De concept Wet toekomst accountancysector is een nieuwe wet, die bestaande wetten voor het accountantsberoep (Wta, Wab en Wtra) aanpast op basis van nieuwe inzichten over het beroep. De wet moet de kwaliteit van de wettelijke controle door accountants duurzaam verbeteren. In de praktijk betekent dit dat er onder meer nieuwe kwaliteitsindicatoren komen en dat het toezicht anders wordt geregeld. Meer uitleg over de wet is hier te lezen.

De wet werd medio 2021 al ter consultatie gepubliceerd en is daarna op een aantal punten aangepast, voordat hij in de zomer van 2022 voor advies naar de Raad van State werd gestuurd. De Raad van State zag nog ruimte voor verbetering, waardoor er het afgelopen jaar nog verder aan de wet is gesleuteld door het ministerie van Financiën. In juli 2023 is ook nog een mkb-toets uitgevoerd op de wet. De verwachting was dat de wet dit jaar nog naar de Tweede Kamer verstuurd zou worden en dat dan de behandeling ervan zou starten.

Val kabinet

Maar toen viel het kabinet op 7 juli 2023. Als een kabinet haar ontslag indient vanwege een kabinetscrisis en er tussentijdse verkiezingen worden uitgeschreven, blijft het kabinet aan totdat een nieuw kabinet aantreedt. Dit zogenoemde demissionaire kabinet handelt dan alleen nog lopende zaken af. De Tweede Kamer bepaalt wat er wel en niet behandeld wordt. De Kamercommissies kunnen onderwerpen aanwijzen waarvan zij vinden dat die niet kunnen worden behandeld. De Tweede Kamer verklaart deze onderwerpen dan 'controversieel'.

Na de val van een kabinet ontstaat er een proces waarbij verschillende organisaties de Tweede Kamer ervan proberen te overtuigen dat bepaalde dossiers te belangrijk zijn om te laten liggen totdat er een nieuw kabinet aantreedt. Ook de NBA heeft samen met de VEB en Eumedion een oproep gedaan om de Wet toekomst accountancysector niet controversieel te verklaren. Volgens de organisaties is de urgentie om het wetsvoorstel te behandelen hoog en is het proces ter voorbereiding van het wetsvoorstel "met grote zorgvuldigheid" doorlopen. "Een spoedige behandeling van het wetsvoorstel komt de reputatie van de Nederlandse kapitaalmarkt ten goede", aldus de organisaties.

Wat nu?

De procedure voor het controversieel verklaren begint bij de commissies van de Kamer. In extra procedurevergaderingen (PV) stellen ze een lijst van onderwerpen samen. Het gaat niet alleen om wetgeving, maar ook over brieven en nota's van het kabinet.

De extra PV van het ministerie van Financiën over het controversieel verklaren vond plaats op 6 september. Daar stond de voortgangsrapportage van de Kwartiermakers op de agenda en deze is niet controversieel verklaard. Dat betekent echter niet dat alle gerelateerde accountancy-onderwerpen niet controversieel verklaard zijn.

De lijsten van de commissies worden verzameld op een zogenoemde stemmingslijst. De Kamer in zijn geheel stelt vervolgens de lijst vast. Dit gebeurt tijdens stemmingen in de plenaire zaal. Nadat er is gestemd, wordt de lijst met controversieel verklaarde onderwerpen gepubliceerd. In deze vergadering, die plaatsvond op 12 september, is plenair met het voorstel van de commissie ingestemd. De laatste voortgangsrapportage is dus niet controversieel verklaard.

Maar de lijst met controversieel verklaarde onderwerpen kan veranderen. Commissies en fracties kunnen nieuwe onderwerpen voordragen en het omgekeerde kan ook gebeuren: een Kamercommissie kan voorstellen om een eerder controversieel verklaard onderwerp toch te behandelen. In dat geval richt de commissie een brief aan de Kamervoorzitter. Vervolgens stemt de Kamer over die brief. Wanneer de Kamer instemt, kan het onderwerp weer (verder) worden behandeld.

Verkiezingen

Ambtenaren op het ministerie van Financiën werken momenteel hard door aan de Wet toekomst accountancysector. Als de wet klaar is, gaat deze eerst naar de minister van Financiën. Die besluit of deze wet in de Ministerraad (MR) wordt ingediend. De wet wordt dan besproken in de MR, en als de MR akkoord is gaat de wet naar de Tweede Kamer. De Kamer kan dan besluiten of ze de wet wel of niet in behandeling willen nemen (het wel of niet controversieel verklaren).

De verkiezingen voor het nieuwe kabinet zijn op 22 november. De verwachting is dat de nieuwe Kamerleden 6 december worden geïnstalleerd. Het moment waarop de wet (en de slotrapportage van de Kwartiermakers) wel of niet controversieel wordt verklaard, hangt er dus vanaf wanneer het ministerie de stukken naar de Kamer stuurt en welke Kamer – de huidige samenstelling of de nieuwe Kamer – het besluit neemt. Met daarbij de kanttekening dat tevens bij elke procedurevergadering besloten kan worden dat iets wel of niet controversieel verklaard wordt.

• Concept Wet toekomst accountancysector
• Oproep NBA, VEB en Eumedion: 'Verklaar wet toekomst accountancysector niet controversieel'