Achterhoedegevecht
De NBA gaat op de ingeslagen weg verder, gezien het gisteren gepubliceerde interview met NIVRA-voorzitter Ruud Dekkers. Helaas. Daarmee geeft de NBA vooral blijk van onvoldoende feeling voor maatschappelijk draagvlak, terwijl terechte vragen en kritiek van betrokken beroepsgenoten worden genegeerd.
Gekozen wordt voor het achterhoedegevecht. Dan ben je aan het verdedigen. Dan kun je nooit winnen. Sterker: er wordt nu paniekvoetbal gespeeld. NBA-voorzitter Ruud Dekkers kiest namelijk de verkeerde toon.
Bijvoorbeeld in de richting van de politiek: "Het is opmerkelijk dat een aantal kamerfracties niet wilde horen wat die brede consultatie over het accountantsberoep heeft opgeleverd. Dat was juist opgezet om tot afgewogen besluitvorming te kunnen komen."
Het is een krokodillentraan. De NBA heeft de laatste week voor het debat in de Tweede Kamer een flinke lobby gevoerd, met minister De Jager aan haar zijde. Het leidde tot een brief aan de Tweede Kamer met daarin enkel cherry picking uit die consultatie. En dat mag dan wel, dat is wel ‘afgewogen'? Volgens mij was dat gewoon een domme taxatiefout, omdat daarmee elke verwijzing naar de noodzaak van een diepgaande analyse van de consultatieuitkomst aan kracht verliest.
Natuurlijk hielp het onhandige interview met KPMG-bestuurders in het FD op de dag van de stemming in de Tweede Kamer de NBA niet. Zij kondigden een intern onderzoek aan naar de controle bij Vestia en stelden alvast vast dat de regels door KPMG waren nageleefd. Het klonk als de accountant die voor zijn controle al weet dat hij een goedkeurende verklaring afgeeft. Zo'n accountant wil het maatschappelijk verkeer niet.
De onhandigheid van KPMG irriteerde onze voorzitter kennelijk. Hij stelt immers: "Een woningcorporatie die wisselt van accountantskantoor: dat voedt onze argumenten tegen verplichte kantoorrotatie."
Dat is een impliciete verwijzing naar de accountantswissel bij Vestia van Deloitte naar KPMG én een standje richting die laatste, omdat je suggereert dat KPMG steken heeft laten vallen.
Geen handige toon, als je steun moet zoeken in Amstelveen. Bovendien, wat probeert Dekkers hiermee eigenlijk te zeggen? Dat organisaties helemaal niet - dus nooit niet - zouden moeten wisselen van controlerend accountant? Want dat is de logische consequentie van zijn redenering. Wederom een krokodillentraan die geen kracht zal hebben in het debat over kantoorroulatie.
Het blijven hameren op Actal zal ook geen indruk maken. Dat Actal zich voor het lobbykarretje van NBA en VNO-NCW heeft laten spannen, is zowel een fout van die organisatie als van de lobby. Als je voor die insteek gaat, zorg dan dat je met deugdelijke berekeningen komt. Er was echter geen enkele berekening. Door die niet te geven verliest ook het volgende statement van de NBA haar kracht: "Als accountant zijn wij gewend zaken gedegen te onderzoeken en dan een oordeel te geven".
Even onzinnig is het om nu te stellen als "beroepsorganisatie geen publiekelijk stemadvies" te willen geven. Dat stemadvies heeft de NBA wel degelijk afgegeven door zich achter de minister en diens lijstje te scharen. Dat doen staat immers gelijk aan het zich afzetten tegen de lijn-Plasterk. Dat heeft de NBA gedaan door op de dag van de stemmingen in het FD een (eveneens onhandige) brief te publiceren.
Er valt nog veel meer te zeggen over de statements van de NBA. Over het 'kanon en de mug', over de 'regeldrift'. Of dat het 'ongetwijfeld vaak onterecht' is dat men zich publiekelijk afvraagt of de accountant heeft zitten slapen. Ik zal mij deze keer niet laten verleiden die aspecten te fileren.
De hoop van de NBA is nu gevestigd op Actal, de Raad van State en de Eerste Kamer. En op de lobby in Brussel. Wellicht dat de uitkomsten van verdere beraadslagingen gaan leiden tot het niet invoeren van hetgeen deze week besloten is. Wellicht komt het lijstje van De Jager - dat op onderdelen beter is dan dat van Plasterk - er alsnog doorheen. Wellicht 'wint' de NBA dan alsnog.
Het zal dan echter een Pyrrhus-overwinning zijn. De nederlaag is al geleden: het beroep heeft niet het volle vertrouwen van de politiek, representanten van het maatschappelijk verkeer. Vorig jaar stelde de NBA dat je de politici krijgt die je verdient. Van diezelfde politici krijgt het accountantsberoep nu de regels die zij verdient.
En dat zij die krijgt komt louter door het gebrek aan feeling van het beroep met de maatschappij. Het is de voortdurende arrogantie van het Accounting Establishment geweest te denken dat deze wind wel over zou waaien. Het blind varen op een te magere en op onderdelen ongeloofwaardige uitwerking van het Plan van Aanpak, is van eenzelfde arrogantie.
De NBA stelt nu te hebben geleerd van de besluitvorming in Den Haag: "Het gebrek aan transparantie van ons beroep is aanleiding voor dit soort maatregelen. De politiek heeft aangegeven dat accountants het in hun ogen niet goed genoeg doen. Die handschoen moeten we oppakken", aldus Ruud Dekkers.
Het klinkt te obligaat. Het gaat immers behalve om transparantie vooral ook om daadwerkelijke verandering. En die handschoen ligt al heel lang te wachten. Veel te lang. Het zal de oppositie en gedoogpartij in Den Haag dan ook niet overtuigen.
De NBA kan beter investeren in het sluiten van de eigen gelederen. Op deze site klinkt nu reeds gemor van enkele overheidsaccountants (zie reactie onder deze opiniebijdrage). De non-big four kantoren kunnen niet blij zijn met de uitkomsten van een mislukte lobby, ook al zegt Ruud Dekkers dat de NBA "puur heeft gelet op het maatschappelijk belang van het beroep, niet op dat van de grote kantoren".
En het is buitengewoon storend dat de NBA-voorzitter niet inhoudelijk wenst te reageren op de reacties van zijn leden op zijn 'Verwondering'. Hij oogst immers weinig openlijke bijval. Wel kritiek, van mensen - inclusief ondergetekende - die het beste met hem en het beroep voor hebben. Dat (blijven) negeren is wederom een taxatiefout.
Mijn boodschap is helder: huil geen krokodillentranen meer en voer geen achterhoedegevecht. Blijf niet technisch en inhoudelijk ingaan op het debat over controle en advies of kantoorroulatie. Daar gaat de politieke boodschap uiteindelijk niet over en het echte gevecht wordt bovendien niet in Den Haag maar vanuit Brussel gevoerd.
De boodschap gaat wél over een beroep dat bij gratie van de wetgever bestaat en waarvan de perceptie is (en ook wel meer dan dat) dat het ondermaats presteert. Waarin begrijpelijkerwijs een deel van het vertrouwen is verloren. Dat win je niet met terug met woorden, gelegenheidsargumenten en het ontwijken van reële vragen. Wél met de nu zo node gemiste aansprekende daden.