Discussie Opinie 05 juni 2025

Het beroepsprofiel is een solide basis voor het accountantsberoep

Op 16 juni aanstaande ligt de Ontwerpverordening op de beroepsprofielen 2025 ter stemming voor in de ledenvergadering van de NBA. Die ontwerpverordening doet behoorlijk wat stof opwaaien. Met name de discussie of de AA weer standaard met certificerende bevoegdheid tot en met de wettelijke controle van de opleiding moet komen, is een hot topic. De NBA Young Profs willen een positieve bijdrage leveren aan de discussie over het beroepsprofiel en hun visie hierop delen.

Wij vinden dat het beroepsprofiel, zoals opgenomen in de ontwerpverordening, een goed beeld geeft van wat de accountant is en doet. De kerncompetenties geven wat ons betreft een duidelijk profiel van de accountant. De kern van het beroep staat volgens ons in artikel 4 van de ontwerpverordening, het toevoegen van betrouwbaarheid aan financiële en niet-financiële informatie, processen en systemen.

Wij vinden dat het beroepsprofiel eer doet aan de veelzijdigheid van het beroep. Accountants zijn werkzaam in verschillende werkvelden; van audit tot samenstel, van accountant in business tot overheidsaccountant en leveren daar hun toegevoegde waarde. Ongeacht of ze de certificerende bevoegdheid hebben of niet. Het DNA van de accountant is gelijk; gebaseerd op de VGBA leveren we vertrouwen, welke rol we ook hebben.

Wij waarderen de diversiteit binnen de beroepsgroep. Wij vinden dat samenstel en advies een ander specialisme is dan audit. Als je in één van deze werkvelden werkzaam bent, moet je hierin ervaring opdoen en moet je praktijkopleiding zo goed mogelijk aansluiten op je praktijk. Alleen dan leiden we solide accountants op.

Maak de certificerende bevoegdheid niet verplicht

In de ontwerpverordening is, naar wens van diverse beroepsgenoten, de mogelijkheid voor de AA opgenomen om de certificerende bevoegdheid tot en met de wettelijke controle te behalen. Echter, dit blijft een onderwerp van discussie waarbij de mening is dat de certificerende bevoegdheid verplicht moet zijn. Dit wordt bepleit via opiniestukken op accountant.nl en op LinkedIn. Wij willen op een aantal punten reageren om onze visie hierop te geven.

Certificerende bevoegdheid blijft een mogelijkheid voor de AA
Het sentiment leeft dat de certificerende bevoegdheid wordt afgepakt. Dat is niet zo. Sinds 2016 is het mogelijk om de AA-mkb-opleiding te volgen die opleidt zonder certificerende bevoegdheid, met de nadruk op 'mogelijk'. Als AA-trainee kan je namelijk ook kiezen om wel de certificerende bevoegdheid te halen. Dit is en blijft in de ontwerpverordening een mogelijkheid.

Onderscheidend vermogen door certificerende bevoegdheid
Een ander argument is het onderscheidende vermogen van de AA met certificerende bevoegdheid ten opzichte van administratiekantoren en andere financiële dienstverleners. De accountant heeft assurance nodig in zijn/haar gereedschapskist en daarmee zijn we het eens. Maar het wordt voorgesteld alsof de AA zonder certificerende bevoegdheid geen idee heeft wat assurance is, of dat zij geen assurance mogen geven. Dat vinden we een verkeerde voorstelling van zaken. De opleiding tot AA zonder certificerende bevoegdheid bevat assurance, in theorie en praktijk. Ze mogen overige assurance-opdrachten uitvoeren en hebben de vaardigheid om zekerheid te geven. Zij kunnen dus echt wel door een assurance-bril naar hun cliënten kijken.

Wij vinden dat de accountant zich onderscheidt door betrouwbaarheid toe te voegen aan verantwoordingen en dit is verankerd in de VGBA. Assurance is hiervoor een kernvak voor de accountant om in de dagelijkse praktijk werkzaam te zijn. Wij vinden echter dat dit niet op het niveau van de certificerende bevoegdheid hoeft.

