Veel arbeidsongevallen blijven buiten beeld bij Arbeidsinspectie
Elk jaar worden ongeveer tweehonderdduizend werknemers slachtoffer van een arbeidsongeval. Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat zeker de helft van de meldingsplichtige ongevallen niet wordt gemeld bij de Arbeidsinspectie.
Zo'n zestig mensen overlijden jaarlijks aan een arbeidsongeval. Aan de gevolgen van ongezond werk overlijden jaarlijks naar schatting vierduizend mensen. De Arbeidsinspectie is verantwoordelijk voor het opvolgen van meldingen van ongevallen en klachten op de werkvloer. Maar werkgevers melden arbeidsongevallen vaak niet, waar dat wel zou moeten, blijkt uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer.
Eerder onderzoek schatte het percentage niet-gemelde ongevallen op ongeveer vijftig procent, maar het nieuwe onderzoek geeft aan dat dit percentage eerder een ondergrens is. Mogelijk is het flink hoger, misschien wel rond de zeventig procent.
Oorzaken
De Arbeidsinspectie en de minister van SZW slagen er niet in om de meldingsbereidheid bij werkgevers te verhogen, aldus de rekenkamer. Mogelijke oorzaken van het niet melden van ongevallen zijn onder meer onbekendheid met de meldplicht, onduidelijkheid over de ernst van een ongeval of angst voor geschillen en rechtszaken. Onveilige arbeidsomstandigheden blijven zo buiten het zicht van de Arbeidsinspectie, waardoor deze minder goed kan bijdragen aan een veilige werkvloer.
Met name uitzendkrachten en arbeidsmigranten, die relatief vaak het slachtoffer zijn van arbeidsongevallen, lopen het risico hier de dupe van te worden. Vanaf 2024 geldt daarom een dubbele meldplicht. Naast het inhurende bedrijf is dan ook het uitzendbureau verplicht een arbeidsongeval bij de Arbeidsinspectie te melden.
Boetes
Tot 2013 kon het voor werkgevers voordelig zijn om ongevallen niet te melden en in plaats daarvan de boete van € 4.500 hiervoor te betalen. Om dit effect tegen te gaan heeft de minister van SZW besloten de maximale boete te verhogen naar € 50.000. In de praktijk legt de Arbeidsinspectie zelden dit maximumbedrag op: pas drie keer in zeven jaar tijd. Gemiddeld bedraagt een boete € 1.500.
Door de manier waarop de Arbeidsinspectie bedrijven registreert in het inspectiesysteem, heeft zij minder goed zicht op bedrijven die meermaals de wet overtreden. Dat komt doordat bedrijven soms meerdere 'identificatienummers' krijgen, bijvoorbeeld als een bedrijf diverse vestigingen heeft. "Hierdoor heeft de inspectie niet altijd het overzicht dat nodig is om te zien dat bedrijven herhaaldelijk de fout in gaan", waarschuwt de rekenkamer. "Het risico is dan dat boetes niet worden opgehoogd waar dit volgens de wet wel had gemoeten."
De Algemene Rekenkamer wil in mei 2024 nader rapportereren over de handhaving van de Arbeidsomstandighedenwet door de Arbeidsinspectie, in haar rapport bij het Jaarverslag 2023 van het ministerie van SZW.
Gerelateerd
Rekenkamer: Stimuleren arbeidsmarkt met subsidies werkt niet
De Algemene Rekenkamer heeft verschillende subsidieregelingen doorgelicht waarmee de rijksoverheid de arbeidsmarkt beter wil laten functioneren. Conclusie: de subsidies,...
Rekenkamer: steeds haastiger beleid, controle onder druk
Controle op en verantwoording over nieuwe wetten en regels wordt lastiger, omdat er steeds vaker met haast nieuw beleid wordt gemaakt. Volgens de Algemene Rekenkamer...
Rekenkamer: Rijk is niet klaar om volgende crises te weerstaan
Het verantwoordingsonderzoek van de Algemene Rekenkamer naar de ontvangsten en uitgaven van de rijksoverheid in 2022 toont een dubbel beeld. Enerzijds is de rechtmatigheid...
Op Verantwoordingsdag moet blijken of boekhouding kabinet verbeterd is
Op 17 mei, Verantwoordingsdag, wordt duidelijk hoe de Algemene Rekenkamer oordeelt over de uitvoering van de plannen van het kabinet. Twee jaar op rij kreeg het...
Rekenkamer: kwetsbare burger dupe van incassopraktijk Rijk
Mensen met problematische schulden, die geld moeten terugbetalen aan de rijksoverheid, komen verder in de knel omdat er bij een aflossingsregeling onvoldoende rekening...