Er is geen zwart en wit in moderne accountancy
De recente 'Sectorverkenning Accountancy' van de Rabobank is te eendimensionaal voor een dynamisch landschap als accountancy. Klein is soms heel groot en nabijheid en kwaliteit gaan per definitie samen.
Elk jaar verblijdt de Rabobank tientallen bedrijfssectoren met een 'sectorverkenning' vol feiten en toekomstverwachtingen. Editie 2015 voor de accountantsmarkt biedt een waardevol inzicht in een snel veranderend vakgebied, maar heeft ook haar beperkingen in zowel de basis als in de conclusies.
Allereerst is de indeling die de sectorverkenning hanteert tamelijk rigide. De 'big four' hebben meer opdrachtgevers dan alleen de top-vijfhonderd die het onderzoeksrapport hen toedicht, net zoals regionale kantoren niet alleen de lokale ondernemer als klant hebben. 'Agri-kantoren' hebben een veelkleurig palet opdrachtgevers, waarin agro is verweven met logistiek, productie en dienstverlening. Lokale agrariërs zijn hierin net zo zichtbaar als internationaal opererende familiebedrijven en coöperaties.
Aantoonbaar onvolledig
Een andere beperking betreft de toekomst die de sectorverkenning de categorie 'agrarische' accountantskantoren toedicht. De onderzoekers benoemen operational excellence als de meest passende strategische optie voor deze kantoren om in te spelen op vermeende beperkingen in kansen op cross-selling en marktgroei. De big four zouden als enige de optie van product innovatie bezitten en regionale en middelgrote kantoren hebben exclusief het wapen van customer intimacy.
Die aanname is aantoonbaar onvolledig. De traditionele koploperspositie van de Nederlandse agrosector in technologische vernieuwingen en andere innovaties is sterker dan ooit, en parallel daaraan worden continu nieuwe advies- en accountancydiensten ontwikkeld.
Deze diensten worden afgenomen door ondernemers die er mogen zijn. Besef dat een gemiddelde akkerbouwer of veehouder boekwaardes en kasstromen beheert waar menig mkb-ondernemer slechts van kan dromen. Dergelijke bedrijven willen een transparante en concurrerende prijsstelling, maar daarnaast ook juist de adviseur als klankbord en financieel deskundige. Zij zijn bereid en in staat te betalen voor toegevoegde waarde.
Keuterboertjes
Niet voor niets hebben 'agrarische' dienstverleners zoals Accon avm bloeiende afdelingen registeraccountants en gespecialiseerde consultants. Die zijn niet nodig als zulke kantoren het vooral van keuterboertjes moeten hebben. Integendeel, ook en vooral grote en vooraanstaande ondernemingen op het raakvlak van agro en andere sectoren kiezen bewust voor dergelijke dienstverleners. Dat heeft te maken met voor de hand liggende aspecten als kwaliteit en kosten, maar ook met minder tastbare zaken.
De ruggengraat van de accountancy wordt gevormd door de middelgrote, op de Nederlandse markt gerichte adviesorganisaties die in het begin van de vorige eeuw zijn ontstaan uit agrarische standsorganisaties. Inmiddels onherkenbaar veranderd en gemoderniseerd hebben zij hun eigendomsstructuur bewust in tact gelaten.
Het zijn stichtingen met duurzame doelstellingen, langetermijnvisies en aantoonbare maatschappelijke verantwoordelijkheid. Allemaal wezenskenmerken die aanspreken bij nuchtere opdrachtgevers bij wie duurzaamheid eveneens in het DNA zit.
Niet voor niets opereren de meeste kantoren in deze categorie nog steeds met uitgebreide netwerken van lokale vestigingen. Hier komen lokale aanwezigheid en persoonlijke betrokkenheid met de klant samen met de specialistische, landelijk opgetuigde expertise die nodig is om moderne, veeleisende opdrachtgevers te kunnen bedienen. Operational efficiency en customer intimacy zijn immers ying en yang.
Stichtingscultuur
Het onderscheid in agro- of mkb-kantoren is feitelijk niet interessant. Veel wezenlijker zijn de verschillen in eigendom en aansturing. De BV Nederland is gebaat met kantoren met een stichtingscultuur en kantoren met het partnermodel, die elkaar in evenwicht houden.
Dit alles laat onverlet dat elk accountantskantoor, ook het onze, forse uitdagingen kent. Het concreet maken van het containerbegrip 'toegevoegde waarde' is een dagelijkse uitdaging. Hetzelfde geldt voor de continue (door)ontwikkeling van nieuwe diensten en producten die zijn toegespitst op de eisen van morgen.
Daarvoor moeten alle strategische opties worden ingezet die de sectorverkenning ten onrechte toeschrijft aan één categorie accountant. Het vakgebied is veelzijdiger, veranderlijker en fascinerender dan onderzoeksrapporten kunnen weerspiegelen. Ook dat is de realiteit van accountancy.