Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Follow The Money onderzoekt in het najaar van 2017 vermeende misstanden bij de ouderenbond ANBO. Omroep MAX wijdt er een uitzending aan en FTM plaatst een artikel over de kwestie op zijn website.

Een registeraccountant heeft zich op 13 oktober 2017 samen met een journaliste van FTM ingeschreven als ANBO-lid. De accountant vraagt telefonisch waarom leden van de bond geen inzage krijgen in de jaarstukken en vraagt naar de jaarrekening. Een kleine twee weken later plaatst zij opmerkingen bij de vragenlijst die een andere FTM-journalist stuurt naar de ANBO.

De ANBO reageert per e-mail op de vragen van FTM. Daarin merkt de bond op dat de accountant, die kennelijk onderzoek doet voor FTM, “als expert” jaarrekeningen moet kunnen lezen. De bond vindt het daarom “zeer bijzonder” dat FTM beweert dat het resultaat van de bond over 2014, 2015 en 2016 ruim twee miljoen euro negatief zou bedragen, “terwijl wij conform deze jaarrekeningen uitkomen 807.025 euro negatief”.

De accountant heeft op 9 november 2017 om 9.30 uur een afspraak om als ANBO-lid het jaarverslag 2016 en de jaarrekening van 2016 in te zien. Door een lekke band gaat deze afspraak niet door. De accountant hoopt op een tweede kans aan het einde van de middag en laat weten dat zij dan géén behoefte heeft aan een onderhoud met de directeur. Zij “wil echt alleen maar de jaarrekening inzien”. Dat de ANBO daarop toezicht wil houden vindt zij “bijzonder”.

De accountant heeft begrepen dat de afgelopen dagen nog geen antwoorden zijn gekomen op de vragen die eerder zijn gesteld en stelt voor dat de bond daarop eerst ingaat. Zij stoort zich eraan dat de bond in de mail aan FTM heeft gesuggereerd dat de accountant toch beter zou moeten weten. Die suggestie is niet conform de werkelijkheid. De accountant zou de bond namelijk met alle plezier hebben toegelicht wat haar rol en opdracht inhielden.

Op 10 november vraagt de advocaat van de ANBO schriftelijk aan de accountant of zij uitsluitend inzage in de jaarrekening wil als lid of dat zij deze informatie ook wil delen met derden. “En zo ja, in welke relatie staat u tot deze derden?” De accountant geeft geen antwoord; ook niet na twee herinneringen.

Namens de ANBO dient de advocaat een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant:

a. had vanaf het eerste contact met de bond duidelijk moeten zijn over haar hoedanigheid;

b. heeft geprobeerd in oneigenlijke hoedanigheid toegang te krijgen tot het ANBO-hoofdkantoor en de jaarrekening;

c. heeft op valse gronden een partnerlid opgegeven.

Oordeel

De klacht is gegrond.

Ad a

Op de zitting heeft de accountant gezegd dat zij:

• via een FTM-journaliste en een ander is ingelicht over de onderzoeken naar de ANBO;
• omdat zij accountant is door hen in contact is gebracht met in ieder geval één lid en één ex-lid van de ANBO;
• namens deze leden, die nadere informatie wilden van de ANBO, contact heeft gezocht met de ANBO.

Volgens de Accountantskamer is zij dus aangezocht als accountant om het onderzoek van anderen te ondersteunen en heeft zij in haar rol van accountant contact gezocht met de ANBO zonder haar hoedanigheid van accountant te vermelden. Deze werkzaamheden zijn een professionele dienst in de zin van de VGBA.

Wanneer een accountant - al dan niet betaald - een professionele dienst voor iemand verricht en als zodanig vraagt om informatie, moet zij of hij zich vanaf het eerste contact als accountant kenbaar maken, zodat de ander daar adequaat op kan reageren. Door zich - al dan niet opzettelijk - níet als accountant kenbaar te maken, is de accountant niet eerlijk en onoprecht opgetreden en heeft zij het fundamentele beginsel van integriteit geschonden.

Ad b

De accountant heeft uiteenlopende verklaringen afgelegd over het wel of niet handelen in opdracht. Maar gezien de verklaringen op de zitting en de e-mail waarin zij rept van “mijn rol en opdracht” gaat de Accountantskamer ervan uit dat zij een opdracht had om als accountant werkzaamheden te verrichten.

De accountant heeft gezegd dat zij op advies van de ANBO lid is geworden om inzage te krijgen in de jaarrekening. Zij heeft gesuggereerd dat zijzelf persoonlijk geïnteresseerd was in de jaarrekening, terwijl zij die wilde inzien in het kader van haar accountantswerkzaamheden voor anderen. Door op persoonlijke titel lid van de ANBO te worden en op persoonlijke titel inzage te vragen in de jaarrekening en toegang tot het hoofdkantoor heeft de accountant oneigenlijk gehandeld. Uit twee e-mails blijkt dat zij wist dat haar rol voor de ANBO onduidelijk was. De kans om haar rol toe te lichten, heeft zij laten liggen. Daardoor is zij niet eerlijk en niet oprecht opgetreden.

Ad c

De accountant heeft toegegeven dat zij een FTM-journaliste als haar partnerlid heeft opgegeven. De ANBO had haar namelijk gezegd dat een partnerlid niet per se een partner hoeft te zijn, maar ook een dochter kan zijn die op hetzelfde adres woont. Zij heeft de journaliste geadviseerd partnerlid te worden, omdat een journalist anders wordt behandeld dan een lid en een lid beter wordt geïnformeerd.

De accountant heeft bewust de FTM-journaliste partnerlid gemaakt om die toegang te geven tot bepaalde gegevens van de ANBO, terwijl die journalist niet haar partner was en evenmin op hetzelfde adres als zij stond ingeschreven. De accountant heeft aangevoerd dat:

• de journalist zes maanden op wereldreis zou gaan en in die tijd geen post op haar woonadres wilde ontvangen;
• het niet haar bedoeling was om de journaliste stiekem naar binnen te leiden.

Met dit verweer heeft de accountant onvoldoende weersproken dat de inschrijving van de journaliste als haar partner oneigenlijk was. Naar eigen zeggen heeft zij in haar contact met de ledenservice van de ANBO niet gemeld dat het partnerlid journalist was en dat zij bovendien wist dat de journaliste en haar collega al weken “aan het wroeten waren”. Ook hier is de accountant niet eerlijk en oprecht opgetreden.

Maatregel

Berisping. Het is van groot belang dat een accountant de waarheid geen geweld aandoet en eerlijk en oprecht handelt. De accountant heeft de onduidelijkheid over haar optreden bij de ANBO niet willen wegnemen en ziet het tuchtrechtelijk verwijtbare karakter van haar handelen niet in.

Annotatie Lex van Almelo

De accountant heeft op drie fronten niet eerlijk en onoprecht gehandeld en driemaal het integriteitsbeginsel geschonden door zich stiekem voor het karretje van journalisten te laten spannen. Accountants moeten open zijn over hun rol en hoedanigheid en met open vizier strijden tegen eventueel onrecht. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar volgens de tuchtrechter ziet de accountant niet in dat zij tuchtrechtelijk iets verwijtbaars heeft gedaan.