Waardering van deelnemingen met een negatief eigen vermogen
Hoe waardeer ik een deelneming met een negatieve nettovermogenswaarde?
Categorie: Externe verslaggeving
Onderwerp: Waardering van deelnemingen met een negatief eigen vermogen
Regelgeving: RJ 214 en RJ 252
Vraag
Hoe waardeer ik een deelneming met een negatieve nettovermogenswaarde?
Antwoord
De waardering van deelnemingen tegen nettovermogenswaarde stopt zodra deze nettovermogenswaarde nihil is geworden. Indien de deelnemende rechtspersoon geheel of ten dele instaat voor de schulden van de deelneming of een feitelijke verplichting heeft de deelneming, voor zijn aandeel financieel te ondersteunen, vormt deze hiervoor een voorziening op zijn balans (RJ 214.339). Deze voorziening hoeft niet per definitie gelijk te zijn aan het aandeel van de deelnemende rechtspersoon in de negatieve nettovermogenswaarde van de deelneming (RJ 252.425). Er mag echter geen voorziening worden getroffen voor verwachte toekomstige verliezen van de deelneming (RJ 252.402).
Bovenstaand antwoord geldt zowel voor bestaande deelnemingen waarvan de nettovermogenswaarde negatief is geworden, als voor verworven deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde op het moment van verwerving.
In het eerste geval moeten door de deelneming geleden verliezen altijd eerst in mindering worden gebracht op de nettovermogenswaarde van de deelneming bij de deelnemende rechtspersoon voor zover deze deelneming nog een positieve waarde heeft.
In het laatste geval vormt de verkrijgende rechtspersoon een voorziening, indien deze zich heeft verplicht de verworven deelneming financieel te ondersteunen. Er moet dus sprake zijn van een garantstelling. De goodwill is dan gelijk aan de som van de koopprijs en de hoogte van de voorziening (RJ 214.333).
Als de deelnemende rechtspersoon een zogenaamde 403-verklaring heeft afgegeven dan moet deze een voorziening treffen tot maximaal de omvang van het negatieve eigen vermogen van de deelneming. De deelnemende rechtspersoon heeft zich met deze verklaring immers jegens derden aansprakelijk gesteld voor de nakoming van de schulden van de deelneming.
Voor de bepaling van de hoogte van de voorziening zijn ook andere financiële belangen in de deelneming relevant, zoals verstrekte leningen, preferente aandelen en overige vorderingen. Een in de praktijk veel voorkomende misvatting is dat de voorziening voor al deze belangen, zonder nadere beoordeling, gelijk moet worden gesteld aan de omvang van het negatieve eigen vermogen van de deelneming. Preferente aandelen en verstrekte langlopende aflossingsvrije leningen worden beschouwd als onderdeel van de netto-investering in een deelneming. De volgorde van afwaardering van financiële belangen in een deelneming met een negatief eigen vermogen, is dat eerst de investering via gewone aandelen moet worden afgewaardeerd, vervolgens de investering in de vorm van preferente aandelen en daarna de investering via langlopende aflossingsvrije leningen.
Verdere afwaarderingen worden zelfstandig bepaald door het ingeschatte risico van oninbaarheid en zullen dus hoger of lager kunnen uitvallen dan het resterende aandeel van de deelnemende rechtspersoon in het negatieve eigen vermogen van de deelneming. Zo kunnen bijvoorbeeld vorderingen op niet 100%-deelnemingen volledig worden afgewaardeerd.
Als gevolg van het bovenstaande kunnen verschillen ontstaan tussen het eigen vermogen en het resultaat volgens de enkelvoudige en de geconsolideerde jaarrekening. Deze verschillen moeten in de toelichting bij de enkelvoudige jaarrekening worden vermeld (artikel 2:389 lid 10 BW).