De grootste fout…
De grootste fout is de fout die je alleen maakt. Dit was een van de stellingen die onze oud-voorzitter Ruud Dekkers noemde in de introductiefilmpjes van het onderwerp PKI.
Het is een stelling die niet alleen opgaat in de accountancy. Ook menig andere beroepsgroep zou dit als adagium moeten nemen. De vraag is natuurlijk waarom het in de praktijk nog zo verrekte vaak voorkomt dat fouten alleen worden gemaakt. Met andere woorden: de accountant schakelt ten onrechte geen externe of interne deskundige in.
In principe kan dat twee oorzaken hebben. Of de accountant is zich niet bewust van bepaalde risico's en schakelt daarom geen deskundige in. Of de accountant is zich wel degelijk bewust van bepaalde risico's, maar meent zelf voldoende deskundig te zijn. En schakelt daarom geen deskundige in.
De eerste categorie accountants is vervelend, maar door bijvoorbeeld opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling kan dit worden ondervangen. De tweede categorie is eigenlijk veel gevaarlijker. Deze kiezen er bewust voor om de afweging/beslissing alleen te nemen. Hoe kan dat nu?
Mijn ervaring is dat de druk op vennoten of verantwoordelijk accountants om resultaat te halen hoog is. Tegelijk zijn accountants best trotse mensen, die vinden dat ze wel iets kunnen.
En die er zeker niet van houden om ‘te verliezen' of zich kwetsbaar op te stellen. Deze combinatie maakt dat het snel als gezichtsverlies wordt gezien om iets met een interne of externe deskundige te overleggen.
Ik heb in de praktijk regelmatig meegemaakt dat bepaalde vaktechnisch complexe of gevoelige items bewust niet of pas in een laat stadium met bureau vaktechniek werden besproken. Of dat het wel werd voorgelegd, maar met de mededeling: "Je moet een bureau vaktechniek wel goed aansturen." Met andere woorden: zo voorleggen dat het antwoord je goed past.
In de mkb-praktijk kom ik nog wel eens kantoren tegen waarbij één van de vennoten bijvoorbeeld verantwoordelijk is voor alle vaktechniek of de gehele controlepraktijk. Het gebeurt niet zelden dat er problemen met de kwaliteit naar voren komen, die uiteindelijk de maatschap pas op een (te) laat moment bereiken. Betrokken accountant was er al lang van op de hoogte, maar durfde het gewoon niet met zijn mede vennoten te delen. Het gevolg is herrie in de maatschap, maar ook vaktechnisch behoorlijke risico's.
Recent was ik bij een kantoor waar een van de partners me vertelde dat hij min of meer bij toeval bij een dossier betrokken raakte, maar waar hij enkele zeer voor de hand liggende fiscale adviezen kon geven. Adviezen die in voorgaande jaren ook reeds hadden kunnen worden doorgevoerd door collega's...
Onlangs was ik bij een kantoor dat periodiek een zogenaamde 'accountantslunch' hield; daarin passeerden dan alle klanten even de revue. Dit levert niet alleen vertrouwelijkheid naar elkaar op, maar is er ook een klimaat waarin er ruimte en kansen genoeg zijn om prangende zaken aan de orde te brengen.
Ik pleit daarom voor frequenter overleg tussen accountants. Bij voorkeur intern, maar zeker ook extern. Niet uit angst maar ten behoeve van kwaliteitsverhoging en risicoverlaging.