NBA

Een walvis is een zoogdier…

...maar niet ieder zoogdier is een walvis. Elke certificerende accountant is een accountant. Maar moet elke accountant ook certificeringsbevoegd zijn? Die vraag speelt een belangrijke rol in het actuele onderwijsdebat. Tegelijk is het een gevoelige vraag.

Een deel van de NBA-leden heeft in het verleden lang gestreden om de certificeringsbevoegdheid te verwerven. Maar ons beroep verandert. Differentiatie en specialisatie worden steeds belangrijker. De relevantie van de accountant wordt in hoge mate bepaald door de kwaliteit van de opleiding en de aansluiting tussen onderwijs en praktijk.

Een fors deel van onze leden (RA en AA) is werkzaam als accountant in business. Ze geven geen controleverklaringen af. Voor veel openbaar accountants in het mkb is dat niet anders. Waarom hen dan een stageverplichting in de controlepraktijk opleggen?

Alleen al praktisch gezien bezorgt dat deze accountants tijdens de opleiding een probleem, want in veel gevallen kan hun werkgever ze geen stageplek bieden. Dat probleem doet zich nu al voor bij zo'n veertig tot vijftig procent van de AA-accountants in opleiding. Gelukkig kennen we de simulatieopdrachten, waarbij simulaties van jaarrekeningcontroles worden uitgevoerd op basis van gegevens van bestaande ondernemingen.

De Adviescommissie Herziening Eindtermen heeft assurance-vaardigheden in haar rapport van december 2012 een centrale plek gegeven, in twee varianten: audit en mkb-advies voor de AA-opleiding en audit inclusief oob-bevoegdheid voor de RA-opleiding.

In beide varianten blijft de wettelijke controle een hoofdonderdeel van de opleiding. Tegelijk vraagt commissievoorzitter Roger Dassen zich af of het verstandig is om twee verschillende opleidingen en twee titels te blijven hanteren voor één beroep.

In een aantal andere landen wordt specifieke controledeskundigheid in de titel zichtbaar gemaakt, zoals bijvoorbeeld bij ACCA (UK). Moeten we in Nederland uiteindelijk komen tot een vergelijkbare situatie? Uitgaan van één opleidingstitel voor alle nieuw opgeleide accountants, met aansluitend de mogelijkheid van het verwerven van certificeringsbevoegdheid door het volgen van een specifiek daarop gerichte praktijkstage?

En zou het niet zinvol zijn om ook op andere terreinen de mogelijkheid van certificering te onderzoeken? Naast wettelijke controle zijn er immers meer maatschappelijk relevante expertisegebieden waar de accountant zich kan onderscheiden.

Het zijn slechts losse gedachten van ondergetekende. Op de agenda van het NBA-bestuur staat als één van de projecten voor dit jaar het presenteren van een visie op een marktgericht onderwijsmodel.

Daarbij is het goed om fundamenteel te denken en ons niet te laten muilkorven door bestaande wetten en historie. Waarom niet alles in één keer goed doen en komen tot een opleidingsmodel dat toekomstbestendig is en past bij een relevant beroep?

Blauwe vinvis met mens op schaal.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Huub Wieleman (1955) was van januari 2013 tot juni 2015 voorzitter van de NBA.

Gerelateerd

4 reacties

Gideon Folkers

AT:Jan Bouwens Ik kan mij voorstellen dat een te vroege keuze in een specialisatie tot verkeerde keuzes kan leiden bij studenten. De juiste weg kies je pas in een latere fase. Ook teveel verschillende specialisaties leidt m.i. niet tot meer duidelijkheid. Ik zie ook het belang van de brede opleiding. Als accountant kom je bij zoveel verschillende bedrijven dat dit m.i. Noodzakelijk blijft. Als we alleen inzoomen op het onderdeel 'controleren', dan lijkt een vroege keuze wel of niet mij echter een essentiële die zonder meer gemaakt kan worden. In wezen gebeurt dat nu toch eigenlijk al door te kiezen voor de AA of voor de RA variant....? Een nader onderscheid in titels is er hiervoor volgens mij al genoeg tussen de RA en de AA. Met uitzondering van de certificeringsbevoegdheid... Dat vervolgens in de RA variant een onderscheid wordt gemaakt in OOB en MKB zou dan logisch lijken, met een bijbehorende praktijkuren verplichting. De MKB variant zou dan meer een combinatie met de huidige AA opleiding moeten hebben (meer fiscaliteiten en advisering op DGA niveau bijvoorbeeld). Eventueel zouden er dan nog op speciale onderdelen extra 'certificaten' behaald kunnen worden. Zou dit niet in de vorm van keuzevakken kunnen? Duidelijkheid voor het maatschappelijk verkeer is uiteraard belangrijk. Maar volgens mij hoeven we daar niet het hele stelsel op zijn kop te gooien. Een paar nuances aanbrengen en terug naar de basis zou al genoeg moeten (kunnen) zijn.

