Opinie 29 april 2013

Eenvoud in accountancy niet tegen elke prijs

De beroepsorganisatie van accountants is voornemens om in juni nieuwe gedragsregels goed te keuren. De Verordening Gedrags- en Beroepscode Accountants past in de tijdsgeest; eenvoudig en kort. De pijlers van de bestaande gedragsregels zijn echter uitgekleed.

De belangrijkste pijler vereist dat een accountant zich in de uitvoering van zijn beroep houdt aan alle fundamentele beginselen zoals integriteit, objectiviteit, deskundigheid en zorgvuldigheid. Robuuste beginselen waar in deze tijden van onzekerheid behoefte aan is.

Echter wat onder beroep wordt verstaan is onduidelijk, er wordt slechts een schema met een aantal voorbeelden gegeven waarbij een aantal werkzaamheden buiten boord valt. Zo is de accountant, zijnde algemeen directeur van een bedrijf, slechts indirect gehouden aan de norm van integriteit, objectiviteit en vertrouwelijkheid, namelijk voor zover dit handelen het beroep raakt. In de huidige gedragsregels zijn alle beginselen van toepassing, waar de maatschappij erg kritisch op is. De nieuwe regels lijken een stap terug in het terugwinnen van vertrouwen.

De uitvoering van professionele diensten, pijler twee, is slechts gekoppeld aan vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Dit roept de (onbeantwoorde) vraag op of de andere beginselen, zoals objectiviteit of vertrouwelijkheid, niet aan de orde zijn.

Ook de derde pijler, het conceptuele raamwerk, is vereenvoudigd. Volgens de nieuwe regels moet de accountant bepalen hoe een objectieve, redelijke en geïnformeerde derde in een bepaalde situatie zou handelen.

Een kader om deze inschatting te maken is geschrapt. Is dit een vrijbrief voor elke persoonlijke afweging? Hoe kan een accountant verantwoordelijk worden gehouden voor zijn handelen in een bepaalde situatie? Het is de taak van de beroepsorganisatie daarin sturend te zijn. Verrassend en teleurstellend dat de NBA juist daar weinig richting aan geeft.

Ik ben warm voorstander van een code met eenduidige regels voor de hele beroepsgroep. Een code die van toepassing is op alles wat valt onder zakelijke werkzaamheden en ook het handelen in privésfeer wanneer dit de beroepsgroep schade doet. Er moet een code komen waar de wol is uitgehaald, maar laat dit niet de uitgeklede versie zijn die nu voorligt.

Deze bijdrage is ook gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 26 april 2013.