» Direct naar annotatie

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Bij een reguliere toetsing in september 2018 blijkt bij een accountant-administratieconsulent het stelsel van kwaliteitsbeheersing in opzet en werking niet te voldoen. Twee van de drie getoetste samenstelopdrachten vinden de toetsers onvoldoende. Drie maanden later is de situatie niet verbeterd. Het eindoordeel is dan ook dat het kwaliteitssysteem van deze eenpitter op belangrijke onderdelen onvoldoende is.

De Raad voor Toezicht van de NBA keurt het ingediende verbeterplan in mei 2019 goed. De hertoetsing wordt uitgesteld tot 14 september 2021, in verband met de coronapandemie. Bij de hertoetsing worden drie samensteldossiers getoetst, waarvan er twee onvoldoende worden bevonden. De raad schort zijn eindoordeel op totdat de uitslag van een aanvullende hertoetsing in 2022 bekend is. Bij die hertoetsing worden twee samensteldossiers getoetst: beide zijn onvoldoende. Het is dan inmiddels september 2022.

In november 2022 komt de raad tot een negatief eindoordeel. De raad adviseert het NBA-bestuur een tuchtklacht in te dienen tegen de accountant. Dat doet de NBA in maart 2024.

Klacht

a. De accountant is tekortgeschoten in de uitvoering van samenstellingsopdrachten.

b. Het kwaliteitssysteem van het kantoor van de accountant voldoet in werking niet aan de daaraan te stellen eisen.

Oordeel

De klacht is gegrond.

In het dossier van een vastgoedbedrijf is de actuele waarde van de panden in de jaarrekening niet onderbouwd. Ondanks de verkoop van enkele geherwaardeerde panden en toegepaste afschrijvingen is de herwaarderingsreserve niet gemuteerd. Bij de berekening van de latente belastingverplichting is afgeschreven op panden, waarvan de bodemwaarde al was bereikt. Hierbij is geen rekening gehouden met een fiscale herinvesteringsreserve. In de dossiers ontbreken belangrijke documenten, zoals leningsovereenkomsten, hypotheekaktes en aan- en verkoopdocumentatie. Een getekende Letter of Representation ontbreekt. Ook zijn de rubricering en toelichting van enkele posten in de jaarrekening onjuist.

In het dossier van een adviesbureau is de impact van de Covid-epidemie op de jaarcijfers genegeerd, sluit de post lonen en salarissen niet aan op de loonadministratie en is de Letter of Representation gedateerd op ruim twee maanden vóór de datum van de samenstellingsverklaring. In de jaarrekening is de vermelding over de continuïteitsvooruitzichten niet consistent met de cijfers, terwijl in de samenstellingsverklaring een continuïteitsparagraaf ontbreekt. Voor verschillende jaarrekeningposten ontbreken de waarderingsgrondslagen. Ook is in het dossier geen toelichting op de aflossingsverplichtingen te vinden noch iets over de gestelde zekerheden voor een lening.

Bij een samenstellingsopdracht voor een strandpaviljoen zijn in de jaarrekening onder meer negatieve posten als vordering verwerkt. Verder zijn de waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen onvolledig en is de samenstellingsverklaring afgegeven voordat de samenstellingsopdracht was voltooid. Bij de samenstellingsopdracht voor een ander strandpaviljoen zijn er vergelijkbare tekortkomingen. Daarnaast sluit de verwerking van de dividenduitkering in de jaarrekening niet aan op de documentatie in het dossier. Bovendien  is een toegekende TVL-uitkering niet verwerkt in de jaarrekening.

Bij gebrek aan verweer neemt de Accountantskamer de inhoudelijke verwijten over. Op de zitting zegt de accountant dat hij na de eerste hertoetsing de hulp van een adviesgroep heeft ingeroepen. Uit zijn verklaring blijkt echter dat deze bijstand beperkt is gebleven. Zo heeft de accountant in de anderhalf jaar vóór de zitting geen contact meer gehad met de adviesgroep, omdat de inschakeling “geld kost”. De accountant zou verder nieuwe software hebben aangeschaft. De Accountantskamer vindt dat onvoldoende om de kwaliteit van het accountantskantoor op orde te krijgen.

Dat de accountant kampte met diverse problemen in de privé-sfeer doet er niet aan af dat niet is voldaan aan de vakinhoudelijke eisen die gelden voor een samenstellend accountant en kwaliteitsbepaler. Het algemeen belang brengt mee dat erop moet kunnen worden vertrouwd dat een accountant te allen tijde voldoet aan de geldende wet- en regelgeving, waaronder de Standaarden van de NV COS. Als de accountant daar door omstandigheden niet toe in staat is, moet deze maatregelen treffen, zoals een waarnemer of een andere vorm van ondersteuning inschakelen.

