Opinie

Aansprakelijkheid: dom zijn is soms erg verstandig

Als de banken en mogelijk ook verzekeraars beginnen te vallen, breken er mooie tijden aan voor forensische accountants. Er melden zich partijen die door middel van onderzoek willen weten wat er nou precies is gebeurd en wie kan worden aangesproken.

In verband met die aansprakelijkheid rijst altijd de vraag of de inzet van het handelen van bestuurders en controlerend accountant wel zuiver is geweest of dat er sprake is van incompetentie.

Er is een verschil tussen falende integriteit en incompetentie. Je zou bijna zeggen: een verschil tussen slim en dom. Maar zo simpel is het niet. Het is eerder een verschil tussen bewust een ongeoorloofd risico nemen dat slecht afloopt, of dat risico onbewust aangaan. De uitkomst van het handelen is gelijk, maar in het geval van bewust handelen is de slechte afloop in veel hogere mate toerekenbaar.

Maar is dat helemaal fair? Is iemand verminderd aansprakelijk als hij onbewust onbekwaam is?

De mate van aansprakelijkheid zal wel degelijk afhangen van het al dan niet bewust een risico aangaan. Je kunt de grove nalatigheid van een functionaris die niet begrijpt wat er nalatig is in zijn handelen, moeilijk als voorwaardelijke opzet beschouwen.

Daartoe is toch op zijn minst voor nodig dat iemand dat risico bewust aangaat en aanvaardt, zonder daartoe de geëigende maatregelen te nemen.

In dat laatste geval is diegene bewust onbekwaam, want hij is willens en wetens een risico aangegaan dat hij niet kon dragen.

Ik heb meegemaakt dat een bestuurder er alles aan deed om niet incompetent te worden bevonden en daarmee zichzelf in een veel lastiger pakket manoeuvreerde. Gelukkig voor hem bleek uit de feiten dat de man evident incompetent was.

Uiteraard wordt domheid niet beloond, maar het hoeft nou ook weer niet bestraft te worden. Daarom, falend bestuurder, doet u zich vooral niet slimmer voor dan u bent en doe een beroep op uw domheid.

Geldt dat nou ook voor de controlerende accountant? Ik ben bang dat het voldoen aan de opleiding- en bekwaamheidvereisten waar de accountant mee schermt, een beroep op domheid uitsluit. Er is een premisse van bekwaamheid, waardoor de accountant geen beroep op zijn domheid kan doen om zijn aansprakelijkheid te verminderen, zelfs als het evident is dat hij tekort is geschoten in zijn handelen.

Accountants zijn dus per definitie niet dom en die ene uitzondering is wellicht net verstandig genoeg om zijn mond te houden.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Peter Schimmel is forensisch accountant bij BDO.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.