Nieuws 22 augustus 2025

Geen Big Brother bij Nederlandse accountantskantoren

Onlangs werd bekend dat PwC UK medewerkers monitort via een nieuw dashboard, om zo medewerkers te dwingen vaker op kantoor te zijn en meer declarabele uren te maken. Naar verluidt is deze zogenoemde employee surveillance bij de Amerikaanse takken van de big four nog strenger. Uit een rondgang blijkt dat Nederlandse accountantskantoren vooralsnog uitgaan van vertrouwen en flexibiliteit.

Björn Remmerswaal  

De Britse PwC-organisatie ligt onder vuur door het strenge monitoren van kantoorbezoek en thuiswerken. De Financial Times onthulde onlangs dat PwC UK een dashboard heeft ontwikkeld waarmee leidinggevenden precies zien hoe vaak medewerkers op kantoor zijn en hoe zij op afstand werken.

De data komt uit toegangspassen en wifi-verbindingen, gekoppeld aan het HR-systeem. Medewerkers worden in het systeem op 'oranje' gezet als ze minder dan 60 procent van hun werktijd op kantoor zijn, en op 'rood' bij minder dan 40 procent. PwC UK koppelt de aanwezigheid zelfs aan beoordelingen en bonussen.

'PwC UK koppelt de aanwezigheid zelfs aan beoordelingen en bonussen.'

De maatregelen leidden tot grote onrust onder het Britse personeel. Volgens FT was het aantal klachten "niet meer bij te houden". Ook binnen PwC zelf erkende de chief people officer dat de aanpak botst bij de bedrijfscultuur van "vertrouwen en empowerment" die PwC UK zegt te willen uitdragen.

In de VS is employee surveillance sterk in opmars, blijkt onder meer uit trendrapporten en nieuwsberichten. In de VS is er ook weinig nationale regelgeving op dit vlak, waardoor bedrijven er steeds vaker voor kiezen om van alles bij te houden over individuele werknemers. In Europa dienen bedrijven zich echter te houden aan strengere privacywetgeving, waardoor individuele monitoring alleen legaal is wanneer daar hele zwaarwegende redenen voor zijn.

Vertrouwen boven controle

Uit navraag bij de zeven grootste accountantskantoren in Nederland blijkt dat de kantoren hier redelijk eensgezind zijn waar het gaat om employee surveillance: technologie om medewerkers individueel te volgen, is hier (nog) taboe. Kantoren geven in koor aan dat er in elk geval geen sprake is van Amerikaanse taferelen, zoals monitoring met software die toetsenbordaanslagen registreert, muisbewegingen volgt, screenshots maakt en zelfs op afstand de webcam aan- en uitzet.

'Technologie om medewerkers individueel te volgen, is hier (nog) taboe.'

KPMG stelt onomwonden: "KPMG Nederland gebruikt geen technologieën die gericht zijn op het monitoren van werkgedrag of werklocatie van medewerkers." Het kantoor benadrukt dat "vertrouwen en autonomie de basis vormen van een gezonde werkcultuur".

Ook PwC Nederland neemt afstand van de aanpak bij de Britse tak van PwC. "We gebruiken geen technologieën om het werkgedrag van collega's op de computer te monitoren of vast te leggen", aldus het kantoor. Alleen toegangspasdata wordt bekeken. Die gegevens gebruikt PwC om de bezettingsgraad te begrijpen van kantoren, maar de data is "geanonimiseerd en wordt gebruikt voor vastgoedbeheer, zoals recent het sluiten van kantoren in Alkmaar en Enschede".

Bij Deloitte geldt hetzelfde principe. "Wij monitoren geen werkgedrag via technologieën zoals screenshots, toetsaanslagen of muisbewegingen, en werken niet met dashboards om aanwezigheid te volgen." BDO sluit zich daarbij aan en zegt geen software in te zetten "om het doen en laten van individuele medewerkers te monitoren". Hetzelfde geldt voor Forvis Mazars, EY en Flynth.

Hybride werken als norm

Alle kantoren noemen hybride werken de standaard. Medewerkers hebben bij de meeste kantoren veel vrijheid om te kiezen tussen thuis, kantoor of klantlocatie.

