Debat accountant negeert het mkb
Suggesties voor het transformeren van het accountantsvak vliegen in 't rond. De mkb-aspecten worden helaas vergeten en dat moet veranderen.
De kritiek is duidelijk: accountants gebruiken de controleopdracht om lucratievere adviesopdrachten binnen te slepen en dat ondergraaft hun onafhankelijkheid. Dat moet anders en met minder risico's voor maatschappelijk onheil.
Daarom pleit Tweede Kamerlid Plasterk voor verplichte roulatie van accountants en gaan stemmen op om de controle en de adviesfunctie verplicht te scheiden. Op de voorstellen is veel kritiek. Deels vanuit simpele onwil om te veranderen, deels uit praktische overwegingen.
Het is goed om het accountancyvakgebied op te schudden. Maar de discussie richt zich te veel op de top van de markt. De realiteit van de Nederlandse economie is dat deze wordt gedragen door duizenden middelgrote en kleinere bedrijven die onder de maatschappelijke radar opereren en waar geen sprake is van exorbitante zelfverrijking en niet te rechtvaardigen bonussen, maar die in termen van nationaal product en werkgelegenheid minstens zo wezenlijk zijn als de topbedrijven.
Toch dreigt de accountantsdiscussie grote en ongewenste consequenties te hebben voor dit belangrijke segment van ondernemend Nederland. Er wordt nauwelijks een onderscheid gemaakt tussen het grootbedrijf en ondernemingen van openbaar belang enerzijds en het mkb anderzijds.
Een ver doorgevoerde formalisering van de verhouding tussen bedrijf en accountant vereist bijvoorbeeld een mate van organisatie die de meeste kleinere bedrijven simpelweg niet bezitten. Hier draait het deels om intuïtie, een wezenskenmerk van ondernemerschap, waar de accountant een onmisbare rol speelt als vertrouwenspersoon.
Omdat de accountant minder kan steunen op de organisatie van de klant zijn intuïtie en contact met de ondernemer erg belangrijk voor de controle. Juist daar haalt de accountant de belangrijke informatie over belangrijke risico's en kan hij de klant daar ook tijdig op wijzen.
De huidige discussie concentreert zich niet op de ethische aspecten. Te stringente regelgeving kan opzettelijk laakbaar gedrag nimmer voorkomen, maar wel pragmatische dienstverlening frustreren. Als er al meer regels moeten komen, begin dan met het verplicht bijscholen van accountants in psychologie, ethiek en communicatievaardigheden.
Daarnaast is het noodzakelijk dat de discussie niet langer eenzijdig wordt gevoerd. Ook mkb-organisaties moeten zich duidelijker laten horen en dat geldt ook voor banken en zelfs voor de fiscus. Deze heeft geen politiek belang, maar is een belangrijke ervaringsdeskundige die in dit opzicht objectief kan adviseren over wat wenselijk en werkbaar is.
Het getuigt van moed als deze partijen zich mengen in de discussie, die nu nog helaas te veel wordt gevoerd vanuit ivoren torens.
Deze opinie is tevens gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 14 april 2011.