Nieuws 17 oktober 2023

NBA bekijkt opzet PE op fraudegevoeligheid na examenfraudes

De NBA onderzoekt de eigen activiteiten op het gebied van educatie, zoals het systeem van permanente educatie (PE) en de kennistoets, op fraudegevoeligheid. Dat stelt de beroepsorganisatie in reactie op de jongste berichtgeving rondom examenfraude bij Deloitte.

Volgens de NBA wordt het nieuwe PE-systeem, dat enkele jaren geleden is ingevoerd, in 2024 als geheel geëvalueerd. "Wanneer het nodig is zullen we dit systeem herontwerpen", zo zegt de beroepsorganisatie, die tegelijk stelt dat accountants zelf verantwoordelijk zijn voor hun professionele ontwikkeling.

De NBA reageert hiermee op recente berichtgeving vanuit Deloitte, dat vooruitlopend op de uitkomsten van intern onderzoek naar mogelijke examenfraudes moest melden dat bestuurslid Rob Bergmans in verband daarmee is opgestapt. Bergmans had vanuit Deloitte als head of audit eerder ook zitting in de Stuurgroep Publiek Belang van de NBA. 

De NBA "vindt het goed dat bestuurders en accountantsorganisaties hun verantwoordelijkheid nemen in kwesties rondom examenfraude". Omdat Deloitte nog volop bezig is met het onderzoek rondom examenfraude bij de gehele Nederlandse organisatie, wacht de beroepsorganisatie de uitkomsten daarvan af. "Volledige transparantie in de uitkomsten is wenselijk, omdat dan verbetering mogelijk is", aldus de NBA.

Onkreukbaar

De beroepsorganisatie benadrukt dat accountants vertrouwen toevoegen aan het maatschappelijk verkeer "en daarvoor is het vereist dat zij in ieder geval zelf onkreukbaar zijn". De NBA noemt examenfraude "niet alleen verwerpelijk vanwege de vereiste morele onkreukbaarheid", maar stelt dat dit ook kan leiden tot afname van beroepsmatige kennis binnen accountantskantoren. "Dat vormt een groot risico voor de kwaliteit van de beroepsuitoefening door accountants."

NBA-voorzitter Kris Douma gaf begin september in zijn column in het magazine Accountant aan dat de sector zichzelf met de examenfraudes "in de voet schiet". Douma reageerde daarmee op de eerder bij KPMG ontdekte examenfraude en gaf al aan dat de verwachte uitkomsten bij andere kantoren "niet hoopvol stemmen". De 'eer van de stand' lijkt daarmee geschonden, aldus Douma, "zodat ook tuchtrechtelijke gevolgen onvermijdelijk lijken".

Stap terug

Hoogleraar en opinieleider Marcel Pheijffer is tegenover het FD niet verbaasd dat er bij meerdere kantoren sprake is van examenfraude, "gezien de internationale voorbeelden waarbij dit ook bij verschillende firma's het geval was". Hij noemt de kwestie "een flinke stap terug" voor de sector, na jaren van stappen vooruit.

Volgens Pheijffer voldoet het toezicht op de toetsingen niet en moet de NBA daarmee aan de slag. "Het systeem is niet robuust genoeg en faalt. Ondanks de signalen van examenfraude is het vanuit de NBA echter oorverdovend stil."

In reactie op vragen vanuit het FD geeft de NBA aan dat eerst moet worden gewacht op de uitkomsten van intern onderzoek bij de accountantskantoren. Net als binnen Deloitte en KPMG lopen ook bij de andere Nederlandse oob-kantoren (EY, PwC, BDO en Mazars) nog onderzoeken.

Expertgroep

Inmiddels heeft de zogenoemde Expertgroep, op verzoek van de Kwartiermakers toekomst accountancysector en de NBA, haar bevindingen rondom opleiding en permanente educatie aangeboden aan de kwartiermakers. Die bevindingen worden op 21 november gepresenteerd, samen met het eindrapport van de kwartiermakers. "De NBA zal dit advies bestuderen en meewegen in de besluitvorming", stelt de beroepsorganisatie.

Emeritus hoogleraar Leen Paape, die lid was van de Expertgroep, stelt tegenover het FD dat de examenfraudes laten zien "dat er nog altijd een cultuurverandering nodig is" binnen het accountantsberoep. "De AFM en de kwartiermakers zijn al jaren bezig met hun poging de kwaliteit te verbeteren, dit bevestigt dat er wel nog wat moet gebeuren."