Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Twee broers gaan samen een nieuwbouwproject ontwikkelen en richten daarvoor een aparte bv op. De persoonlijke holding van één der broers is de dga van deze nieuwbouw-bv, die ook nog twee andere nieuwbouwprojecten aanpakt. De samenwerking van de broers is neergelegd in contracten die niet zijn ondertekend.

De twee krijgen ruzie over de uitvoering van de samenwerking. Daarbij valt de ene broer met name over de gebrekkige financiële verantwoording van de nieuwbouwprojecten door de nieuwbouw-bv. Deze broer wil als financier alle informatie en begint twee procedures bij de Rechtbank Gelderland, die uitmondt in arbitrage. Hij vindt de jaaropstellingen die een accountant-administratieconsulent heeft gemaakt niet voldoende en wil de jaarstukken van de bv.

De broer vindt dat hij een bijzonder belang heeft bij de financiële verslaggeving van de nieuwbouw-bv, omdat hij de belangrijkste financier is van de projecten en recht heeft op 50 procent van de winst. Hoewel de andere broer formeel de opdrachtgever was van de accountant, had de accountant toch een bijzondere verantwoordelijkheid tegenover de klager, meent de klager, die een klacht tegen de accountant indient bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft:

a. ondanks herhaaldelijke verzoeken geweigerd voldoende informatie te verstrekken over de resultaten van de drie projecten;

b. de jaarrekeningen 2013 niet opgesteld volgens het beginsel van vakbekwaamheid/deskundigheid en zorgvuldigheid (wat volgens de klager blijkt uit de beslissing van de Klachtencommissie van de NBA);

c. transacties verwerkt in de rekening-courantpositie tussen de bv van de andere broer en de nieuwbouw-bv zonder de klager daarin te kennen, terwijl deze transacties de financiële positie van de nieuwbouw-bv aanzienlijk hebben verslechterd;

d. geweten van de additionele planvoorbereidingskosten ter grootte van 2.340.625 euro, maar hiervan geen melding gemaakt in de jaarrekening 2013;

e. ten onrechte geen renteopbrengsten verantwoord in de projectoverzichten en verzuimd hierover opheldering te vragen aan de directie van de nieuwbouw-bv;

f. zich onvoldoende gerealiseerd dat hij een dubbelrol had als accountant van de andere broer, van de nieuwbouw-bv en van de drie gezamenlijke projecten en daardoor het objectiviteitsbeginsel geschonden.

Oordeel

Klachtonderdeel f is deels niet-ontvankelijk (want te laat ingediend), de klachtonderdelen d en e zijn gegrond en de rest is ongegrond.

NV COS 4410

In tegenstelling tot de accountant vindt de Accountantskamer dat diens optreden wel degelijk moet worden getoetst aan de normen van NV COS 4410, omdat:

• hij een samenstellingsopdracht had;
• de financiële overzichten die hij aan de klager heeft verstrekt, waren gebaseerd op de jaarrekeningen die hij heeft opgesteld.

Ad a

De accountant had geen opdrachtrelatie met de klager en zijn opdrachtgever heeft hem meermaals nadrukkelijk verboden de jaarrekeningen ter beschikking te stellen aan de klager. Op dit punt valt de accountant dan ook niets te verwijten.

Ad c

De accountant had geen opdrachtrelatie met de klager. Die hoefde dan ook niet op de hoogte te worden gesteld van het boeken van bedragen in de rekening-courant positie de bv van zijn opdrachtgever en de nieuwbouw-bv. Deze boekingen hebben ook geen invloed op de exploitatieresultaten van de projecten.

Voor zover de klager meent dat de accountant heeft meegewerkt aan
onrechtmatige kapitaalonttrekkingen en eenzijdige winstuitkeringen is de klacht
onvoldoende onderbouwd.

Ad d

De nieuwbouw-bv heeft de klager in een brief geconfronteerd met aanzienlijke additionele planvoorbereidingskosten. Gezien de materialiteit van deze post en de gevolgen die deze kosten zouden kunnen hebben voor de exploitatie van de projecten, had de accountant deze kosten moeten onderzoeken en zich daarover (eventueel in de toelichting) moeten uitlaten bij de jaarrekening 2013.

Dat deze kosten mogelijk niet in rekening zouden worden gebracht bij de nieuwbouw-bv als de klager zou afzien van een rente-aanspraak op zijn winstdeel, doet er niet toe. Ook dan bestond er op zijn minst een aanzienlijke latente verplichting die niet onverwerkt en onbesproken mocht blijven in (de toelichting op) de jaarrekening.

Ad e

In de verstrekte overzichten wordt geen rente uit de exploitatie van de diverse projecten verantwoord. De exploitatie van de projecten heeft rentebaten opgeleverd, maar volgens de accountant heeft zijn opdrachtgever hem geïnstrueerd zulke baten niet te verwerken in de exploitatieoverzichten, omdat dit zo zou zijn afgesproken. De accountant had die instructies moeten negeren en op zijn minst moeten melden dat deze baten niet waren verwerkt in de overzichten.

Omdat de accountant wist dat de opvattingen van de broers over de afrekening van de projecten sterk uiteen liepen, had hij er rekening mee moeten houden dat de klager de visie van de nieuwbouw-bv op dit punt niet deelde. Zonder deze toelichting konden de overzichten ten onrechte de indruk wekken dat er helemaal geen rentebaten waren gerealiseerd.

Gezien NV COS 4410 had de accountant contact moeten opnemen met het management van de nieuwbouw-bv over zowel de additionele voorbereidingskosten als de rentebaten. Hij had de jaarrekening respectievelijk exploitatie-overzichten op deze punten zo nodig moeten aanpassen. Door dit niet te doen heeft de accountant het vakbekwaamheids- en zorgvuldigheidsbeginsel geschonden.

Ad b en f

Klachtonderdeel b heeft in het licht van de overige klachtonderdelen geen zelfstandige betekenis en datzelfde geldt voor klachtonderdeel f, voor zover dat ontvankelijk is. Het (grote) financiële belang van de klager, dat wordt genoemd in onderdeel f wordt echter meegewogen bij het opleggen van de maatregel.

Maatregel

Berisping. De accountant heeft zich over een langere periode onvoldoende professioneel-kritisch opgesteld tegenover het standpunt van zijn opdrachtgever. De accountant had zich actiever moeten opstellen en zijn opdrachtgever kritisch moeten bevragen, omdat de klager:

• een informatieachterstand had;
• “op afstand” stond;
• een groot belang had bij een correcte verwerking van de afspraken over de samenwerking.