Magazine 01 november 2013

Boerenslimheid tegenover ministeriële uitspraken

De bewering op rijksoverheid.nl dat men uiteindelijk zonder willekeurige afschrijvingen evenveel belasting betaalt, is niet juist. Slim plannen kan ervoor zorgen dat niet alleen later, maar ook minder belasting wordt betaald.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 11, 2013

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Jacco Wielhouwer en Eelke Wiersma

Recentelijk stemde de ministerraad in met het voorstel van de ministeries van Financiën en Economische Zaken om per 1 juli 2013 de regeling willekeurige afschrijving weer tijdelijk open te stellen. Onderzoek (Wielhouwer, J.L. en Wiersma, E. (2013), Arbitrary tax depreciation to stimulate investments: utilization and effects. Working paper, VU University Amsterdam) toont aan dat deze regeling inderdaad kan leiden tot een toename van de investeringen. Echter, de bewering van de overheid dat men uiteindelijk evenveel belasting betaalt, is niet juist. Accountants kunnen hun klanten minder belasting laten betalen door de winst in een progressieve belastingstelsel gelijkmatig te verdelen over de jaren.

Minder belasting

De regeling willekeurige afschrijving stelt ondernemers in staat om voor verschillende investeringen de afschrijvingen anders te plannen. Meestal wordt hier gedacht aan de mogelijkheid om sneller af te schrijven, aangezien dit betekent dat men belastbaar inkomen verschuift naar toekomstige jaren.

Dit heeft twee voordelen die ervoor kunnen zorgen dat er een extra reden is om te investeren. Er hoeft in de eerste jaren minder belasting te worden betaald, zodat er meer geld over blijft om de investeringen te financieren. En het later betalen betekent dat er in contante waarde minder belasting wordt betaald. De waarde van de betaalde (en door de overheid ontvangen) belastingen daalt.

Onderzoek

In de Verenigde Staten zijn dergelijke regelingen ook van toepassing geweest, zij het dat bij deze regelingen alleen extra afschrijven was toegestaan. Onder de Nederlandse regeling ‘willekeurige afschrijvingen’ is minder afschrijven ook toegestaan. Wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van de regeling vanaf 2001 in de VS heeft niet overtuigend aangetoond dat deze regeling effectief was om de investeringen te stimuleren (zie onder andere Hulse, D.S. en Livingstone, J.R. (2010), Incentive effects of bonus depreciation. Journal of Accounting and Public Policy, 29, 578-603).

Belangrijke argumenten tegen de effectiviteit van deze regeling zijn dat bedrijven toch al vaak weinig winst maken en dus niet veel hebben aan extra afschrijvingsmogelijkheden en dat deze regeling misschien alleen leidt tot andere, maar niet tot meer investeringen. Het feit dat in Nederland de flexibiliteit breder is en afschrijvingen ook kunnen worden uitgesteld tot er weer winst wordt gemaakt, maakt deze regeling mogelijk effectiever.

WEA Accountants & Adviseurs heeft de auteurs van anonieme data voorzien om de effectiviteit en het gebruik van de regeling ‘willekeurige afschrijvingen’ in 2009-2011 te onderzoeken. Het onderzoek gaat over een grote groep klanten uit de agrarische sector. De resultaten laten zien dat de regeling inderdaad heeft geleid tot meer investeringen en dat deze investeringen niet in de plaats van andere investeringen zijn gekomen.

Slim plannen

De regeling lijkt voor deze bedrijven dus daadwerkelijk een verschil te maken. Kortom, de regeling kan inderdaad effectief zijn om investeringen te stimuleren, zeker voor bedrijven die onder de inkomstenbelasting vallen. De afschrijvingsbedragen laten verder zien dat deze agrarische bedrijven op een slimme manier hun afschrijvingen plannen.

Wat blijkt is dat een deel van de bedrijven soms de mogelijkheid om extra af te schrijven juist niet gebruikt. Dit is bijvoorbeeld het geval als je door extra afschrijving in een lagere belastingschijf zou vallen. Een extra afschrijving levert dan bijvoorbeeld een besparing van 33,5 procent op, terwijl het volgend jaar mogelijk wel 42 of 52 procent oplevert. De mogelijkheid bestaat dus om het belastbaar inkomen gelijkmatig te verdelen om zo meerdere jaren niet in het hoogste marginale belastingtarief te vallen. Dit aspect maakt de regeling, zeker onder een progressief belastingstelsel, extra aantrekkelijk. Boerenslimheid zorgt er dus voor dat er soms 42 procent in plaats van 52 procent belasting wordt betaald.

In een nieuwsbericht van 28 juni 2013 op rijksoverheid.nl staat: ‘Uiteindelijke betaalt men evenveel belasting als zonder willekeurige afschrijvingen.’ Dat is niet juist. Slim plannen kan er in ons progressieve belastingstelsel voor zorgen dat niet alleen later, maar ook minder belasting wordt betaald.

Accountants doen er soms verstandig aan om niet meer af te schrijven als het einde van een belastingschijf bereikt is. Uitstel van afschrijvingen kan, als de financiële situatie van de klant het toelaat, juist een grote reductie in het marginale belastingtarief opleveren, namelijk in de daaropvolgende jaren. Misschien is dat wel de reden dat de regeling hier wel effectief is.

Noot
Jacco Wielhouwer en Eelke Wiersma zijn beiden universitair hoofddocent bij de vakgroep accounting van de Vrije Universiteit Amsterdam.