De accountant als opsporingsambtenaar
De plannen van de Amerikaanse toezichthouder PCAOB om accountants strenger op te laten treden bij wetsovertredingen, dreigen van de accountant een opsporingsambtenaar te maken.
Jan Bouwens
Recent ondersteunde Marcel Pheijffer in het FD het voorstel van de Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB), om accountants te verplichten strenger op te treden tegen hun cliënten bij bedrijfscriminaliteit en wetsovertredingen. Natuurlijk moet crimineel gedrag worden aangepakt, bestreden en aangegeven. Sterker, de accountant dient crimineel gedrag volgens de Nederlandse regelgeving te melden. Maar zaken liggen niet zwart wit.
De Amerikaanse vereniging van juristen (The American Bar Association, 400.000 leden) waarschuwt scherp tegen de voorstellen. Enkele van hun bezwaren luiden dat de voorgestelde standaarden controlerend accountants met de onwerkbare verantwoordelijkheid opzadelen om subjectieve oordelen te vellen omtrent complexe en onzekere juridische zaken. Hierbij gaat het onder meer om onzekere toekomstige gebeurtenissen en de potentiële impact van die gebeurtenissen, die allemaal buiten het bereik van de regelgeving vallen.
Het bezwaar van zulke subjectieve oordelen over wetsovertredingen, is dat deze taak de typische verantwoordelijkheden van de controlerend accountant in gevaar brengt; namelijk dat deze, daar waar hier geen aanleiding toe is, het vertrouwen van het zittende bestuur van de gecontroleerde bedrijven verliest.
In hun artikel laten Monika Causholli en W. Robert Knechel zien dat een controle zonder een vertrouwensrelatie met de gecontroleerde van weinig waarde is voor het maatschappelijk verkeer.
Punt is dat er twee informatiebronnen zijn voor de accountant: alles dat vast ligt in archieven en de mondelinge toelichting van de gecontroleerde. Die toelichting is essentieel om de betrouwbaarheid van de administratie te beoordelen. Vanwege het doorgaans grote gewicht van schattingen in de jaarrekening (zoals voorzieningen) is de dialoog met het management cruciaal. Die dialoog daalt beneden het gewenste niveau, als de accountant tot opsporingsambtenaar wordt veroordeeld. Zo zien we bijvoorbeeld bij component auditors een geweldige daling in kwaliteit, die aan de afwezige toelichting kan worden toegeschreven.
Het gevaar van de maatregel is dat spreekwoordelijk het kind (de vertrouwensrelatie van de accountant met het grote contingent goedwillende bestuurders) met het badwater wordt weggegooid.
Gerelateerd

AFM consulteert uitbreiding geschiktheidstoets voor beleidsbepalers van accountantskantoren
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) consulteert in de zomerweken een nieuwe Beleidsregel geschiktheid Wta 2026. De geschiktheidstoets voor beleidsbepalers bij...

Stichting Audit Only: niet betrokken bij boete voor KC Audit
De Stichting Audit Only, het accountantskantoor uit Deventer dat wordt genoemd op de website van KC Audit, reageert op de berichtgeving over de boete van de AFM....

AFM legt accountantskantoor boete op voor illegaal verrichten van wettelijke controles
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft dit voorjaar een boete opgelegd van € 250.000 aan accountantskantoor KC Audit & Assurance Services BV. Het kantoor...

Britse toezichthouder onderzoekt rol Deloitte in corruptiezaken Glencore
De Britse toezichthouder Financial Reporting Council (FRC) is een onderzoek gestart naar het werk van controlerend accountant Deloitte bij grondstoffenconcern Glencore,...

Britse toezichthouder ziet controlekwaliteit bij meeste grote kantoren verbeteren
De Britse Financial Reporting Council (FRC) heeft recent de resultaten van haar jaarlijkse toetsingen gepubliceerd. Daaruit blijkt dat de controlekwaliteit bij de...