Opinie

Nog even over die accountantstitel

Dachten we eindelijk de wind mee te hebben, blijkt het een 1 april-grap! Maar nu we het er toch over hebben: namens de NBA Young Profs leggen wij graag uit waarom we voorstander zijn van één accountantstitel.

We hebben nu accountants in twee smaken: je studeert tot registeraccountant of tot accountant-administratieconsulent. Alhoewel het verschillende opleidingen betreft, hebben we na afstuderen grotendeels dezelfde bevoegdheden. Vervolgens kan de accountant zich onder één van de accountantsgroepen scharen: openbaar accountant, overheidsaccountant, intern accountant of accountant in business. En de openbaar accountant mag wettelijk verplichte jaarrekeningcontroles uitvoeren, mits zij/hij extern accountant is. Dat hoeven we de lezers van Accountant.nl natuurlijk niet uit te leggen, maar de gemiddelde ‘buitenstaander’ is het hier inmiddels wel kwijt. Dat terwijl er voor de buitenwereld maar één accountant is. Dan is één accountantstitel helemaal niet zo’n gek idee, toch?

Bij één accountantstitel hoort, zo vinden wij, ook één opleiding. Een basisopleiding als je wilt. Een analoog is te vinden in de medische wereld. Daar volgen artsen in opleiding eerst de studie geneeskunde en behalen zij hun coschappen, waarna ze geregistreerd worden als basisarts. Vervolgens kunnen zij zich specialiseren door vervolgopleidingen en eventueel door het doen van promotieonderzoek. Nu zijn wij van het soort ‘beter goed gejat’, zullen we maar zeggen. De accountant volgt haar/zijn basisopleiding en kan zich vervolgens specialiseren voor de controle van grote bedrijven, het midden- en kleinbedrijf, de publieke sector, op het gebied van vaktechniek of internationale betrekkingen. Uiteraard kunnen er specialisaties zijn op het gebied van duurzaamheid, technologische ontwikkelingen and so on, so forth.

De basisopleiding en de daarop volgende specialisaties maken ons vak voor de buitenwereld overzichtelijker. Maar het leidt ook tot betere accountants, we worden immers opgeleid voor hetgeen we werkelijk doen. Op dit moment worden de accountants opgeleid tot openbaar accountant, want dat is waar tijdens het eindexamen door de NBA op getoetst wordt. Wanneer we gebruik gaan maken van specialisaties kunnen we dus gerichter opleiden, maar ook gerichter toetsen. En als we veranderen van specialisatie, dan kunnen we hiervoor een gepaste opleiding volgen.

Nog een voordeel zien wij in de toename van flexibiliteit. De basisopleiding staat als een huis en bevat de fundamenten voor iedere accountant. De specialisaties zijn daarentegen wendbaar en geënt op vernieuwingen en ontwikkelingen. Waar relevant geacht worden deze vernieuwingen en ontwikkelingen opgenomen in het curriculum van de specialisatie. We zien hierin ook mogelijkheden voor de universiteiten. Zij kunnen zich nu richten op bepaalde vakgebieden, zich hierin onderscheiden en hun specialisaties verder ontwikkelen. Deze ontwikkeling kan zich uiteraard ook internationaal uiten, via onderzoek en publicatie in de hoogstaande internationale wetenschappelijke tijdschriften.

Uiteraard is het een en ander niet van vandaag op morgen te realiseren. De registeraccountants en accountant-administratieconsulenten hebben tot op heden per slot van rekening een andere opleiding genoten. Dat verschil uit zich in het niveau van de opleiding en de daarmee te voeren titel. Zo mag de registeraccountant na het afronden van haar/zijn master de titel MSc voeren en de accountant-administratieconsulent na haar/zijn bachelor de titel BEc. Daarnaast is er nog verschil in de post-bachelor, dan wel post-masteropleiding. Het zou niet terecht zijn om deze verschillen onder het tapijt te vegen, dus daar moet uiteraard een oplossing voor komen. Maar hé, innovatieve beroepsgroep als we zijn kunnen we hier best een oplossing voor vinden.

Dus één accountantstitel en één accountantsopleiding. Who’s laughing now?

