Nieuws Vandaag

PwC ziet dat sommige beroepen AI sneller omarmen dan andere

Voor succesvolle AI-adoptie binnen organisaties en werkprocessen is meer nodig dan het beschikbaar stellen van technologie. Of medewerkers AI-tools daadwerkelijk gebruiken en omarmen, is bij veel beroepen ook afhankelijk van de mate van concurrentie op de arbeidsmarkt.

Dat blijkt uit onderzoek van PwC getiteld Beyond technology: how labour market competition shapes AI adoption. Organisaties moeten erkennen dat verschillende delen van hun personeelsbestand verschillende startpunten, behoeften en prikkels hebben als het gaat over AI, stelt PwC.

Voor het onderzoek zijn meer dan zeshonderd beroepen geanalyseerd en geplot langs twee assen, aldus Barbara Baarsma, hoofdeconoom bij PwC. "We kijken in ons onderzoek naar de mate van AI-blootstelling en arbeidsmarktcompetitie. Werkzaamheden zoals analyseren, schrijven en samenvatten zijn sterk blootgesteld aan AI, terwijl fysieke of dienstverlenende taken minder worden beïnvloed. Om de invloed van arbeidsmarktconcurrentie inzichtelijk te maken, hebben we een index ontwikkeld die de competitie op de arbeidsmarkt per beroep weergeeft. Voor de meeste beroepen geldt dat - wanneer de mate van AI-blootstelling gemiddeld is - concurrentie op de arbeidsmarkt het gebruik van AI stimuleert."

Concurrentiedruk

Externe prikkels, zoals een push vanuit de arbeidsmarkt, zijn sterk bepalend of AI daadwerkelijk wordt ingezet. "In beroepen waar de marktconcurrentie hoog is, ervaren werknemers een grotere motivatie om AI te omarmen", stelt Baarsma. "Maar bij beroepen met weinig concurrentiedruk, vaak beschermd door instituties of gereguleerde kaders, ontbreekt die stimulans nog vaak, ook als AI-technisch gezien wel toepasbaar is."

Een 'duwtje' vanuit de markt is volgens Baarsma vooral belangrijk in het midden. "Daar hebben veel organisaties moeite om van pilots naar dagelijks gebruik te gaan. Denk aan verpleegkundigen en chemisch technici, zij hebben een vergelijkbare AI-blootstelling. Tegelijkertijd ervaren verpleegkundigen weinig concurrentiedruk en gebruiken zij AI minder, maar chemisch technici staan onder hogere druk en omarmen AI sneller."

De impact van arbeidsmarktcompetitie is minimaal wanneer beroepen in zeer lage en hoge mate zijn blootgesteld aan AI. Denk aan de werkzaamheden van koks; op deze beroepsgroep heeft een hoge mate van concurrentie weinig effect op het gebruik van AI, gezien de lage toepassingsmogelijkheden. En bij programmeurs is AI-adoptie tegelijk al zo vanzelfsprekend, dat ook bij die beroepsgroep de impact van concurrentiedruk minimaal is. 

Adoptie gaat traag en ongelijk

Hoewel de mogelijkheden van AI snel vooruitgaan en de potentie voor productiviteitsverbeteringen groot is, verloopt de adoptie van AI binnen organisaties vaak traag en ongelijk. Uit een jaarlijkse survey van PwC blijkt dat meer dan de helft van de respondenten generatieve AI-tools niet gebruiken in hun werk, hoewel veel organisaties deze tools beschikbaar stellen voor hun werknemers.

"De motivatie en noodzaak om te veranderen moet groter zijn dan de benodigde inspanning", meent Marlene de Koning van PwC. "Binnen bedrijven kan dit te maken hebben met vaardigheden, processen en vertrouwen, en we weten nu dat concurrentie op de arbeidsmarkt ook invloed heeft op de motivatie van medewerkers om AI te omarmen."

De grootste uitdaging en kans ligt dus in het midden, meent PwC: daar waar AI wél bruikbaar is, maar adoptie nog geen vanzelfsprekendheid. Hier bepalen prikkels of interne organisatie-inspanningen of AI-tools deel uitmaken van de dagelijkse werkpraktijk. "Organisaties hanteren nu vaak een one size fits all-benadering voor AI, waarbij iedereen dezelfde training krijgt", stelt De Koning. "Het werkt veel beter de strategie af te stemmen op het niveau van AI-blootstelling, de mindset van de medewerker en externe prikkels zoals arbeidsmarktconcurrentie per functie."