Jan Wietsma

Het financieringslandschap is aan veranderingen onderhevig. Dat zal u als accountant werkzaam in het midden- en kleinbedrijf niet zijn ontgaan. Een deel van uw klanten zal mopperen over het feit dat het bij de bank allemaal een stuk lastiger is dan vroeger en wellicht heeft u zelf ook wel die ervaring. Tegelijkertijd dienen zich allerhande alternatieven aan voor het realiseren van een financiering. Denk aan crowdfunding, mezzanine-financiering, kredietunies of familie-offices. Aan de andere kant krijgt het kredietverstrekkingsproces te maken met voortgaande virtualisatie. Denk aan oplossingen als Spotcap voor het snel regelen van werkkapitaal of aan Zencap voor langlopende leningen. Die veranderingen in het financieringslandschap zijn structureel, zoals de SER in het verleden jaar verschenen rapport Verbreding en versterking financiering MKB heeft beschreven.

'Volgens de SER gaan we naar een nieuw financierings-landschap waarin de banken nog ongeveer vijftig procent van de mkb-financieringen voor hun rekening zullen nemen.'

Volgens de SER gaan we naar een nieuw eco-systeem van het financieringslandschap waarin de banken nog ongeveer vijftig procent van de mkb-financieringen voor hun rekening zullen nemen. De rest van de financiering zal op een andere wijze, vaak bij meerdere financiers, moeten worden gerealiseerd.

Gestapeld financieren

Het regelen van een financiering via meerdere bronnen wordt vaak geduid met de term gestapeld financieren. Maar ook termen als pizzafinanciering en financieringsmix worden vaak gebruikt. Nu is het goed om te weten dat gestapeld financieren niet nieuw is. Ondernemers hebben er altijd gebruik van gemaakt. Een deel van de financieringsbehoefte werd met leasing ingevuld, een ander deel met een hypotheek en weer een ander deel met een rekening-courant krediet of middellang krediet. Alleen merkte de ondernemer daar niet zoveel van. De bankmedewerker nam hem dat werk uit handen en regelde alles via een of meer dochtermaatschappijen van de bank. Wat wel nieuw is, is dat het aantal mogelijkheden om je financiering te regelen is toegenomen. Daarnaast is de bankmedewerker al lang niet meer de persoon die alles voor je regelt. In de meeste gevallen moet de ondernemer zelf aan de slag. Veel ondernemers willen daarbij, zo blijkt uit diverse onderzoeken, terug kunnen vallen op hun accountant. Aan de andere kant verlangen veel nieuwe financiers vaak dat accountants betrokken zijn bij de totstandkoming van de financieringsaanvraag. Een uitgelezen kans voor accountants die in toenemende mate te maken krijgen met digitalisering van de traditionele werkzaamheden.

Kennistekort

Maar de praktijk is weerbarstiger. Een deel van de accountants heeft de veranderingen in de financieringsmarkt niet opgemerkt en blijft voor de financiering van zijn klant aankloppen aan de deur van de bank. Als die dan 'nee' zegt, dan ziet de accountant vaak ook geen rol meer voor hem zelf weggelegd. Daarom is het wel van belang dat de accountant zijn kennis rondom de veelheid aan financieringsmogelijkheden bijspijkert. Maar dat alleen is niet voldoende. De accountant zal ook steeds meer de rol van de traditionele bankier gaan vervullen als regisseur van het financieringsproces. Iets wat zeker nodig is als het gaat om het organiseren van een gestapelde financiering.

'De accountant zal steeds meer de rol van de traditionele bankier gaan vervullen als regisseur van het financieringsproces.'

Hobbels

Het organiseren van een gestapelde financiering is namelijk nog een pad met veel hobbels. Om te beginnen gebruiken lang niet alle financiers dezelfde informatie. Daarnaast hebben al die financiers vaak ook nog verschillende vormen waarin de informatie moet worden aangeleverd. De een wil een pdf, de ander SBR, weer een ander kiest voor een ander digitaal format. Gelukkig worden er nu stappen ondernomen om daar verandering in te brengen. De overheid heeft het zogenaamde FINK-project gestart - waaraan ook de NBA meedoet - dat gericht is op eenduidige informatieoverdracht en verwerking.

Maar wat een gestapelde financiering eveneens lastig maakt is dat de termijnen waarbinnen je de financiering hebt geregeld niet eenduidig is. Een financiering via Spotcap kan in vijf dagen zijn gerealiseerdzijn, het vinden van een partij die het eigen vermogen van de ondernemer versterkt kan wel zes tot negen maanden duren. En een financiering via crowdfunding kan in het ene geval binnen tien dagen zijn geregeld, in een andere case kan het best zo zijn dat dit drie of vier maanden duurt. Daarbij komt dat er met sommige nieuwe financiers nog niet zo veel ervaring is opgedaan. Denk hierbij aan KredietUnies.

'De ondernemer heeft iemand nodig die hem door het nieuwe eco-systeem van het financierings-landschap begeleidt.'

Een andere hobbel betreft het scala aan mogelijkheden met betrekking tot zaken als zekerheden en aansprakelijkheden. Ook op dat terrein is nog veel niet geharmoniseerd. De ondernemer heeft dus iemand nodig die hem door het nieuwe eco-systeem van het financieringslandschap begeleidt. Een uitgelezen kans voor de mkb-accountant als vertrouwenspersoon van de ondernemer.

Organiseren van stapelfinanciering

De mkb-accountant kan de ondernemer goed helpen bij het organiseren van een stapelfinanciering door het volgende plan van aanpak te kiezen. Dit plan van aanpak is altijd gebaseerd op het ondernemersplan. Het ondernemersplan is de agenda van en voor de ondernemer.

Op basis van het ondernemersplan stelt de accountant samen met de ondernemer vast wat de financieringsbehoefte is. Die financieringsbehoefte deelt u op in subcategorieën zoals financiering van bedrijfsgebouwen, machines, inventaris, voorraden en debiteuren. Voor die verschillende subcategorieen onderzoekt u dan welke financieringsbronnen voor handen zijn. Zo kan voor het financieren van machines worden gekozen tussen een lening van de bank, operationeel of financial lease, crowdfunding of financiering via een kredietunie.

'Het plan van aanpak is altijd gebaseerd op het ondernemersplan.'

Als blijkt dat versterking van het eigen vermogen belangrijk is, dan is het goed om daarmee te starten. Het versterken van eigen vermogen kent nagenoeg altijd het langste tijdpad. Raad de ondernemer daarna aan om bij de bank langs te gaan om te bespreken welk deel van de financiering zij eventueel zouden willen doen. Als dat duidelijk is, kunt voor uw klant de andere onderdelen en de verschillende vormen uitwerken.

Blijvend monitoren

Wellicht dat een accountant denkt: dat gaat mij best nog wel wat tijd kosten. Dat klopt, maar het is goed om te weten dat de toegang tot krediet niet gratis is. Een veel positiever effect is dat u tijdens dit proces uw klant veel beter leert kennen en dat is belangrijk, want de meeste nieuwe financiers willen ook dat de ondernemer blijvend wordt gemonitord nadat de financiering is verstrekt. Dat er iemand is die tijdig aan de bel trekt bij de ondernemer. En u raadt het al: ook daarbij wordt vaak voorgesteld de accountant die rol te laten invullen.