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Adrian Egas en Wendy Groot zijn respectievelijk voorzitter en bestuurslid van NBA Young Profs.

Gerelateerd

22 reacties

Alle Bergsma

Wat heerlijk, al die reacties van 'Dit is 10 jaar geleden ook al bediscuseerd' en 'Dat gaat er toch nooit van komen'. Prachtige drogredenen, waarmee alle vooruitgang direct stokt.

Ja, maar wat als het nu wel lukt?

anton ewoldt ra

Wellicht ter opfrissing:
Het concept-fusievoorstel van nivra en novaa -29-09-2009 had als titel: TWEE TITELS, ÉÉN BEROEPSORGANISATIE.
In dit voorstel werd dit nog toegelicht dat "voor alle accountants geldt dat beide titels blijven naast elkaar bestaan, omdat beide titels hun eigen positie in de markt hebben". En "ongeacht de titel wordt de kwaliteit van de beroepsuitoefening gewaarborgd door gelijke beroepsregels voor alle accountants binnen een bepaalde ledengroep. Alhoewel ik dit nooit als een fusie heb ervaren maar meer als een samengaan van 2 beroepsorganisaties heb ervaren , is de titelproblematiek nog na 10 jaar steeds niet opgelost. Volgens is in 2013 of 2014? nog eens door 2 aparte commissies bepleit voor behoud van die 2 aparte beroepstitels.
Academisch is er toch ook onderscheid tussen B/M of Sc en B/M of Applied Sc?
Als het tot één beroepstitel komt dan ben ik voor de titel AC; met de betekenis van Audit Consultant, waarin zowel de echte controle (audit) zit als de dienstverlening op adm. gebied. en in het register de AC wordt ingeschreven met de aantekening welke opleiding HBO of Universitair en de huidige AA opleiding na 2030 niet meer wordt aangeboden, maar dan geïntegreerd is in de basis opleiding tot de accountancy studie. Aangezien destijds in 2013 het fusievoorstel werd aangenomen zou dus een voorstel om tot één titel te komen opnieuw aan de leden moeten worden voorgelegd. Poging dit 29-09-2019 (na 10 jaar!) rond te krijgen en dan bij 125 bestaan beroepsorganisatie in december 2020 (u weet wel Limperg 1895) er één beroep; één titel; één beroepsorganisatie is.

Adrian Egas (Voorzitter NBA Young Profs)

Wij zijn blij met de reacties en de discussie die ontstaat, dat betekent dat het niet alleen bij ons leeft.
Wij zien voor- en nadelen aan het (al dan niet) academische niveau van de basisopleiding. Dat is naar onze mening nog niet voldoende uitgedacht.
We vinden het wel van belang om te benadrukken dat het niet enkel gaat om de titel RA of AA, maar ook om de bijbehorende opleiding en verwachtingen. De kern van de basisopleiding is dat er van iedere accountant een fundamenteel niveau verwacht mag worden, ongeacht waar je werkzaam bent (zoals de common body of knowledge).
Vanaf dit niveau vindt er een schifting plaats, waar studenten zich (ook voor de buitenwereld herkenbaar) specialiseren in een richting.
De heer Verkruijsse duidt dit ook mooi met zijn anekdote over de complexe omgeving binnen de pensioenketen. Het toevoegen van specialisaties aan een basisopleiding geeft de mogelijkheid om onze mensen gedegen voor dit soort specifieke onderdelen op te leiden. Deze specialisaties kunnen ook verder rechtdoen aan de werkomgeving van de accountant (internationaal, MKB, overheid, IT, duurzaamheid, fiscaal, etc.) en gaat dus verder dan enkel RA en AA.

