Drogredeneringen
Een drogredenering is een redenering die niet klopt, maar die wel aannemelijk lijkt. Die door de opsteller of verkondiger van die redenering voor waar wordt aangenomen en meestal met enige stelligheid wordt verkondigd. Dergelijke redeneringen komen we ook binnen ons vakgebied regelmatig tegen. Ik geef twee voorbeelden, die bovendien enige samenhang vertonen.
Zo wordt door vakgenoten soms betoogd dat een accountant die bij een beursgenoteerde onderneming een anders dan goedkeurende verklaring afgeeft, de facto het doodsvonnis van die onderneming tekent. Daarom zou het afgeven van afkeurende verklaringen achterwege dienen te blijven; opdat de onderneming kan blijven voortbestaan.
Hoewel het ongetwijfeld waar lijkt te zijn (en wellicht zelfs is) dat een onderneming die een goedkeurende verklaring van de accountant verkrijgt langer voort bestaat dan een onderneming met een afkeurende verklaring, kan daarin nooit de rechtvaardiging voor de accountant worden gevonden om geen afkeurende verklaringen af te geven. Uiteraard alleen daar waar nodig.
De drempel voor het afgeven van afkeurende accountantsverklaringen ligt voor veel accountants heel hoog. Te hoog. Zij staan niet neutraal tegenover het verklaringenstelsel en kunnen de afkeurende verklaring niet zien als een logisch gevolg van de uitkomsten van hun controlearbeid.
In plaats van die uitkomsten te erkennen wordt liever met de cliënten meegedacht op welke wijze boekhoudkundig toch nog een voldoende kan worden gescoord. Ik noem dat de focus op de ondergrens.
Terwijl mijns inziens, juist in de gevallen waar ik op doel, de focus gericht zou moeten zijn op de kapstokbepaling ex artikel 362 lid 4, boek 2 titel 9 BW. Kort gezegd: geeft een andere weergave dan degene die de cliënt voorstaat een beter (getrouwer) inzicht?
Een tweede voorbeeld van een drogredenering betreft een uitspraak van Ruud Dekkers, voorzitter van onze beroepsorganisatie: 'Ik geloof onverminderd in de toegevoegde waarde van het accountantsberoep. En die is gemakkelijk te meten: kijk wat er met de beurskoers van een bedrijf gebeurt als er geen goedkeurende verklaring wordt afgegeven of dat die verklaring wordt uitgesteld.'
Het gaat me niet om de eerste zin in het citaat. Wel om de redenering dat de toegevoegde waarde van de accountant gemakkelijk te meten is. En dat de beurskoers van een onderneming indicatief is voor de waarde van de accountantsverklaring.
Immers een onderneming die zijn beurskoers ziet dalen omdat de accountant een afkeurende verklaring geeft - hetgeen, zoals uit de bespreking van de eerste drogredenering blijkt, een curiositeit is - wordt op de beurs niet afgestraft vanwege de afkeurende verklaring, maar om hetgeen daaraan ten grondslag ligt.