Discussie Opinie Vandaag

Kookboek

Op 8 december jongstleden bezocht ik bij de NBA de 'startbijeenkomst forensische accountants'. Als je al meer dan dertig jaar als registeraccountant de forensische accountancy beoefent, is alleen de naam van zo'n bijeenkomst al fascinerend. De inhoud was dat ook. Of misschien zou ontluisterend een betere definitie zijn.

Peter Schimmel

Het bleek dat er een weinig eenduidig beeld was over wat een forensisch accountant nou eigenlijk doet, terwijl zo'n twintig van de dertig aanwezigen zich forensisch accountant of financieel forensisch onderzoeker noemt. Spijtig. Een enkele accountant vond het een goed idee het werk niet meer als RA te verrichten, om tuchtrechtelijke handhaving te voorkomen. Zorgelijk. Naar mijn mening tonen deze inzichten aan dat het slim was geweest van het toenmalige NIVRA om in het begin van deze eeuw de Forac-groep niet bij het vuilnis te zetten. Overigens nog dank voor het afscheidscadeau: het filosofisch kookboek Cooking the Books.

Ik meen al dertig jaar dat ik feiten verzamel en van waarde voorzie ten behoeve van mogelijke geschilbeslechting. Dat doe ik met behulp van sporenonderzoek in administratieve vastleggingen, tegenwoordig veelal digitaal van aard. Daarmee tracht ik de rol van personen bij bepaalde transacties te verhelderen, zodat binnen een mogelijk geschil een juridisch oordeel over het functioneren, handelen of nalaten van een (rechts)persoon naar aanleiding van een rechtsvraag mogelijk wordt, op basis van geverifieerde feiten. Nou bleek mij dat collega's met vergelijkbare ervaringen en achtergrond meenden iets heel anders te doen. Toch nuttig zo'n startbijeenkomst.

Wat in ieder geval duidelijk werd, is dat forensic in de audit een verkeerd beeld oproept. Het gaat om kennis in de audit vanuit jaarrekeningperspectief van fraude en corruptie, pro-actief (preventief en gedrag bevorderend/afschrikkend) en detectief. Bedenk dat een forensic pas komt kijken als de detectie al heeft plaatsgevonden, want pas dan is een mogelijk geschil in zicht. Overigens kan bij een daadwerkelijk incident de forensic accountant best een rol hebben als onderzoeker, maar dat zal nooit een institutionele rol zijn in de accountantscontrole. Maar ja, als je een heel brede rolopvatting wordt toegedacht en je bent bereid die te omarmen, dan ben je inmiddels misschien ook wel fraude- en corruptie-expert. Maar maakt je dat een forensisch expert binnen de jaarrekeningcontrole? Ik denk het niet, maar gelukkig gaan we daar na deze startbijenkomst op studeren en het zal niet de eerste keer zijn dat ik geen gelijk krijg.

Ik ben benieuwd wat voor moois ons dit nieuwe initiatief gaat brengen. Misschien een opleiding, een erkende beroepsaanduiding, enige richting in de tuchtrechtelijke handhaving en uiteindelijk een echt beroep? Of toch weer een kookboek?