De accountant heeft in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Maatregel

Doorhaling met herinschrijvingsverbod van één jaar.

Hoewel de accountant wist van de structurele tekortkomingen in zijn werkzaamheden heeft hij zich passief “en naar het zich laat aanzien ook naïef” opgesteld. Op de zitting bleek hij de ernst van de tekortkomingen niet in te zien. Hij komt over als iemand die “niet achter het stuur zit” en de tekortkomingen bagatelliseert. Hij heeft geen structurele maatregelen genomen om de kwaliteit van zijn werkzaamheden op orde te krijgen, zoals begeleiding of professionele intervisie. Verder heeft hij geen waarneming geregeld, terwijl hij de enige accountant is binnen zijn kantoor.

De accountant wijst op de moeilijke persoonlijke omstandigheden. Zo heeft zijn dochter anorexia en heeft zijn echtgenote een hersenbloeding gehad. De Accountantskamer vindt zulke omstandigheden uiteraard te betreuren, maar deze spelen volgens de accountant pas sinds 2021 en dus niet tijdens de eerste toetsing en de hertoetsing in 2018.

Los van deze privé-omstandigheden had hij al na de eerste (her)toetsing structurele en effectieve maatregelen moeten en kunnen nemen om de kwaliteit van zijn kantoor op orde te krijgen. De accountant heeft ernstige fouten gemaakt, onder meer door af te schrijven op panden waarvan de fiscale bodemwaarde al was bereikt. Dit leidt tot een onjuiste fiscale positie in de jaarrekening en kan leiden tot een onjuiste belastingaangifte. De Accountantskamer is het niet eens met de accountant dat er geen bloed uit de fouten is gevloeid. Hij lijkt daarmee het laakbare van zijn handelen niet in te zien.

De accountant toont onvoldoende zelfreflectie en lijkt niet te beseffen dat hij zijn accountantskantoor onder controle moet krijgen.

Hoewel de Accountantskamer beklemtoont dat de moeilijke persoonlijke omstandigheden geen enkel excuus vormen voor de ernstige tekortkomingen, worden deze in verlichtende zin meegewogen voor de maatregel. De Accountantskamer kreeg op de zitting de indruk dat de accountant er doorheen zit en nu daadwerkelijk hulp gaat inschakelen. De kamer beperkt de termijn waarbinnen de accountant niet opnieuw kan worden ingeschreven daarom tot één jaar. Ook al is gezien de ernst van de geconstateerde tekortkomingen een langer verbod tot herinschrijving op zijn plaats.

Annotatie Lex van Almelo

Het kantoor van een eenpitter wordt getoetst. Tussen de eerste toetsing en het negatieve eindoordeel zitten ruim vier jaar, inclusief een coronapandemie. In de tussentijd heeft de accountant alleen zijn software vervangen. De lijst van fouten en tekortkomingen is lang. Hoewel de accountant het ontkent, kan uit sommige fouten wel degelijk bloed vloeien. Zo leiden afschrijvingen tot onder de fiscale bodemwaarde al snel tot een te lage aangifte.

De accountant is niet te benijden: zijn dochter heeft anorexia en zijn echtgenote kreeg een hersenbloeding. Maar dat gebeurde pas na de eerste reguliere toetsing en eerste hertoetsing.

De accountant heeft zich vanaf het begin passief opgesteld en, zo voegt de Accountantskamer eraan toe, “naar het zich laat aanzien ook naïef”. Op de zitting blijkt hij de ernst van de tekortkomingen niet in te zien en lijkt hij de tekortkomingen te bagatelliseren. Maar vanwege de privé-sores beperkt de Accountantskamer de maatregel tot een (definitieve) doorhaling met een betrekkelijk korte termijn waarna de accountant mag proberen zich opnieuw te laten inschrijven: een jaar.

De accountant heeft zich korte tijd laten bijstaan door een adviesgroep, maar vond dat al snel te duur. Dankzij de doorhaling heeft hij er nu zeker een jaar voor. En als hij hoger beroep aantekent wellicht nog langer. De anorexia gaat echter niet één twee drie over en de gevolgen van een hersenbloeding evenmin. Als de man echt weer aan de slag wil als accountant zal hij eindelijk in actie moeten komen. Maar misschien is dat gezien de omstandigheden te veel gevraagd. Hoe dan ook: sterkte!