Nieuws 07 juni 2021

Ziekenhuizen financieel niet in problemen door coronacrisis

Vrijwel alle ziekenhuizen hebben ondanks een flinke daling van het aantal (poliklinische) behandelingen en het aantal opnames in 2020 een positief resultaat geboekt en winst gemaakt.

Dat blijkt uit een eerste analyse van de jaarverslagen van Nederlandse ziekenhuizen over afgelopen boekjaar. Intrakoop, inkoopcoöperatie van de zorg, en Verstegen accountants en adviseurs onderzochten de cijfers van 37 ziekenhuizen, die samen 61 procent van de totale omzet van de sector vertegenwoordigen.

De onderzochte ziekenhuizen boekten in 2020 samen een positief resultaat van € 261 miljoen bij een omzet van € 18,6 miljard, een rendement dat vergelijkbaar is met het ‘gewone’ productiejaar 2019. Dat is te danken aan de compensatieregeling voor het omzetverlies en de extra kosten tijdens de coronapandemie.

Eerder werd verwacht dat veel ziekenhuizen in de rode cijfers zouden belanden door de coronacrisis. Niets is minder waar, blijkt uit de tot nu toe gepubliceerde jaarcijfers van vijf academische ziekenhuizen (UMC’s), dertig algemene ziekenhuizen en twee categorale ziekenhuizen.

Wel wordt duidelijk wat de impact is geweest van de uitgestelde zorg op de productiecijfers. De onderzochte ziekenhuizen laten een daling in de klinische opnamen zien van 14,5 procent en ruim twintig procent minder eerste poliklinische bezoeken.

Meer omzet, gelijkblijvende winst

Ondanks minder productie nam de omzet van de ziekenhuizen toe met 5,5 procent tot 18,6 miljard. Voor een deel heeft de stijging een zogeheten incidenteel karakter. Daarbij gaat het om compensatie voor de coronazorg die ziekenhuizen hebben ontvangen en een subsidie voor de zorgbonus, die beide zijn opgeteld bij de omzet. 

Bij een gestegen omzet is de winst van de ziekenhuizen gelijk gebleven: de resultaatratio (resultaat afgezet tegen totale opbrengsten) bedroeg in 2020 – net als in 2019 - 1,4 procent bij de onderzochte organisaties. De UMC’s deden het iets minder goed dan de algemene ziekenhuizen, met een rendement van 1,2 procent tegen 1,5 procent voor de algemene ziekenhuizen. Ook de vermogensposities van de ziekenhuizen zijn het afgelopen jaar nauwelijks gewijzigd. 

Hoger ziekteverzuim

Zoals verwacht nam het ziekteverzuim in de ziekenhuizen toe, van 5,3 (2019) naar 5,6 procent in 2020; de sterkste toename in negen jaar. De totale personeelskosten namen in 2020 toe met 7,4 procent. Ook is het nog steeds moeilijk – ondanks een instroom van vijfduizend extra personeelsleden – om de formatie op peil te houden. Dit blijkt onder andere uit de post 'personeel niet in loondienst'. 

In totaal bedroegen de inkoopuitgaven van de onderzochte ziekenhuizen € 7,6 miljard, een stijging van 3,7 procent ten opzichte van 2019. De kosten stegen door de relatief dure en intensieve zorg voor covid-patiënten flink, maar dit wordt ‘gecompenseerd’ doordat aan de andere kant de kosten juist daalden, omdat er in totaal minder patiënten zijn behandeld.