Opinie 02 januari 2017

Visievorming

Heel nieuwsgierig was ik naar het eerste document van de Arenagroep 'Een beroep met toekomst', dat op 22 december is verschenen. Want een gedeelde visie op de toekomst van het beroep is ook in mijn ogen hard nodig.

Het stuk wordt onder de aandacht gebracht als inspiratiedocument en uitnodiging om “vrijer en breder met elkaar na te denken over de toekomst”. En dat is ook wat het is: een bak vol met waardevolle ideeën en suggesties die uitnodigen tot nadenken. Complimenten daarvoor. Als ik het stuk lees heb ik vooral behoefte aan structuur, om meer lijn te brengen in wat er allemaal ter tafel wordt gebracht. Dit is een aanzet daartoe, als bijdrage aan die beoogde discussie.

Voor de structurering is het belangrijk om eerst helder te hebben wat het beroep van accountant  behelst. Hebben we het alleen of vooral over de controlerend accountant, of over alle titeldragers? In het stuk staat: “De waarde van het beroep is echter altijd hetzelfde gebleven: het toevoegen van betrouwbaarheid aan infor­matie in het maatschappelijke verkeer. Betrouwbaarheid in het maatschappelijk verkeer is nauw verbonden met vertrouwen: alleen met vertrouwen krijgt de kwaliteit van het werk van de accountant in het maat­schappelijk verkeer waarde.”

“Toevoegen van betrouwbaarheid aan informatie”: is dat daadwerkelijk de kern van het beroep? En is dat ook wat de leden binnen een pluriforme beroepsgroep bindt en inspireert? Hebben accountants niet een veel bredere rol? Wat doen ze in de praktijk?  Wat hebben ze voor toegevoegde waarde? Waar staat het beroep voor? Dan denk ik aan zoiets als: Accountants hebben de kennis, de vaardigheden en de wil om bij te dragen aan het financieel en maatschappelijk verantwoord functioneren van organisaties. Klinkt niet gek, toch? We kunnen discussiëren over wat er precies zou moeten staan, hoe breed of hoe smal het zou moeten zijn en over de juiste woordkeus. Voor mij is het allerbelangrijkste dat in één zin helder wordt waar het beroep voor staat en dat je daar enthousiast van kan worden.

Een bredere omschrijving van de waarde van het beroep heeft verschillende voordelen. Het doet meer recht aan de verschillende en soms meerdere rollen die accountants in de praktijk vervullen. Accountants controleren, adviseren, zijn uitvoerend bezig (samenstellen, inrichten van informatiesystemen, opleveren van informatie etc.), houden zich bezig met het besturen van en toezicht houden op organisaties en zijn actief in de wetenschap en het ontwikkelen en overbrengen van kennis. In al die rollen hebben ze als accountant toegevoegde waarde, dragen ze bij aan waar het beroep voor staat. Ik zou zeggen: het één is niet meer waard dan het andere. Het beroep is pluriform en moet dat ook zijn. Samenwerking tussen accountants is nodig voor het daadwerkelijk realiseren van toegevoegde waarde in de hele keten. Daarnaast kan gedragen pluriformiteit het imago en de aantrekkelijkheid van het beroep verhogen.

Het denken in rollen kan ook helpen bij de verdere structurering van de visie. Negeer de bestaande ledengroepen, het onderscheid tussen interne en externe accountants, tussen oob- en mkb-accountants en wat voor onderscheid er nu ook maar te maken is; het belemmert het denken. Accountants kunnen alle rollen intern binnen de eigen organisaties uitoefenen, maar ook als externen ten behoeve van het functioneren van andere organisaties.  Het is, denk ik, makkelijker om focus aan te brengen in externe ontwikkelingen, in de wijze waarop de accountant van de toekomst daarop zou kunnen inspelen en in de kennis en vaardigheden die de accountant daarvoor nodig heeft, als wordt gedacht vanuit de verschillende rollen. In ieder geval is het de moeite van het proberen waard. Ik hoop op een vruchtbare, brede ,vrije en vooral ook positieve discussie.

Tot slot een kleine suggestie: zouden we het gebruik van de woorden “vertrouwen” en “betrouwbaarheid” kunnen vermijden? Ze beginnen bij mij al aardig te jeuken.