Accountancyhoogleraren, het is nu of nooit
De eenzijdige focus op commercialiteit bij de selectie van nieuwe partners binnen de big four-kantoren laat na een aantal generaties diepe sporen na. Bij het ter wille zijn van de klant, delft vaktechniek nog wel eens het onderspit. Maar u leest zelf natuurlijk ook de kranten.
De commerciële tijgers hebben hun eigen vocabulaire waarbij vaktechniek is verworden tot het in de goede volgorde uitspreken van de juiste buzzwoorden. 'Governance, SOx, compliance en transparantie bla bla ...', is een voorbeeld waarmee je een heel eind komt binnen een groot kantoor. Maar ook met 'XBRL, continuous reporting, continuous audit, bla bla bla...', kun je inmiddels schadevrij een receptie met accountants bezoeken. Nu zijn deze laatste termen wel aan elkaar te breien maar zo logisch gekoppeld als de heren met hun helikopterview het brengen, is het toch niet. Het zijn aparte begrippen met verschillende betekenis en impact. Continuous audit bijvoorbeeld staat los van de wijze (papier, elektronisch) waarop het verantwoordingsdocument uiteindelijk wordt gecommuniceerd.
Ook begrippen als gegevensgericht- en systeemgericht controleren komen aan de orde in vaktechnisch lijkende gesprekken. Systeemgericht controleren wordt zeer regelmatig beschreven als de richting van de toekomst. We zijn het gaan gebruiken omdat alle detail- en transactiegegevens opnieuw verwerken tot het verantwoordingsdocument niet mogelijk is tegen aanvaardbare kosten. Het idee komt voort uit de kwaliteitstheorie, dat als een proces goed en beheerst wordt uitgevoerd, dit ook leidt tot kwalitatief betere uitkomsten. Een beheerst rapportageproces leidt tot een betrouwbaar verantwoordingsdocument. Maar systeemgericht controleren blijft een middel, maar de beoordeling van het verantwoordingsdocument blijft het doel.
Gegevensgericht controleren zit nu kennelijk een beetje onder het stof. Een artikel in Accountancynieuws van 18 juli 2008 naar aanleiding van het Limperg Symposium Statistical Auditing krijgt een wel heel erg verdedigende titel: 'Gegevensgerichte controle is ook leuk!'
Gegevensgerichte controle is hartstikke actueel en noodzakelijk. Als je de krant leest weet je, dat accountants vooral niet moeten vergeten naar de cijfers te kijken. En er is goed nieuws.
Toepassing van de XBRL-standaard (jaarrekening, fiscale aangiften) en UBL-standaard (elektronische facturen) betekent bakken vol met volledig gestandaardiseerde gegevens die op ons liggen te wachten. Een goudmijn voor de accountant met verstand van statistiek die met standaardtools gegevensgericht wil gaan controleren.
We hoeven ons dus niet meer te verschuilen achter systeemgerichte controles. Maar hier vergis ik me misschien. Een accountant zou zich nooit verschuilen achter een systeemgerichte controle omdat dit makkelijker en goedkoper is. Dat is uiteraard een eerlijke vaktechnische afweging. Maar in de toekomst zou deze afweging wel eens vaker in de richting van een gegevensgerichte controle kunnen uitpakken, simpelweg omdat het kan. Op mijn eerstvolgende receptie met accountants zal ik dit onderwerp aansnijden. Maar commerciële partners lezen zelf natuurlijk ook de krant.