Nieuws 13 februari 2024

Veel financiële tegenvallers en risico's in verslag informateur weggelakt

Een simpele optelsom van alle mogelijke financiële tegenvallers voor de overheid is niet te maken. Dat overzicht is opgesteld voor de onderhandelende politieke partijen. Maar veel is onzeker en diverse geschatte extra uitgaven zijn weggelakt in de stukken bij het eindverslag van informateur Ronald Plasterk.

Tweede Kamer-voorzitter Martin Bosma ontving op 12 februari het eindverslag van informateur Ronald Plasterk, inclusief een reeks departementale brieven van de diverse ministeries over de stand van de overheidsfinanciën. In zijn eindverslag geeft oud-minister Plasterk aan dat hierin op bepaalde plaatsen informatie is weggelakt, omdat die bij openbaarmaking "het belang van de Staat zouden kunnen schaden".

Zo schrijven ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken dat BZK de komende vier jaar te maken kán krijgen met miljarden tekorten, zoals extra geld dat nodig is voor de verbouwing van het Binnenhof. Verder zijn "aanvullende investeringen" in de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) nodig, maar ook dat bedrag is weggelakt.

Stimuleringsgeld voor de bouw van 981.000 woningen is vanaf 2025 nog niet geregeld. Om te voorkomen dat bouwprojecten tot stilstand komen is vier miljard euro tussen 2025 en 2028 nodig. Tegenvallers na juridische procedures rondom de stikstof- en klimaatopgave zijn "niet uit te sluiten", maar de kosten ervan niet in te schatten. Behalve dat ze "potentieel hoog" zijn.

EZK

Potentiële tegenvallers bij Economische Zaken en Klimaat zijn divers en veel bedragen vertrouwelijk, zoals de afspraken die de Staat met Shell, ExxonMobil en NAM heeft gemaakt over de afbouw van de gaswinning in Groningen.

Bij Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS), onderdeel van de begroting van Buitenlandse Zaken, wordt rekening gehouden met een tegenvaller van vier miljard euro op de begroting 2026-2028. BHOS neemt een deel van kosten van de asielopvang voor haar rekening. Bij ongewijzigd asielbeleid is de kans op deze tegenvaller groot, meldt het ministerie.

Onvolledig beeld

Voor de onderhandelende partijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben alle ministeries (mogelijke) tegenvallers van minimaal 500 miljoen euro in kaart gebracht. Kanttekeningen die het ministerie van Financiën normaal gesproken maakt bij dergelijke overzichten, ontbraken echter bij de stukken. Daardoor is een onvolledig en onnodig negatief beeld aan de formatietafel naar voren gekomen, stelden bronnen tegenover de media.

Ronald Plasterk startte zijn informatieronde op 13 december 2023 en voerde sindsdien gesprekken met de fractievoorzitters van de PVV, VVD, NSC en BBB. Kort voor afronding van zijn eindverslag stapte NSC uit de gesprekken, onder meer vanwege zorgen over de overheidsfinanciën.

De Tweede Kamer debatteert op 14 februari over het verslag van de informateur.