Discussie Opinie 04 april 2024

Personeelstekort in de accountancy: waarom robots niet werken

De 'robotaccountant' zal er meer en meer komen. Maar die heeft de mens net zo goed nodig als andersom.

Richard Knops

"Wie denkt dat over een paar jaar al het werk binnen de accountancy is overgenomen door robots?" Een grote groep studenten steekt zijn hand op, tijdens een open dag voor accountancystudenten op een hogeschool.  "Maar waarom hebben we dan een personeelstekort?", vraagt de docent. De studenten kijken verbaast naar elkaar en weten het antwoord niet.

Studenten zoeken op hun smartphone en zien robots verschijnen die al het werk overnemen in de accountancy. De robots zijn foutloos. Maar waar blijven die robots dan, waarom duurt het zo lang? We hebben netwerken, hardware en software, maar waar zijn de robots? Een apparaat dat direct de hele administratie verwerkt, de jaarrekening samenstelt, controleert en liefst nog bespreekt zonder enig menselijk handelen. Het enige dat jij nog doet, is een kopje koffie drinken met je klant. Na afloop stuur je een factuur en ga je naar huis.

De realiteit is anders. Wat voor ons moeilijk is, is voor de robot makkelijk. Denk aan het oplossen van enorm complexe berekeningen, het verwerken van routinematige boekingen, het doen van procescontroles of het maken van een standaardrapport.

Maar wat voor de robot moeilijk is, is voor ons makkelijk. Het begrijpen van de software, de werkstappen, de wet- en regelgeving, formuleren van grondslagen, het voeren van een gesprek met de klant, het zien van de juiste risico's, het leggen van verbanden met non-financiële informatie waaronder cultuur, leiderschap en gedrag.

Wat we nu zien, is dat dit alles de oorzaak is achter het personeelstekort. Natuurlijk speelt de vergrijzing een grote rol, maar als we eerlijk zijn is het echte probleem dat het moeilijk is om mensen te enthousiasmeren, op te leiden en te blijven motiveren voor de accountancy. Hoe inspireer je mensen voor het beroep en hoe behoud je ze?

Dat is de essentie waar het vandaag de dag over moet gaan. De mens achter de cijfers. "Waarom ben ik accountant?", waarom kom je iedere dag naar je werk en waarom zou iemand dit iets moeten interesseren? Dit verhaal kan helpen jongeren te inspireren voor het beroep.

Als ze dan bij jouw kantoor werken, zul je uitdagingen en een werkomgeving moeten bieden voor deze mensen en ze erkenning moeten geven. Erkenning, groei en werkvoldoening staan bovenaan, als het gaat om wat mensen belangrijk vinden in hun werk, zo blijkt uit wereldwijd onderzoek; dus niet beloning. Daarna is het zaak de mensen te behouden. Blijf opleiden, in- en out house, en voldoende uitdaging bieden. Hou het lerende beroep in stand.

Wat moeilijk is voor robots, is makkelijk voor mensen. We zijn nog steeds aan het wachten op de robotaccountant en ik waarschuw jullie, die zal er meer en meer komen en dat is ook goed. We hebben hem nodig, omdat hij dingen kan die wij niet kunnen. Maar vergeet niet: hij heeft ons ook nodig voor de vele dingen die hij niet kan.