Hans Verkruijsse

Wat een discussie over 1 of 2 titel. Laten we eens gaan wat het maatschappelijk verkeer werkelijk nodig heeft. In mijn afscheidsrede aan de Tilburg University heb ik aangegeven dat we midden in een paradigma shift zitten van document uitwisseling (lees jaarrekeningen) naar data uitwisseling. Welke accountant/aucitor is in staat een blockchain toepassing te auditen? welke accountant/auditor is in staat een Artificial Intelligence toepassing te auditen? welke accountant/auditor is in staat een SBR/XBRL toepassing te auditen? In alle gevallen gaat het om de BETROUWBAARHEID van de data. En is het vaststellen van betrouwbaarheid niet een essentieel onderdeel van ons werk? Maakt het uit of je hier een Master of Science of een Master of Arts voor hebt? Alsjeblieft laten we binnen het beroep nu eens nadenken wat het maatschappelijk verkeer echt nodig heeft. Ik kreeg recentelijk een vraag van de TU Delft of ik een accountant wist die in een complexe nieuw geautomatiseerde omgeving binnen de pensioenketen verklaringen kon afgeven. Ik kon niemand bedenken!!! Tragisch gewoon.

Ik ben de mening toegedaan dat één basisopleiding tot accountant / auditor prima is met een RA-titel en stel die opleiding open voor zowel WO als HBO afgestudeerden, dan kunnen ze een hoop van elkaar leren. Voeg daaraan toe een indicatie in welk gebied iemand is gespecialiseerd en als iemand buiten zijn specialisatie iets doet hebben we de tuchtraad om daar tegen op te treden.

Martin Koelewijn

Beste Young Profs.
Sinds lange tijd scoort een opinie weer een groot aantal reacties. Gefeliciteerd en dank daarvoor. Kennelijk leeft dit onderwerp.
Maar - zoals heer Werkhoven van de accountantskamer altijd pleegt te zeggen - noblesse oblige.
Dat wil zeggen, niet alleen afsluiten met een populaire oneliner, maar reageren op de reacties. Uit respect voor jullie lezers.

J. Bakker

Oplossing: voer één beroepstitel in en laat de AA-en RA-titel als opleidingstitel bestaan.

Mark Dongor

@Jan,
Jij ook dank voor je toelichting. Ten aanzien van je opmerkingen het volgende.

In de thans gewijzigde 8ste EG richtlijn is bepaald dat het opleidingsniveau van een certificerend accountant niet een academische master hoeft te zijn. Vandaar dat je de verschillen hebt. En nogmaals als de trend overal hetzelfde is dan zie ik niet in wat de ‘academische’ achtergrond heeft bijgedragen.

Met betrekking tot je opmerking bij 2 en 3 kan ik helaas alleen het volgende zeggen. Je opmerking over ‘STATA’ en ‘Python’ bevestigen mijn inziens mijn punt over de stand van de accountancywetenschap op dit moment. De tools waar je naar verwijst zijn in mijn ogen slechts hulpmiddelen om een controle efficient uit te voeren. Maar het vormt niet de basis voor je professionele oordeelsvorming. Daar komen simpelweg meer aspecten bij kijken. De rapporten van de AFM en de Raad voor Toezicht, alsmede de uitspraken van de Accountantskamer en het CBb gaan niet over data-analysetechnieken en programmaatjes. Het gaat veelal om de vraag of de accountant de juiste subjectieve afwegingen heeft gemaakt en thans voldoende en geschikte controle-informatie heeft vergaard, met inachtneming van de geldende wet- en regelgeving en best practice, om tot een gedegen oordeel te komen. Daar kan ‘STATA’ en ‘Python” alleen je niet bij helpen. Neem vervolgens ook in ogenschouw dat de reikwijdte van het begrip ‘assurance’ zich alleen maar meer schijnt te verbreden (assurance niet financiele informatie bijvoorbeeld) en de verantwoordingskaders ook alleen maar breder worden (key audit matters in de controleverklaring).

Jullie zijn nu hard nodig om de praktijk die steun in de rug te geven door gedegen onderzoek te doen. Maar als je het gaat hebben over “STATA’ en “Python’ dan zitten we niet op elkaars golflengte.

Maar ik kom zeker een keer langs :)

Jan Bouwens

@Mark. Dank voor je toelichting.
1. “Internationaal bezien is het niveau van de accountant niet academisch. “
De post master opleiding is in het buitenland niet altijd door universiteiten georganiseerd. De vooropleiding wel. Mensen die een CPA halen zijn hebben een academische achtergrond.

