Opinie 01 oktober 2010

Jaarbericht PwC: goede stap voorwaarts

Het jaarbericht van PwC verscheen deze week en de organisatie maakt mijns inziens een goede stap voorwaarts, hoewel er nog mogelijkheden tot verbetering zijn. Maar daarover ga ik het nu eens niet hebben.

Een aantal punten die mij bevielen zal ik toelichten. Ten eerste publiceert PwC een geïntegreerd verslag. Niet alleen de jaarrekening met een woord van de raad van bestuur en de nodige toelichtingen erbij, maar ook een maatschappelijk verslag en transparantieverslag zijn bijgevoegd. Dat schept meer verband dan de publicatie van losstaande documenten.

Ten tweede is het verslag toegankelijk. Minder obligate en boilerplate teksten, bovendien leesbaar geschreven. Het straalt openheid uit over zaken als ambitie, strategie en is op onderdelen (zelf)kritisch en openhartig. Minder decadent taalgebruik, alhoewel ‘actief formatiemanagement' wel weer een stijlbloempje is om aan te geven dat ze ‘afscheid hebben genomen van mensen die op dit moment minder goed bij onze organisatie passen'.

Een derde punt is dat meer dan tevoren wordt geconcretiseerd dat men invulling wil geven aan de maatschappelijke relevantie van de organisatie en dat ook nadrukkelijker zal worden deelgenomen aan het maatschappelijk debat. Drie voorbeelden ter illustratie.

PwC doet dat onder meer door in debat te gaan over de AFM-rapporten. Verslag wordt gedaan welke onderdelen de AFM heeft getoetst, waar dat tot veranderingen aanleiding geeft en op wat voor type punten PwC het oneens is met de AFM. Transparantie op dit soort punten levert een bijdrage aan de wijze waarop het maatschappelijk debat over AFM-rapporten kan worden gevoerd.

Het is, gezien het debat tot nog toe, overigens fair om kritiek op de AFM in het openbaar te leveren. Ik zie dat liever dan - zoals Deloitte deze week in een interne, uitgelekte mail doet - te spreken over het feit dat er 'soms in onze ogen mineure issues zijn die door AFM als ernstig worden beschouwd'.

Naar aanleiding van de AFM-rapporten hield PwC-bestuursvoorzitter Swaak gisteren zelfs een pleidooi om meer openheid te krijgen over de AFM-rapporten en over te gaan tot naming and shaming waardoor duidelijker wordt welk kantoor nu precies welke kritiek treft. Een prima gedachte, die ik ondersteun, mede omdat het in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk reeds de praktijk is.

Een ander voorbeeld op het punt van het maatschappelijk debat is dat PwC laat zien oog te hebben voor de discussie over de beloningsstructuren binnen de branche. De AFM gaat hier de komende periode verder onderzoek naar doen, maar PwC heeft de beoordelings- en beloningssystematiek recentelijk reeds aangepast: ernstige overtredingen op gebied van kwaliteit, gedrag en onafhankelijkheid kunnen leiden tot een korting van vijftig procent op de totale beloning tot het stopzetten van de relatie met partners.

Een vierde positief punt in het verslag is dat de cijfers aangaande partnerbeloning en loonkosten van personeel beter worden geduid dan bij Deloitte. Ook de cijfers over in- en uitstroom zijn gedetailleerder. Met deze wijze van rapporteren voorkom je beter dat intern het oproer gaat kraaien. Alhoewel het de vaste bezoekers van deze website zal zijn opgevallen dat een anonieme medewerker van PwC elders een kritische noot heeft geplaatst.

Zoals gezegd blijven ook bij PwC verbeteringen mogelijk. Maar daar nu de focus op richten zou het positieve gevoel dat ik na lezing van het jaarbericht overhield, teniet doen. Liever spreek ik de hoop uit dat de beroepsorganisatie - gelijk zij eerder dit jaar met de transparantieverslagen deed - komt tot een aantal best practices voor de branche.

En laten die dan een stimulans zijn om tot betere verslaggeving te komen en tot meer openheid door alle accountantsorganisaties. Ook bij de non big four-kantoren. En ook bij Ernst & Young, dat thans geen eigenstandig nationaal verslag meer openbaart.

Verslaggeving is immers de core business van accountants: adel verplicht!