Discussie Opinie

Paradox van toezicht op accountants: alleen zij winnen

Opgeluchte gezichten in de bestuurskamers van accountants. De Monitoring Commissie Accountancy en de Commissie Toekomst Accountancysector presenteren stevige conclusies en een lange lijst aanbevelingen, maar dwingen geen werkelijke verandering af.

Joost van Buuren

Accountants zijn wel gewend aan negatieve rapporten en de meeste adviezen zijn een kolfje naar hun hand. Nieuwe toezichtsregels, -procedures en -structuren? Laat dat maar aan accountants over.

Extra regels hebben als voordeel dat de toetredingsdrempel tot het beroep hoger wordt. Dat voorkomt vernieuwing en heeft een prijsopdrijvend effect. De paradox: het verscherpte toezicht helpt vooral accountants en de samenleving merkt er niets van. Vandaar de aanhoudende publieke onrust.

Accountants dansen op de vulkaan van publiek onbegrip. Die beeldspraak past bij de behendigheid waarmee accountants manoeuvreren in het publieke domein. Neem de uitmuntende organisatie van de controlestandaarden: een internationaal drietrapstoezicht, waarin een keur aan nationale autoriteiten zitting hebben en tientallen belangengroepen om consultatie worden gevraagd. Klinkt goed, toch? Maar nee, de strekking van de controlestandaarden is sinds 2005 vrijwel ongewijzigd. Het biedt een perfect argument tegen verandering, want afwijken van de in ‘samenspraak met de maatschappij’ ontwikkelde internationale praktijk mag niet.

Niemand weet wat 'controlekwaliteit' precies is en accountants houden dat graag zo. Dit vraagt om wettelijk ingrijpen, tastbare definities en harde verbeterdoelen voor deze sector. Zoals de maakindustrie concrete veiligheids- en milieudoelstellingen zijn opgelegd, die tot zichtbare verbeteringen hebben geleid.

Hiervoor is een wet nodig met doelstellingen waaraan accountants de komende jaren in fases moeten voldoen. Democratisering van de controle hoort daar bij, met inspraak van belanghebbenden. Evenals ontwikkeling van relevante controleverklaringen, verhoging van de controlezekerheid en fraudedetectie. Deze innovaties moeten verplicht wetenschappelijk worden gevalideerd en ondersteund door een wettelijke beperking van de aansprakelijkheid. Een dergelijke wet zal accountants van de vulkaan halen en middenin de maatschappij plaatsen.

Deze opinie is ook geplaatst in het FD van 6 maart 2020.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Prof. dr. J.P. (Joost) van Buuren RA is voorzitter van de Kerngroep Controle van de Toekomst en hoogleraar Auditing & Assurance aan Nyenrode Business Universiteit. Zijn leerstoel is gericht op controlemethodologie en controlekwaliteit.

Gerelateerd

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.