2. “De academische opleiding .. draagt mijn inziens onvoldoende bij.” Heb je hier ook evidentie voor? Wellicht zou je moeten kijken naar verschillen in dossiers die de verschillende accountants verwerken?
3. “Tot slot moet men zichzelf maar afvragen of het niveau van de ‘academische’ wetenschap op het gebied van accountancy hier op voldoende niveau is. “ Ik zou zeggen kom een keer langs en leer op hoog niveau met STATA, Python en dergelijke om te gaan. De academici waarvan studenten college krijgen werken dagelijks met deze pakketten en brengen de analysetechnieken over op de studenten. Studenten leren controle op een totaal andere wijze aan te pakken.

Mark Dongor

@jan

Bij mij zijn er enkele aspecten aan het verhaal.

1. Internationaal bezien is het niveau van de accountant niet academisch. Bij ons wel en toch zijn de problemen die zich hier voordoen gelijk aan de internationale trend. Het analytisch inzicht waar je naar verwijst die je, zover ik uit je woorden kan afleiden, kennelijk ontwikkeld met een ‘academische’ opleiding bewijst in dat kader dus geen meerwaarde.

2. De academische opleiding van een accountant zoals op dit moment van aard en opzet, draagt mijn inziens onvoldoende bij aan de bagage die hij nodig heeft om op een gedegen manier zijn werk te doen.

3. Tot slot moet men zichzelf maar afvragen of het niveau van de ‘academische’ wetenschap op het gebied van accountancy hier op voldoende niveau is. Dit zeg ik o.m. de volgende reden; toen de grote kantoren besloten de foundation for auditing research in te stellen (eigen wetenschappelijke denktank), was dat in mijn ogen een duidelijk signaal dat de accountancywetenschap hier in den lande heeft gefaald. Er is de afgelopen 5 tot 10 jaar zoveel gebeurd in de accountancy dat jullie bij wijze van spreken wel 20 proefschriften hadden kunnen aanleveren. Er valt nog zoveel te onderzoeken. Maar op een of andere manier gebeurt het simpelweg niet. Je moet jezelf dan afvragen wat voor meerwaarde de huidige academische opleiding nu echt heeft. De titeltjes zijn leuk, maar uiteindelijk moet de opgedane bagage zijn meerwaarde bewijzen. Maar dat begint bij jullie.

M. koelewijn

Ik zie nergens het aspect terugkomen dat "accountant" eigenlijk niet het goede woord is. de "A"in CPA staat voor "auditor" en refereert aan controle. De "A" in RA staat voor accountant en staat voor verantwoording afleggen.
Dus als we dan toch gaan nadenken, laten we het dan goed doen: De basisopleiding geeft het recht de titel "accountant" te voeren. met de afkorting RA, zoals bij RC/RV/RE/RO en andere opleidingsregisters. De specialisatie geeft het recht de titel "auditor" te dragen (CPA) en mag dat alleen als hij/zij in een specifiek register (bijv via AFM) staat ingeschreven.
We sluiten dan semantisch, internationaal én met andere beroepsgroepen nationaal aan.
En de trotse niet langer praktizerende collega's mogen zich accountant blijven noemen.
Maar of de young profs dat beogen?

Wim Nusselder

Eén titel: prima, véél beter als kapstok voor een duidelijk verhaal wat het maatschappelijk verkeer kan verwachten!
Doe het dan wel meteen goed: voeg niet alleen AA en RA, maar ook RC en CPC samen in die éne titel.
Want AA’s en RA’s vervullen ook functies die door RC’s en CPC’s vervuld worden.

Koppel controlebevoegdheid niet ALLEEN aan die titel, maar ook aan het werkzaam zijn voor een accountantsORGANISATIE met passende vergunning.
Want met name externe controle van grotere en maatschappelijk belangrijkere organisaties vergen méér expertise dan waar één aftekenend accountant over kan beschikken.

Grotere en gecompliceerdere organisaties vereisen méér academisch inzicht, overzicht en zelf-reflectiviteit dan kleinere en eenduidigere organisaties.
Dat geldt zowel voor externe controle als voor een in business rol.
Opleidingen van verschillende zwaarte blijven dus nodig.
Een academische kopstudie op een niet-academische basisstudie is geen logische volgorde voor wie het werken voor grote en gecompliceerde organisaties ambieert.