Flynth zegt hierover: "Flynth biedt medewerkers volop flexibiliteit om thuis of bij de klant te werken. Alleen waar dit de functie belemmert, maken we maatwerkafspraken." Ook KPMG legt weinig verplichtingen op. "Bij KPMG Nederland hanteren we een hybride werkmodel. Medewerkers werken in overleg met hun team, leidinggevende en klant zowel op kantoor, bij de klant als thuis. Hierbij worden afspraken gemaakt die gericht zijn op een passende balans, waarbij er in de meeste gevallen geen sprake is van verplichte aanwezigheid op vaste dagen."

Ook BDO legt medewerkers geen beperkingen op, maar gelooft meer in het "investeren in mooie, duurzame kantoren die het samenwerken en het ontmoeten faciliteren". Thuiswerken wordt ondersteund, waarbij medewerkers wel wordt gevraagd dit goed af te stemmen met hun team en de klant. "We zien dat onze teams en medewerkers hier zelf hun verantwoordelijkheid in nemen. Gemiddeld werken onze medewerkers vier dagen per week op kantoor of bij de klant", aldus BDO.

'Gemiddeld werken onze medewerkers vier dagen per week op kantoor of bij de klant, aldus BDO.'

Bij Forvis Mazars geldt sinds 1 september een concretere richtlijn: "Bij een werkweek van vier of vijf dagen minimaal twee dagen op kantoor of bij de klant." EY geeft "iedereen de ruimte om deels vanuit huis, op kantoor of bij de klant te werken". Het kantoor zegt er daarbij wel vanuit te gaan dat medewerkers "gemiddeld minimaal twee á drie dagen per week" op een EY-kantoor zijn, al naar gelang de gemaakte werkafspraken binnen hun desbetreffende groep. "Dit zijn leefregels, zonder actieve controle. Managers worden geacht in de geest van die visie hun teams aan te sturen."

'Dit zijn leefregels, zonder actieve controle. Managers worden geacht in de geest van die visie hun teams aan te sturen.'

Bij PwC is het aantal dagen dat medewerkers op kantoor of bij de klant werken afhankelijk van het type werkzaamheden. "Binnen de teams worden hier afspraken over gemaakt."
Deloitte laat teams zelf grotendeels bepalen wat praktisch is, en constateert dat teams vaste dagen met elkaar afspreken waarop zij op kantoor, bij een klant of een externe locatie werken. "We hechten veel waarde aan live ontmoetingen voor het leren van elkaar en het versterken van de onderlinge binding. Dit wordt met name door nieuwe collega's als belangrijk ervaren. Daarom adviseren wij nieuwe medewerkers zeker in de eerste twee maanden om zoveel mogelijk op kantoor of bij de klant te werken en zo min mogelijk thuis, zodat zij de kans krijgen om veel mensen persoonlijk te ontmoeten en kennis te maken", aldus Deloitte.

Privacykaders

De meeste kantoren wijzen met betrekking tot de Nederlandse regelgeving  omtrent privacy op hun privacykaders en overlegstructuren. KPMG Nederland zegt altijd conform de AVG en het arbeidsrecht te handelen. "Er zijn duidelijke privacyverklaringen voor medewerkers en er worden passende technische en organisatorische maatregelen getroffen." Bovendien is er "een functionaris voor gegevensbescherming die rapporteert aan de raad van bestuur."

'De Britse aanpak van PwC lijkt voor Nederlandse accountantskantoren een brug te ver.'

PwC Nederland heeft een intern privacybeleid en een data protection officer. "Bij wijzigingen in het privacybeleid zal dit altijd worden voorgelegd aan de ondernemingsraad." Forvis Mazars benadrukt dat "de wettelijke regels omtrent privacy verwerkt zijn in de arbeidsvoorwaarden en interne regelgeving."

Verantwoordelijkheid

De Britse aanpak van PwC - met dashboards, kleurcodes en sancties - lijkt voor Nederlandse accountantskantoren een brug te ver. Alle zeven kantoren benadrukken dat monitoring van individueel werkgedrag niet plaatsvindt, en dat privacy van medewerkers strikt geborgd is.

De toon is opvallend unaniem: geen Big Brother, maar samenwerking en verantwoordelijkheid. Zoals KPMG het stelt: "Dat is niet alleen goed voor de medewerker, maar ook voor de klant en de kwaliteit van ons werk."

• Themapagina 'controle van werknemers' Autoriteit Persoonsgegevens
• Nieuwsbericht: Brits PwC volgt aanwezigheid medewerkers via wifi en toegangspas