Jan Bouwens

Tot 2010 moesten Tilburgse studenten bedrijfseconomie al vanaf hun tweede jaar voorsorteren voor de master, wilden zij zonder deficiënties de accountancy-master in kunnen. We hebben het programma geherstructureerd met als gevolg het aantal studenten dat we in onze master mogen begroeten al bijna is verdubbeld. De voorstellen van het NBA-bestuur lijken aantrekkelijk te zijn omdat iedereen een opleiding op maat kan kiezen. Echter, het tegendeel is waar. Men moet al vroeg in zijn carrière kiezen (bijvoorbeeld: openbaar accountant, interne accountant, overheidsaccountant en accountants in business). Mijn verwachting is dat dit eerder tot minder dan tot meer interesse zal leiden van potentiële vakgenoten. Tevens stelt NBA voor dat niet alle accountants controlebevoegd hoeven te zijn. Bij dat voorstel gaat NBA volledig voorbij aan de maatschappelijke betekenis van deze kwalificatie. Het bedrijfsleven hecht grote waarde aan deze kwaliteit. Het zou wel eens een belangrijke verklarende factor kunnen zijn voor de RA in business. Inderdaad onderzoek laat al jaren lang zien dat een RA in business gemiddeld een beter salaris kan verwachten dan een RC die dezelfde functie vervult. Daarbij komt nog een ander niet onbelangrijk aspect. In een onderzoek naar het gedrag van controllers in business zien we terug dat RA’s meer moeite hebben met winstmanipulaties dan niet RA’s. De facto zijn controlebevoegde accountants in business dus strakker in de leer dan andere accountants! Kortom de voorstellen van NBA verschralen naar verwachting het aanbod van accountants, gaan voorbij aan de maatschappelijke en marktwaarde van de certificerende accountant en hebben geen oog voor de doorwerking van de opleiding naar het toekomstig handelen van de controlerend accountant.

Leen Paape

Beste Huub, ik juich je gedachten toe maarbweet nog niet helemaal zeker of ik alle finesses kan doorgronden. Maar deze lijn van denken verder uitwerken lijkt me een goed idee, er is veel meer te certificeren en daarmee te specialiseren dan er nu gebeurt. Suggereren dat er twee titels zijn waarmee je ongeveer hetzelfde zou kunnen lijkt me vragen om problemen.

Gideon Folkers

De discussie rondom certificeringsbevoegdheid is een terugkerend fenomeen in accountantsland. Goed dat deze nu weer op de agenda staat! De afgelopen jaren ben ik overwegend in de controle praktijk in het MKB werkzaam geweest. In die jaren heb ik wel geleerd dat controleren een vak apart is. Je kijkt wezenlijk anders naar de jaarrekening, de bedrijfsprocessen en de klant dan je met samenstel en advieswerkzaamheden doet.. Dit leer je niet even door een paar opdrachtjes per jaar of een simulatie opdracht. Dit betekent veel controleren en er full time mee bezig zijn voordat je dit doorhebt en zelfstandig goed kunt uitvoeren. Niet iedereen zal het hier mee eens zijn (weet ik uit ervaring). Zelf ben ik er echter van overtuigd dat niet iedereen (lees: niemand) zonder het veel te doen, controleren echt kan leren zonder dat het een kunstje wordt. Het is naar mijn idee een specialisatie in het accountantsberoep. Hier zal je dan ook veel in moeten investeren. Dit geldt zowel voor de AA als voor de RA. Een doorn in mijn oog is wel het verschil in stageverplichting tussen de AA en de RA. De praktijk verplichtingen voor de RA mbt de controle zijn veel zwaarder dan de verplichtingen voor de AA. Dit geldt ook voor een gedeelte van de theoretische opleiding met betrekking tot de controle-vakken (AO en BIV). Terwijl uiteindelijk beide varianten toch tot dezelfde bevoegdheid leiden. Het blijft mij nog altijd verbazen dat dit ooit zo is ingesteld..... Concluderend: een onderscheid in het accountantsberoep met verschillende specialisaties (met bijbehorende opleiding, bevoegdheden en titel) juich ik van harte toe!

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.