Controle, samenstellen, adviseren, managen en diverse combinaties daarvan zijn allemaal verschillende takken van sport.
Waarom niet gewoon de vrijheid bieden aan opleiders om én verschillende studies aan te bieden én verschillende specialisaties, zodat ieder kan kiezen wat haar/hem past?

De titel staat dan, in al die takken van sport, wat mij betreft voor het bouwen aan vertrouwen in het zakelijk maatschappelijke verkeer en het beperken van beheersing tot het noodzakelijke.

Dirk de Vries

Waarom zou één titel beter zijn, dat wekt veel meer verwarring. Alsof een AA-accountant een OOB kan en mag aftekenen, die heeft daar in zijn opleiding of stage weinig tot geen aanraking gehad met controle-opdrachten.
Een AA-accountant is een boekhouder die geen assurance kan bieden, een RA daarentegen wel. De naamgeving is daar duidelijk genoeg in.

Carel Verdiesen

Wat mij betreft is det stuk een haarscherpe analyse en een goede start voor het van een oplossing van dit doel: 1 titel.

Ik ben alleen bang dat dit er niet van gaat komen. Dit is namelijk een wicked problem dat mede in de weg zou kunnen staan van de verbinding die in onze club zo nodig is.

En dat wisten de bedenkers van de 1 april grap heel goed.

Voor mij rest de vraag, wilden ze alleen een 1 april grap of ook de start van een discussie?

Denny Drijfhout

Internationaal is het onderscheid HBO/WO een stuk minder relevant: De hogeschool heet bijvoorbeeld voluit:
Hanzehogeschool Groningen, university of applied sciences.
Accountancy is bij uitstek beroepsgerichte 'toegepaste wetenschap'

Van Roozendaal

Wat een geneuzel over niets.
je hebt maar 1 soort notaris, maar 1 soort advocaat enz.
waarom 2 soorten accountants waarvan 1 groep (de AA) gewoon boekhouders zijn.

D. Hartog

Deze discussie is al meerdere keren gevoerd in het verleden. Zeker rond de tijd dat het NOvAA en NIVRA samen zijn gegaan.
Ik ben van mening dat AA/RA hetzelfde is als ing/ir. kortom HBO of Universitair geschoold. Is niets mis mee om dit te laten bestaan. Geeft aan hoe je bent geschoold. AA is met de HBO achtergrond wat meer praktisch als een RA. Dat mag gewoon blijken.

Frans van Luit

Eén titel is voor de eenduidigheid een prima plan, maar er is een lange weg te gaan. Het is jammer dat de schrijvers de accountantsopleiding aan een universitaire opleiding koppelen. De accountantsopleiding is een beroepsopleiding die los moet staan van de keuze voor het type hoger onderwijs. Door de common body en gemeenschappelijke eindtermen met 2 ‘uitstroom-oriëntaties’ accountancy-mkb en assurance is er sprake van een basisopleiding met oriëntaties als kopopleiding. De 3e oriëntatie is helaas door gebrek aan belangstelling gesneuveld.

Jan Bouwens

@ Excuses voor de tikfout bij het woord denkniveau. Ik antwoord via de telefoon.

Jan Bouwens

@Mark
De academische opleiding vormt geen garantie voor het denknoveau. Er zijn zeker HBOers die slimmer zijn dan academici. Het omgekeerde is echter vaker het geval. Omdat onze professie alleen maar meer vraagt in termen van analytisch denkvermogen en training is de academische basis meer dan ooit nodig.

Harry Mock RA

En als er ooit 1 titel zou komen dan is "CPA "toch de enige titel die voor de hele wereld begrijpelijk is.

Mark Dongor

@Jan Bouwens, het is juist de stelling die je nu poneert dat er nooit 1 titel zou komen. Waarom zou de basisopleiding al een academische titel moeten zijn? De academische titel is geen garantie voor een bepaalde basiskwaliteit.

Hulde aan de young profs dat ze dit toch onder de aandacht brengen. Maar laten we stoppen met het idee dat de rangorde in kwaliteit van het werk van de accountant afhangt van zijn (academische) opleidingsniveau.

Jan Bouwens

Alle artsen hebben een academische opleiding. Ik ben voor een basistitel indien als startpunt voor die titel een academische opleiding wordt gesteld.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.