Waarom wel vrijwillige controles en geen wettelijke controles?
Een argument om de certificerende bevoegdheid te verplichten, is dat de AA zonder certificerende bevoegdheid een vrijwillige controle mag uitvoeren en de wettelijke controle niet. Wij zien hier geen bezwaar in. Als een AA zonder certificerende bevoegdheid ervaring heeft bij het uitvoeren van vrijwillige controles, dan kan deze die opdrachten uitvoeren. De VGBA ondervangt of de accountant de opdracht mag aanvaarden. In de verordening staat dat het afhangt van complexiteit. We laten de beoordeling of een opdracht complex is graag bij de beroepsbeoefenaar zelf. Is een controle volgens de accountant complex, dan is deze complex. Op basis van de VGBA dien je opdrachten waarvoor je niet vakbekwaam bent, niet te accepteren.

Laat certificerende bevoegdheid optioneel voor de AA

We hebben begrip voor het sentiment onder de accountants die de certificerende bevoegdheid zeer belangrijk vinden voor de AA. Zij hebben zich hiervoor in de jaren negentig en begin deze eeuw hard gemaakt. Hoe zij het beroep hebben opgebouwd, respecteren en waarderen we. Wij vinden echter dat ook moet worden gekeken naar de huidige tijd. De economie en huidige technologie zijn zo fundamenteel veranderd, dat dit niet te vergelijken is met dertig jaar terug, toen de certificerende bevoegdheid voor de AA onderdeel werd van het beroepsprofiel. We moeten vooruitkijken en de AA positioneren in de positie waarin hij of zij nu werkzaam is en in de rol die de AA nu inneemt.

Momenteel hebben de meeste AA's geen certificerende bevoegdheid als ze van de opleiding komen. Wat wij horen van young profs is dat ze geen wettelijke controles willen of kunnen uitvoeren. We zien in de praktijk dat bij de grotere kantoren audit en samenstel gescheiden afdelingen zijn en dat regionale kantoren vaak niet meer een AFM-vergunning hebben. Het is voor een trainee werkzaam in de samenstelpraktijk een stuk lastiger om de 'vlieguren' te maken. Daarnaast willen deze trainees in de rol van sparringpartner werkzaam zijn bij hun cliënten.

Als de certificerende bevoegdheid verplicht wordt, vrezen we dat de opleiding minder aantrekkelijk én minder studeerbaar wordt en dit kan leiden tot een tekort aan AA's. Onze visie sluit daarom aan bij de ontwerpverordening op de beroepsprofielen 2025, de certificerende bevoegdheid is optioneel voor de AA.

Bruggen bouwen

We vinden het goed dat er discussie is over het beroepsprofiel. In deze opiniebijdrage willen wij ons standpunt uitdragen. Dit is het geluid van de NBA Young Profs over het beroepsprofiel, wat wij belangrijk vinden en hoe we denken dat het beroepsprofiel eruit moet zien. De verordening op de beroepsprofielen 2025 geeft aan wat wij belangrijk vinden.

We willen oproepen om met elkaar in gesprek te blijven. Met elkaar bouwen we aan een toekomstbestendig beroep. Het is goed om over verschillen te discussiëren, maar daar moet het niet bij blijven. We moeten als accountants niet tegenover elkaar komen te staan, maar kijken naar wat ons bindt als beroepsgroep; waar zitten we met elkaar op één lijn. Dat is naar ons idee opgenomen in de ontwerpverordening.

Wij zijn op 16 juni aanwezig bij de ledenvergadering, om over de ontwerpverordening op de beroepsprofielen 2025 te stemmen. Wij roepen de leden, in het bijzonder de young profs, op om hetzelfde te doen. In het belang van de toekomst van het accountantsberoep.

Het bestuur van NBA Young Profs: Donna Maas AA (voorzitter), Jan-Pieter Bos AA, Ciaran Robbins MSc, Lisanne Versluis MSc RA, Alisa Weggelaar AA, Ahmed Mansour MSc en Mirelle Krooshoop.