Het accountantsberoep is divers en levert toegevoegde waarde. Laten we dat vooral koesteren, meent Jan-Pieter Bos.

Discussie Column 27 juni 2025

Het fundament van een aantrekkelijk beroep

De laatste tijd is de aantrekkelijkheid van het beroep een hot topic. Ik heb veel nagedacht hoe we het beroep aantrekkelijker kunnen maken, dus ik doe graag een duit in het zakje. Ik vind overigens dat we al goed op weg zijn. Zo ben ik er bijvoorbeeld van overtuigd dat duurzaamheidsverslaggeving het beroep voor de nieuwe generatie aantrekkelijker maakt. Duurzaamheid is voor hen één van de meeste relevante thema’s. Het fundament van een aantrekkelijk beroep baseer ik op drie pijlers: een goede opleiding; specialisatie en diversiteit binnen de beroepsgroep; waarde toevoegen aan de gebruiker.

Dat een opleiding tijd en inspanning vergt, lijkt me evident. We moeten geen concessies doen aan kwaliteit. Een scherpe blik naar inhoud en studiebelasting is wel vereist. De bachelor dient de basis te zijn voor de te kiezen richting tot RA of AA, al dan niet met certificerende bevoegdheid. Daar dient de master of post-HBO goed op aan te sluiten, met een geïntegreerde praktijkopleiding die verdieping geeft in het gekozen werkveld. Zelf heb ik een jaar geleden mijn opleiding tot accountant-administratieconsulent afgerond. Omdat ik een jong gezin heb, heb ik mijn theorie- en praktijkopleiding tot AA apart gevolgd. Ik merkte op dat een aantal modules uit de theorieopleiding in de praktijkopleiding terugkwam. Integreer de theorie- en praktijkopleiding en haal doublures eruit en stem deze goed af op de praktijk van de trainee. Dat maakt de opleiding studeerbaar.

Specialisatie en diversiteit is ook van belang voor een aantrekkelijk beroep. De maatschappelijke ontwikkelingen gaan zeer rap. Duurzaamheidsverslaggeving is nu een actueel onderwerp, net als betrouwbaarheid van informatie, met de komst van AI. En wie weet wat over vijf tot tien jaar een actueel onderwerp is. Een gemêleerde beroepsgroep is noodzakelijk om hieraan tegemoet te komen. Of je nu wettelijke controles uitvoert, duurzaamheidsrapportages controleert, je cliënt adviseert, een jaarrekening samenstelt of overige assurance-opdrachten uitvoert; binnen het beroep moet ruimte zijn voor je eigen talenten en interesses. Daarmee is accountancy een breed beroep en ben je in verschillende rollen relevant. Het imago dat je alleen maar bezig bent met jaarrekeningcijfers past hier allang niet meer bij. Een accountant is werkzaam in zoveel verschillende werkvelden, wat het beroep divers en uitdagend maakt.

Als beroepsgroep moeten we waarde toevoegen om relevant te blijven. Het luisteren naar stakeholders blijft de belangrijkste manier om dit te realiseren, waarbij onze cliënten onze belangrijkste stakeholder zijn. Als onze cliënten onze betrokkenheid en werkzaamheden relevant vinden, leveren we toegevoegde waarde voor onze cliënten. Benoem wat je ziet bij een cliënt. Laat je betrokkenheid blijken bij de werkzaamheden die je doet. En ja, ik weet dat we verklaringen afgeven ten behoeve van het maatschappelijk verkeer. We zijn er voor het maatschappelijk belang, zoals de eerste zin in onze beroepseed zegt: "Ik ben mij ervan bewust dat ik als accountant dien te handelen in het algemeen belang." Maar toegevoegde waarde leveren aan je cliënt gaat prima samen met je rol als vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer. Juist de rechte rug, die van ons gevraagd wordt als vertrouwenspersoon, is toegevoegde waarde voor onze cliënt. Zijn informatie wordt door onze betrokkenheid geassocieerd met betrouwbaarheid. Onze toegevoegde waarde mogen we als beroep meer uitstralen. Als we laten zien dat we ertoe doen, zullen studenten sneller geneigd zijn om voor het beroep te kiezen. Laat zien dat de accountant relevant werk doet.

Het beroep is divers, laten we dat koesteren. Juist met diversiteit en door gebruik te maken van verschillende talenten en werkdomeinen maak je het beroep aantrekkelijk en vullen we elkaar aan. We zijn geen eenheidsworsten. Zorg voor een studeerbare opleiding, waarbij theorie en praktijk met elkaar verweven zijn. Specialisatie binnen de beroepsgroep is van belang, zodat we een gemêleerd gezelschap zijn. En het belangrijkste: lever toegevoegde waarde aan je cliënten. Als we dit als fundament leggen onder het accountantsberoep, ben ik ervan overtuigd dat het beroep aantrekkelijk is en blijft. Wat maakt het beroep volgens jou aantrekkelijk?