Discussie Opinie 11 juni 2025

Geen gezeik, iedereen rijk - maar wie betaalt de prijs?

De accountancy moet investeren in de inhoud en aantrekkelijkheid van het vak en niet de eisen voor het beroep verlagen.

Tjibbe Bosman

Meer dan dertig accountantskantoren zijn recent voor tientallen miljoenen verkocht aan private equity-investeerders. En plotseling klinkt via SRA, Novaa, Auxilium en MKB-Nederland de roep om lagere opleidingseisen. Het amendement ligt al klaar voor de NBA-ledenvergadering van 16 juni: schaf de mastereis voor registeraccountants af, laat bachelordiploma's volstaan en laat iedereen direct wettelijke controleopdrachten aftekenen.

Dat klinkt efficiënt: jonge collega's sneller als volwaardig accountant inzetten en in rekening stellen. Maar deze kortzichtige ingreep holt het fundament van ons beroep uit. Commerciële winst is direct zichtbaar, kwaliteitsverlies toont zich pas jaren later - als het te laat is. Tegen die tijd zijn de investeerders vertrokken en de bestuurders met pensioen.

Het is al zorgelijk dat sommige private equity-kantoren net afgestudeerde accountants als eindverantwoordelijk extern accountant inzetten. Nog zorgelijker is het plan om de opleidingslat structureel te verlagen. Dat leidt tot diploma-inflatie en een forse uitholling van het vak. Bacheloropleidingen zijn daar simpelweg niet op ingericht. Het zijn juist de RA-master en postinitiële AA-opleiding die de noodzakelijke verdieping bieden: academisch denken, ethische reflectie, professioneel oordeel.

Ironisch genoeg willen studenten zelf juist breder beginnen. Velen vinden het vak al "te specifiek". Hen in de bachelorfase dwingen tot een definitieve keuze of certificeringsroute is niet alleen onwenselijk, maar domweg contraproductief. Zoals de NBA Young Profs terecht opmerken: dit zal eerder tot mínder instroom leiden.

De maatschappij heeft vertrouwen in de accountant, omdat er zware ethische en opleidingseisen worden gesteld. Wat blijft er van dat vertrouwen over, als drie jaar reflectieverslagen op hbo-niveau ineens volstaat?

De mastereis betaalt zich uit - dat is geen mening, maar een feit

Het is juist het denk- en werkniveau vanuit de masteropleiding dat een aantoonbaar positief effect heeft op de kwaliteit van de beroepsuitoefening. Dit is breed onderzocht en wetenschappelijk onderbouwd:

• EU-landen met een mastereis voor accountants hebben aantoonbaar betere jaarrekeningen dan landen zonder deze eis.
• Hoger opgeleide accountants besteden meer tijd aan hun opdrachten, leveren een hogere kwaliteit en rekenen hogere honoraria.
• Partners met een hoger IQ maken betere continuïteitsinschattingen en rekenen hogere fees.
• Ondernemingen met hoger opgeleid personeel leveren kwalitatief betere jaarrekeningen, hebben minder fundamenteel foutherstel en betrouwbaardere winstverwachtingen.

De jonge generatie begrijpt dit al lang

AA-studenten kiezen massaal niet voor certificeringsbevoegdheid. Men richt zich liever op mkb-advies en samenstelwerkzaamheden. Als certificeringsbevoegdheid zó cruciaal is voor het mkb, waarom belonen we die keuze dan niet fatsoenlijk?

Willen we het echte probleem aanpakken, dan moeten we investeren in de inhoud en aantrekkelijkheid van het vak - niet de eisen verlagen om het verdienmodel van private equity te faciliteren. De huidige bestuurders hebben hun aandelen net voor miljoenen verkocht en hopen nu dat jonge mensen het stokje overnemen. Maar dan wél tegen lagere loonkosten en met minder opleiding. Zo werkt het niet.

Wie nu pleit voor lagere instroomeisen verkoopt geen visie, maar kortetermijnwinst. Goed voor de aandeelhouder, funest voor het beroep. Stem tegen de amendementen. Houd vast aan kwaliteit.