AFM wil accountantsorganisaties op kwaliteit individuele controles kunnen aanspreken
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) pleit voor een wijziging van de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) zodat de toezichthouder accountantsorganisaties juridisch kan aanspreken op de kwaliteit van individuele wettelijke controles.
Dat schrijft de toezichthouder in haar wetgevingsbrief 2020 aan minister Hoekstra van Financiën.
Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) zette in juni 2019 definitief een streep door boetes die de AFM had opgelegd aan EY en PwC. Het college oordeelde dat tekortkomingen die de AFM had vastgesteld in individuele controledossiers onvoldoende bewijs vormen dat het stelsel van kwaliteitsbeheersing en het kwaliteitsbeleid bij de kantoren niet deugt en dat zij daarmee hun zorgplicht hebben verzaakt.
De uitspraken van het CBb maken volgens de AFM het toezicht op de accountancysector "minder effectief". "De zorgplicht uit artikel 14 Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) is het enige wettelijke aanknopingspunt om de accountantsorganisaties rechtstreeks verantwoordelijk te kunnen houden voor de kwaliteit van hun wettelijke controles. Onze inschatting is dat het in de praktijk moeilijker zal zijn een direct verband aan te tonen tussen tekortkomingen in de wettelijke controles en specifieke omissies in het stelsel van kwaliteitsbeheersing die dit hebben veroorzaakt. Om die reden dringt de AFM er op aan de wetgeving aan te passen."
Centrale aansturing
Bij tekortschietende kwaliteit van een wettelijke controle kan de AFM nu alleen de individuele accountant aanspreken via het tuchtrecht. Dat past volgens de toezichthouder echter niet bij de ontwikkeling van het accountantsberoep. Accountants "zijn niet langer de vrije beroepsbeoefenaars die ze ooit waren", aldus de AFM. "Ze maken deel uit van controleteams, zijn gebonden aan interne procedures en kwaliteitscontroles en stemmen bepaalde vraagstukken, zoals fraude, af met daartoe aangewezen interne commissies."
Ook worden accountantsorganisaties centraal aangestuurd door een bestuur, worden Wta-vergunningen verleend aan de accountantsorganisaties en worden de overeenkomsten voor wettelijke-controle-opdrachten gesloten tussen accountantsorganisatie en controlecliënt. "Optreden tegen individuele accountants doet geen recht aan de verantwoordelijkheid die rust op de accountantsorganisaties en beschouwt de AFM om voornoemde redenen als minder effectief."
"Door een duidelijke scheiding aan te brengen in de wettelijke verantwoordelijkheden van accountantsorganisaties voor enerzijds het stelsel van kwaliteitsbeheersing en anderzijds de kwaliteit van wettelijke controles, wordt het toezicht door de AFM gerichter en daarmee ook effectiever. Als de AFM accountantsorganisaties aanspreekt op ernstige tekortkomingen in individuele wettelijke controles, wordt daarmee niet de indruk gewekt dat er ook uitspraak wordt gedaan over de kwaliteit van de accountantsorganisatie in brede zin, maar wordt het beperkt tot de specifieke casussen."
Reactie minister
In een reactie geeft minister Hoekstra aan dat hij in zijn reactie op het eindrapport van de Commissie toekomst accountancysector (CTA) heeft geschreven dat het belangrijk is dat het wettelijke handhavingsinstrumentarium van de AFM wordt aangescherpt, zodat de AFM beschikt over de juiste middelen om het toezicht uit te oefenen.
De minister onderzoekt op dit moment samen met de AFM "in hoeverre deze verplichting van accountantsorganisaties ten aanzien van het kwaliteitsbeheersingssysteem zou moeten worden aangevuld om de AFM in staat de stellen om in meer situaties dan onder het huidige juridische kader mogelijk is, handhavend jegens accountantsorganisaties op te treden in het geval van ernstige tekortkomingen in individuele wettelijke controles".
Gerelateerd
Regelgeving accountantsberoep is ‘mooie mix’ van wettelijk kader en zelfregulering
De regelgeving voor het accountantsberoep is een “mooie mix van wettelijk kader, dus wat de overheid regelt, en wat accountants zelf kunnen regelen over hun beroep”....
Ruud Vergoossen: 'Het accountantsberoep is van zijn voetstuk gevallen'
Onlangs sprak Ruud Vergoossen zijn afscheidsrede uit als hoogleraar externe verslaggeving aan Nyenrode Business Universiteit. Naast de kernpunten uit zijn betoog,...
NBA reageert op slotrapportage kwartiermakers en brief minister
De NBA heeft in een brief aan minister Van Weyenberg van Financiën uitgebreid gereageerd op de slotrapportage van de Kwartiermakers toekomst accountancysector en...
AFM wil meer diepgang bij opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling
De diepgang van opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordelingen (OKB's) laat te wensen over. Dat blijkt uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) bij 21...
Rondetafelgesprek met Tweede Kamer: 'De sector is aan zet'
De Tweede Kamer organiseerde op 20 maart ter voorbereiding van de behandeling van de Wijzigingswet accountancysector een rondetafelgesprek met de sector. Meer wetgeving...