DNB: Loonstijging werkte maar beperkt door naar prijzen
De kans op de gevreesde loon-prijsspiraal lijkt geweken. De tot nu toe gestegen lonen werkten slechts in beperkte mate door in de prijzen van bedrijven.
Dat meldt De Nederlandsche Bank (DNB) op basis van een analyse over de drijvende krachten achter prijs- en loongroei in Nederland. In 2022 kreeg Nederland te maken met sterk oplopende inflatiecijfers, met als hoogtepunt een inflatie van bijna 12 procent.
Toen de inflatie begon bleef de loongroei aanvankelijk sterk achter bij de prijsstijgingen, waardoor de koopkracht ernstig onder druk kwam te staan. In 2023 werden er echter loonsverhogingen afgesproken in een groot aantal cao's. Tegelijkertijd werd de krapte op de arbeidsmarkt steeds nijpender, waardoor werkgevers zich genoodzaakt zagen hogere lonen te bieden om personeel te werven.
Loonsverhogingen
Die omstandigheden leidde in 2022 tot een DNB Analyse waarin werd gewaarschuwd voor een dreigende loon-prijsspiraal. Een dergelijke spiraal kan ontstaan wanneer werkgevers hoge loonsverhogingen doorvoeren en die verhogingen vervolgens doorberekenen in de prijzen van hun producten en diensten. Dat leidt er weer toe dat werkenden weer loonsverhogingen vragen om hun koopkracht te behouden, wat vervolgens weer de prijzen kan doen toenemen.
Mid-2023 waarschuwde Klaas Knot, president van DNB, voor te hoge looneisen bij de verschillende cao-onderhandelingen. Die waarschuwing stelden de vakbonden niet op prijs, die het destijds over "onnodige bangmakerij" en "typisch elitaire" uitspraken hadden. Volgens FNV-voorzitter moest Knot werkgevers oproepen om prijzen te matigen en vakbond CNV betoogde dat bedrijven dusdanig goede zaken deden dat zij prima flinke loonsverhogingen konden betalen.
Doorwerking
De nieuwste analyse lijkt de vakbonden gelijk te geven. "Het blijkt dat de doorwerking van inflatie naar loongroei sterk is en dat dit vooral verloopt via de invloed van korte-termijn inflatieverwachtingen op de loongroei. Andersom is er echter geen vergelijkbaar sterke doorwerking van de loongroei naar de inflatie. Dit laatste kan worden verklaard doordat arbeidskosten niet de enige kosten zijn voor bedrijven, en daarom ook niet de enige factor zijn die de prijzen van bedrijven bepalen. Daarnaast zouden bedrijven een deel van de hogere arbeidskosten in hun winstmarges kunnen opvangen", aldus DNB.
DNB geeft aan dat de kans op het ontstaan van een loon-prijsspiraal momenteel klein is, maar dat het wel belangrijk blijft om de loonontwikkelingen nauwlettend te volgen. "In veel nieuwe cao’s wordt nog steeds rekening gehouden met eerdere stijgingen van de inflatie. Dat wil zeggen dat de doorwerking van de inflatiepiek naar de loongroei nog niet is voltooid", aldus de centrale bank.
- DNB Analyse: 'Drivers of Dutch inflation during the pandemic era'
Gerelateerd
Werkgever zet in strijd tegen krapte vooral in op behoud personeel
De meeste bedrijven zetten in op het behouden van zoveel mogelijk medewerkers in de strijd tegen de krapte op de arbeidsmarkt. Ze doen dit bijvoorbeeld door betere...
Bijna helft werkenden redt doorwerken tot pensioen niet
Bijna de helft van de werkenden (45 procent) redt het niet om tot de pensioenleeftijd door te werken. Door 66 procent wordt het onmogelijk geacht als er moet worden...
Meeste werknemers verzwijgen financiële problemen voor de baas
Veruit de meeste werkgevers zijn niet op de hoogte van de financiële problemen van hun personeel. De meesten van hen, zeven op de tien, geven aan geen behoefte te...
CPB pleit voor overheidsingrijpen om arbeidskrapte op te lossen
De overheid moet een rem zetten op eigen uitgaven en scherpe keuzes maken in het aanpakken van de krapte op de arbeidsmarkt.
Flexibilisering zorgt voor meer arbeidsongeschikten, zegt FNV
De doorgeslagen flexibilisering van de arbeidsmarkt is de veroorzaker van de hoge instroom van mensen voor de arbeidsongeschiktheidsuitkering WIA. Zo hebben flexwerkers...