Disruptie te Agincourt
Om mij verder onverklaarbare redenen heb ik al zolang ik me kan herinneren een fascinatie voor de slag bij Agincourt, waar op 25 oktober 1415 koning Henry V van Engeland een vernietigende slag toebracht aan de Franse adel.
Die slag is lang gepresenteerd als een soort middeleeuwse disruptie. De oude adellijke manier van oorlog voeren werd volledig omver geworpen door de introductie van een nieuw wapen op het slagveld: de Engelse long-bow. Deze boog zou pijlen af kunnen schieten waar de Franse ridders niet tegen bestand waren.
Het is een mooi verhaal van disruptie door een nieuwe technologie. Er is slechts één probleem mee. Het is niet waar.
Moderne onderzoeksmethoden, waaronder een soort participerende archeologie, hebben uitgewezen dat het staal van de pijlpunten van de Engelsen simpelweg van een mindere kwaliteit was dan het staal van de Franse harnassen. De pijlen drongen niet door het harnas heen. Hoe konden de Engelsen dan toch winnen, terwijl ze ziek waren, minder bewapend en vooral numeriek veruit in de minderheid?
Wie Henry V van Shakespeare wel eens gezien heeft kan denken dat het aan de welsprekendheid van de Engelse koning en de lafhartige achterbaksheid van de Franse dauphin gelegen moet hebben, maar ook dat heeft weinig steun in het historisch onderzoek.
Wat waren dan wel de oorzaken van deze onverwachte overwinning?Enkele belangrijke factoren waren de weersomstandigheden, de zompige klei, het taps toelopende slagveld. Min of meer brute pech voor de Fransen dus. Maar interessanter ook voor onze tijd was het verschil tussen beide legers.
Het Franse leger bestond voor een belangrijk deel uit rijke ridders. Mannen die een paard, een topzwaar harnas voor zichzelf en voor hun paard en ondersteunend personeel konden betalen. Dat personeel was onder andere nodig om de ridder op zijn paard te takelen, want het harnas was te zwaar om zelfstandig bewegen mogelijk te maken.
Deze ridders leefden volgens een bijzonder ingewikkeld stelsel van codes, trots, eer en regels die ieder facet van de strijd, en van het leven, bepaalden. Strijd leveren was een onderdeel van een leven vol rituelen en theater. De strijd zelf was een vorm van theater, waarbij ridders niet sneuvelden maar voor losprijs gevangen werden genomen. Het voetvolk mocht sterven en deed dat dan ook massaal. Efficiency en discipline waren de opmerkelijke afwezigen in de strijd voor de ridders.
Het Engelse leger was aanzienlijk minder rijk en bestond voor een groot deel uit beroepssoldaten die niet kwamen voor het theater, maar om te winnen en te doden. Tegen de tijd dat zij in Agincourt kwamen waren het geharde veteranen; efficiënt, gedisciplineerd en totaal niet geïnteresseerd in de codes, de eer of het losgeld van de adel.
In Agincourt stierf niet de oude ridder onder de nieuwe long bow. In Agincourt stierven achterhaalde codes, theatrale rituelen en individualistisch najagen van eer onder de handen van een gehard leger gewone mannen, die een helder doel voor ogen hadden.
Wat Henry V ons geleerd heeft is niet zozeer het gebruik van disruptieve nieuwe technieken, maar het samenwerken als een ‘band of brothers’ aan een glashelder en enkelvoudig doel.
Gerelateerd
Ruud Vergoossen: 'Het accountantsberoep is van zijn voetstuk gevallen'
Onlangs sprak Ruud Vergoossen zijn afscheidsrede uit als hoogleraar externe verslaggeving aan Nyenrode Business Universiteit. Naast de kernpunten uit zijn betoog,...
NBA reageert op slotrapportage kwartiermakers en brief minister
De NBA heeft in een brief aan minister Van Weyenberg van Financiën uitgebreid gereageerd op de slotrapportage van de Kwartiermakers toekomst accountancysector en...
Rondetafelgesprek met Tweede Kamer: 'De sector is aan zet'
De Tweede Kamer organiseerde op 20 maart ter voorbereiding van de behandeling van de Wijzigingswet accountancysector een rondetafelgesprek met de sector. Meer wetgeving...
Aanwijsbevoegdheid is aandachtspunt bij gesprek met Tweede Kamer over wijzigingswet
Beroepsorganisatie NBA, toezichthouder AFM, de SRA en de Autoriteit Persoonsgegevens spreken op 20 maart met de Tweede Kamer over het wetsvoorstel Wijzigingswet...
Nog steeds werk aan de winkel
Wat Marcel Pheijffer betreft slaat minister Van Weyenberg van Financiën, in navolging van de Kwartiermakers toekomst accountancysector, naar het beroep de juiste...