oplossing voor: het tweede type regeling. Pensioenfondsen mogen er namelijk ook voor kiezen de garanties op uitkering laten varen en overstappen op een zogenaamd 'reëel pensioenstelsel'. Bij dit soort regelingen komen de beleggingsrisico's bij de deelnemers te liggen. Omdat er risicovoller wordt belegd, mag indexatie hier wel een doel zijn.

Separate depots

Je zou het misschien niet zeggen, maar beide systemen hebben een belangrijke overeenkomst. Namelijk dat er wordt belegd met pensioengeld. Binnen beschikbare premieregelingen zien we vaak dat er onderscheid wordt gemaakt op basis van leeftijd. Dat mag, maar je zou zo'n systeem ook kunnen toepassen voor de gegarandeerde pensioenen zoals het huidige middelloon. Is het een vreemde gedachte om voor een pensioenfonds met een middelloonregeling qua beleggingen separate depots aan te houden voor bijvoorbeeld deelnemers tot 25 jaar, tot 35 jaar, et cetera? En het risico aan die beleggingen, en daarmee ook de kans op indexatie, leeftijdsafhankelijk te maken? Voor de jongere generaties neem je op deze wijze de pijn weg van het opdraaien voor de kosten van oudere en gepensioneerde deelnemers.  En tegelijkertijd kun je voor die laatste groep zekerheid omtrent uitkeringen inbouwen. In deze variant hoef je dus niet te gaan schuiven met premies maar wel met de beleggingen. De intergenerationele solidariteit staat onder druk en dit lijkt me een goede manier om daarmee om te gaan.

Staatssecretaris Klijnsma vroeg om bijdragen aan het nationaal pensioendebat. Bij deze. We weten dat ons pensioenstelsel onder druk staat. Maar om dat nou op te lossen door het uitdelen van krukken en rollators...? Het lijkt mij beter om met behulp van bovenstaand sleutelwerk die krukken en rollators om te bouwen tot solide Volvo's.

Paul Weishaupt

Nawoord

Deze column is onlangs geschreven door mijn zeer gewaardeerde collega Paul Weishaupt, die na een kort ziekbed op 10 september 2014 is overleden.  Paul was een heel bijzonder iemand, bekend om zijn buitengewoon scherpe, ter zake kundige en eigenzinnige bijdrage aan discussies omtrent (de toekomst van) ons pensioen. Ik ga hem missen.

Deze column is ook geplaatst op HLS-pensioen.nl.