Opinie 17 november 2014

Exporteer Nederlandse controleaanpak

Tijdens de jongste jaarvergadering van de American Accounting Association was zes uur podiumtijd ingeruimd voor bijdragen over de Nederlandse controleaanpak, onder de naam 'Smart Auditing'.

Greg Peacock, cfo van de belastingdienst van Georgia, deed een oproep voor een volgende stap naar internationalisatie van de Nederlandse aanpak. Tijdens een workshop en panelsessie werd de unieke toegevoegde waarde van die aanpak, nu nog versterkt door slimme technologie, besproken met een publiek van vooral accounting- en auditing-professoren. Dit aan de hand van negen challenges:

1. U bent franchisegever van een Chinees-restaurantketen met 1000 vestigingen. Ik ben franchisenemer van één vestiging. Mijn restaurant registreert slechts de helft van de verkochte maaltijden. Met welke aanpak ontmaskert u mij?
2. Ogenschijnlijk gelijksoortig: U bent franchisegever van een hotelketen met 1000 vestigingen. Ik ben franchisenemer van één vestiging. Mijn hotel verhuurt regelmatig kamers zonder registratie. Met welke aanpak ontmaskert u mij?
3. U bent het bestuur van een dealernetwerk met 1000 winkels. Door toeval worden enkele tientallen nepwinkels ontdekt. Het ziet er naar uit dat er veel meer bestaan. Wat is uw systematische aanpak om ze allemaal te ontdekken en nieuwe in de kiem te smoren?
4. U bent het management team van een westers productiebedrijf van elektronica-onderdelen en u overweegt vijf vergunninghoudende productie-eenheden in het oosten te starten. U weet dat een concurrent werd geplaagd door vele gekloonde productie-eenheden. Hoe voorkomt u dat dit u overkomt?
5. U bent een belastingdienst en wilt bij bedrijven die royalties ontvangen optimaal steunen op interne controles die de volledigheid waarborgen van die opbrengstenverantwoording. Wat zijn uwcriteria in screening?
6. Hoe zijn eigenaren te betrekken in smart audit toezicht? Bijvoorbeeld, pensioenfonds-inleggers laten toezien op pensioenfondsbestuur en commissarissen die de audit betalen en bestellen.
7. Hoe wordt management door smart auditing voorzien van een onderbouwing voor hun bewering dat zij geen non-product output, zoals afval en vervuiling, heeft verzwegen en gedumpt.
8. Hoe is XBRL Assurance in staat om stroomopwaarts te bewegen, tot het punt van eerste vastlegging, in controletechnische functiescheiding, met een kader voor materialiteit van singuliere data-items.
9. Hoe zijn off-balance sheet OTC derivatives weer terug te krijgen op de balans? Hier is 700 biljoen dollar mee gemoeid, gelijk aan 10 jaar GDP van de wereld. Wat zijn de drie macro-indicatoren (Bookstaber) en wat zijn de gerelateerde drie micro- indicatoren (FpML) die de auditprofessie kan articuleren voor het close-to-real-time micro-macro in control kanaal (Limperg, Carmichael, PCAOB)?

Tijdens hun presentatie zetten Menno van Doorn, Robbert Veldhuizen en Erik de Reijer het Franchise Project van de Nederlandse Belastingdienst (challenge 5) in de internationale spotlights. Peacock en zijn projectteam bouwen met belastingvoordelen nu al door op inzichten uit dit Nederlandse project, direct gericht op de 25.000 internationale franchiseformules met een hoofdkantoor in Atlanta (Georgia).

Daarbij richten ze zich niet alleen op franchisegevers, maar op de bredere groep van royalty receivers: ontvangers van copyrightvergoedingen, patentvergoedingen, gebruiksrechten etc. Een beheersings- en controlemechanisme voor 'n volledige afdracht van royalties ligt in het natuurlijke verlengde van de werkzaamheden van een belastingdienst rond de afdracht van belastingen.

Het Amerikaanse project is primair gericht op preventie en directe detectie van fraude. Met een sterke rol voor marktpartijen om zo snel mogelijk een kleine kritieke groep van franchisegevers mee te krijgen, waardoor anderen overtuigd raken om overstag te gaan en de belastingdienst kan stoppen met het project.

Inmiddels staat in Atlanta al een showcase in de steigers. Dat betreft de volgende casus: U bent franchisegever van een haarsalonketen met 1000 vestigingen en u heeft het exclusieve recht tot verkoop en gebruik van haarproducten van een high-end merk. Ik ben franchisenemer van één vestiging. Mijn haarsalon maakt geen registratie aan van klanten die contant betalen en geen reservering hebben. Ook versnijd ik regelmatig het high-end product door het te vermengen of te vervangen door lage kwaliteit producten en verkoop ik het high-end product onder de toonbank. Met welke aanpak houdt u mij eerlijk en biedt u de klant 100 procent assurance dat zij uw echte product onversneden in haar haar krijgt?

Als volgende stap ziet Peacock graag een duidelijke Nederlandseshowcase, liefst uit het Franchise Project en bij voorkeur ingebed in een wetenschappelijk project. Ik heb beloofd zijn oproep in Nederland naar buiten te brengen en doe dat bij deze.

Deze ontwikkelingen zijn zodanig positief dat ik in vervolg op mijn vorige bijdrage ook wil oproepen tot het inrichten van een coördinatiepunt internationalisatie Nederlandse controleaanpak (Hans Blokdijk stelde reeds in 2012 in kleine kring zo'n coördinatiepunt voor). Dit om de Nederlandse aanpak op goede wijze te exporteren. Hierbij is het met name van belang om de nuttige adviezen mee te nemen van Noord-Amerikaanse medestanders over hoe die Nederlandse aanpak in de VS het beste zou kunnen aanslaan, juist ook met het oog op verdere wereldwijde internationalisatie.

Graag zie ik voorstellen tegemoet over een Nederlandse ‘showcase' en over hoe we zo'n coördinatiepunt kunnen inrichten en wie hierbij betrokken wil zijn. Belangstellenden kunnen tot 30 april 2015 reageren onder deze bijdrage of via e-mail. Ik houd u op de hoogte.