Opinie 15 april 2019

De jeugd heeft de toekomst

1994. Ik begon mijn loopbaan als assistent-accountant. Redelijk onsubtiel werd destijds duidelijk gemaakt dat je als schoolverlater nog weinig wist of kon. Er was wel heel veel hiërarchie en dat was belangrijk.

We moesten "u" zeggen tegen de partners. In de eerste periode bestonden de werkzaamheden vooral uit kopieën maken voor het dossier en er waren loodzware dossierkoffers die getild moesten worden (meestal naar een kamer zonder daglicht, met slechte stoelen). Een sportschool was echt niet meer nodig daarna, wel een goede fysiotherapeut. Nou ja, je mocht ook wel wat controlewerk doen, maar alleen die posten waar toch nooit iets uitkwam zoals debiteuren, voorraden, liquide middelen, salarissen… En oh ja, om dit allemaal te doen werden we vijftig uur per week ingepland (echt waar!). In de praktijk bleek dit vaak zestig of meer. Studie moest maar een andere keer.

Inmiddels ben ik al jaren accountant in business. Ik krijg een email van een dame die ik nog niet ken. Het blijkt de accountant te zijn. Of we een afspraak kunnen maken om te praten over risico’s. Uiteraard. Ik reserveer een spreekkamer met koffie voor twee personen. Bij aanvang van het gesprek staan er ineens twee accountants, in plaats van één. Verrassing. We maken kennis. De tweede accountant zegt niet zoveel. Vraagteken. Ik vraag wie de tweede accountant is en het blijkt een assistent te zijn. Voorzichtig krijg ik een hand toegestoken. En ja hoor, daar komt een glimmende laptop uit de tas. De tweede accountant neemt plaats, klapt de laptop open en gaat tikken. Stilletjes en zonder een woord te zeggen… Herkenbaar?

We praten meer dan een uur over risico’s. Soms heb ik het gevoel dat ik college geef, maar dat doe ik graag. Ik zat ooit ook in het openbaar beroep en wat hoorden we vaak dat we "de business niet begrepen hadden" en "wij zijn klant en geen opleidingsinstituut". Dat zal die nieuwe stille assistent niet gaan overkomen, denk ik. Ik vraag de assistent "wat hij ervan vindt" en "kijken we naar de juiste risico’s?" Eigenlijk weet ik het al van te voren: er komt niet echt een antwoord. Jammer.

Wat veranderde er nou eigenlijk in de manier van werken door accountants in die 25 jaar? De zware dossierkoffer is vervangen door een laptop, partners mogen getutoyeerd worden, zelfs door assistenten. En ik vermoed dat de work-life balance nu licht verbeterd is. Maar daar blijft het voor mijn gevoel eigenlijk wel bij.

Ruim twee jaar geleden sprak ik mijn verwachting uit: de relevantie van de accountant zou afnemen als de accountant niet zou meebewegen met de tijd. Iedereen roept dat het beter en anders moet. Nu komt er zelfs een commissie die de toekomst van de sector moet veiligstellen, met maatregelen om de kwaliteit te verbeteren. Meer maatregelen is altijd beter toch?

Of kan het ook anders? In elke andere business dan de accountancy lijkt er een overtuiging dat de jeugd de toekomst heeft. Zij weten het echt beter. Laat hen zeggen wat er beter moet. Laat ze maar eens het gesprek voeren. Echt, ik ben heel vaak niet onder de indruk van de vragen die ik krijg van ervaren accountants. Die kan een assistent net zo goed en wellicht zelfs beter stellen. Jongeren zijn veel minder geremd in hun vraagstelling (denk maar aan kinderen) en komen ook niet incompetent over als ze iets nieuws vragen dat een meer ervaren accountant wel zou moeten weten.

Ik werk graag mee aan hun kenniscompetentie. Dus draai de rollen eens om tijdens interviews en laat die assistenten nou eens wat meer doen dan alleen maar aantekeningen maken. Daarmee krijg je betere accountants. Als ik ooit in het beroep zou terugkeren, is dat het eerste dat ik zou aanpakken.